Medelijden met de tegenstander
Op het veld ten midden van de idyllische bossen van het Philips de Jongh Wandelpark in Eindhoven hangt een sfeer van een veredeld trainingspotje. De enige permanente tribune van sportpark De Herdgang, menig amateurclub heeft een grotere, is maar voor driekwart gevuld. Op de houten noodtribunes aan de overkant van het veld, van het soort dat je op een marktplein ziet staan als de plaatselijke volksdansvereniging een voorstelling komt geven op een jaarmarkt, zitten maar enkele tientallen mensen.
Gedurende de wedstrijd merk je dat de thuisploeg hier geen supporters heeft zitten, alleen toeschouwers die er weinig om geven wie vanavond gaat winnen. Die niet zullen juichen als er een doelpunt gemaakt wordt, maar dan hooguit netjes gaan klappen en of goedkeurend knikken. Het zijn mensen die benieuwd zijn naar de talenten van het beloftenteam van PSV. of die zoveel van voetbal houden dat het niet eens echt uitmaakt wie waarvoor speelt. Die niet zoveel zin hadden in weer een avondje op de bank The Voice kijken, of die misschien gewoon een reden nodig hadden om niet thuis te hoeven zijn.
Je zou bijna vergeten dat dit toch echt een competitiewedstrijd in het Nederlandse betaald voetbal is. En dat de bezoekende ploeg het vlaggenschip is van het roemruchte Sparta Rotterdam. Opgericht in 1888 en daarmee de oudste profclub van Nederland. Na Ajax, PSV en Feyenoord de vereniging die de meeste seizoenen speelde in de eredivisie. De trotse club van Rotterdam-Noord, van oude helden als Bok de Korver, Tonny van Ede en Rinus Terlouw, die ooit Europese wedstrijden speelde tegen Glasgow Rangers en Bayern München. Sparta werkte sinds 1954 meer dan honderd competitiewedstrijden af tegen het eerste elftal van PSV, nu moeten "De Kasteelheren" het opnemen tegen een jeugdteam van die ploeg, op een met wat noodgrepen opgepimpt trainingsveldje. Elke voetballiefhebber met een ook maar enigszins romantische inslag moet hiervan de tragiek in kunnen zien.
Vorig jaar was Jong PSV één van de drie beloftenteams (met die van Ajax en FC Twente) die de Jupiler League kwamen versterken, het tweede niveau van het Nederlandse voetbal, dat ernstig verzwakt was door het wegens financiële problemen wegvallen van FC Haarlem, RBC Roosendaal, AGOVV Apeldoorn en SC Veendam. Dit seizoen begon PSV met het verkopen van seizoenkaarten voor het reserveteam à 25 euro (geldig voor 19 thuiswedstrijden), precies een euro goedkoper dan het goedkoopste losse kaartje voor een enkele competitiewedstrijd van PSV 1. Ondanks deze meer dan schappelijke prijs, en aansprekende tegenstanders als NEC, Roda JC, Sparta Rotterdam, RKC Waalwijk en Jong Ajax, waren aan het begin van de competitie slechts 270 seizoenkaarten voor Jong PSV verkocht. Eén daarvan zit in mijn portemonnee. Mijn reden: waarom niet? Veel thuiswedstrijden van PSV's tweede team worden gespeeld op de vaak zo loze maandagavond en ik hoef er maar een klein kwartiertje voor te fietsen. Veel laagdrempeliger kan betaald voetbal niet worden.
Eerder dit seizoen fietste ik voor een wedstrijd van Jong PSV naar het Philips Stadion, waarin het beloftenteam de zogenaamde 'risicowedstrijden' speelt. Tegenstander was NEC, dat recentelijk na twintig jaar onafgebroken eredivisievoetbal naar de Jupiler League degradeerde. Normaal gesproken kom ik als ik naar PSV fiets bij de Elisabethtunnel vast te staan in een zee van mensen. Zo was het ook toen NEC hier iets meer dan een jaar geleden aantrad tegen PSV 1. Nu was het echter zo rustig dat het je zomaar had kunnen ontgaan dat er überhaupt iets te doen was in het op twee na grootste stadion van Nederland. Even vroeg ik me zelfs af of ik me niet vergist had in de datum.
Enkele minuten later stapte ik vak O in, ook bij PSV 1 mijn vaste tribunevak. Bij de hoofdmacht zit ik bij elke wedstrijd helemaal klem tussen twee dikkerds, maar nu kon ik als ik wilde een complete rij helemaal voor mezelf hebben. Tientallen meters verderop begon een klein kind te huilen. Hij of zij galmde zo luidruchtig door het grotendeels lege stadion dat zelfs twee vakken verderop mensen omkeken. Het had iets surrealistisch. Alsof je vorig jaar op een erg gezellige, drukke verjaardag was en je dit jaar bij hetzelfde feestvarken binnenkomt in een troosteloze woonkamer waarin drie gasten elkaar in een pijnlijke stilte aanstaren.
Voor me op het veld zag ik de spelers van NEC aan een warming up doen. Vorig jaar speelden ze voor 31.500 man tegen het PSV van Georginio Wijnaldum, Memphis Depay en Adam Maher, nu moesten ze het doen tegen elf tieners die anoniem over straat kunnen, voor 350 toeschouwers en 36.150 lege stoeltjes. Je zou denken dat de ploeg uit Nijmegen hierdoor zelfverzekerder zou zijn dan ooit. Als dit troosteloze decor nog geen motivatie is om zo snel mogelijk te willen promoveren, wat dan wel? Het bleek echter een averechts effect te hebben. "Is dit nu betaald voetbal? Heb ik het hiervoor nu allemaal gedaan? Is dit het allemaal wel waard?" Alsof deze vragen door het hoofd van de elf uit Havana aan de Waal bleven spoken worstelden ze zich door een ongeïnspireerde wedstrijd heen. Jong PSV speelde niet goed, maar won wel met 1-0.
Medelijden hebben met de tegenstander is mij als PSV-supporter niet vreemd. Ik werd rond mijn negende 'voor PSV', heb twaalf kampioenschappen meegemaakt en zag mijn club op tv de Europa Cup I winnen in 1988. En soms vond het ik het ergens wel een beetje zielig om weer een bezoekende ploeg met 6-0, 7-1 of 10-0 afgedroogd te zien worden. Maar het medelijden dat ik dit seizoen voelde met Sparta Rotterdam en NEC was van een hele andere orde. Ik hoopte stiekem zelfs een beetje dat ze zouden winnen.
"Ga snel maar weer promoveren!"
