4-3-3 kan écht niet meer
Internationaal stelt Nederland al jaren vrij weinig voor. In Nederland hebben wij onszelf wijsgemaakt dat dit komt door het gebrek aan kwaliteit in onze vaderlandse competitie. Hoe kan het anders dat onze clubs er jaar in jaar uit uitvliegen tegen nietszeggende clubs uit de B-landen waar we inmiddels zelf toe behoren. Nou, die landen zijn hartstikke blij als ze tegen Ajax, PSV, Feyenoord of FC Twente kunnen voetballen. Lekker achterover leunen en de boel potdicht houden. Vervolgens in een uitbraakje of twee een paar goals maken en je hebt de volgende ronde van de Europa League bereikt. Het Nederlandse systeem is zo voorspelbaar als maar kan.
De aanval is ongelooflijk statisch en zorgt nooit voor verrassing, omdat aanvallende spelers al voorin geposteerd staan en er alleen een klassieke '10' is die deze aanvallers kan bereiken. Als je zeven verdedigers opstelt heb je de vier, of vijf, voorwaartsen in je zak. Het enige risico is dat een Nederlandse club vrijwel altijd een kans krijgt. Maar die ene kans weegt niet op tegen de countermogelijkheden die er onvermijdelijk komen.
De controlerende middenvelder(s) en de verdedigers bevinden zich namelijk ter hoogte van de middellijn, want hoog druk zetten is een must. Tijdens het zeldzame moment dat een verdediger van FC Oostblok de bal heeft, peert hij die naar de rappe, technische Braziliaan, die zich zonder veel moeite ontdoet van de statische, trage Hollandse verdediger.
Op de flanken lopen de buitenspelers en backs elkaar voortdurend in de weg. Iedereen weet ook dat Nederlandse backs eigenlijk buitenspelers zijn die niet goed genoeg kunnen voetballen. Daarom hebben we in Nederland sinds jaar en dag een probleem met goede backs. De buitenspelers die goed genoeg bevonden zijn, draaien overigens bijna altijd naar binnen, waardoor de lange, kopsterke spits zijn hoofd niet tegen voorzetten aan kan zetten.
Het lijkt allemaal helemaal niks. Maar ligt dat aan de kwaliteit van de spelers? Nee! Het ligt aan het verouderde spelsysteem. De Hollandse School is hopeloos uit de tijd. De enige keer wanneer een Nederlandse club succes kan hebben, is als er toevallig verdedigers van het kaliber Alex aangekocht zijn, de vleugelspelers hun werk als vleugelspeler doen, het middenveld over voetbalinzicht beschikt en er een lange, balvaste spits is.
Het PSV van 2005 dus. Heurelho Gomes op doel, Alex in de verdediging, middenveld van Mark van Bommel, Philip Cocu en Ji-Sung Park en in de aanval Young-Pyo Lee, Jan Vennegoor of Hesselink en Jefferson Farfan. Het enige team in de afgelopen tien jaar dat op internationaal vlak echt potten kon breken. Daarna, op wat incidentele zeges tegen topclubs na, heeft het Nederlands clubvoetbal niets meer kunnen uitrichten.
Het tijdperk van aanvallend, dominant voetbal met vleugelflitsers is voorbij voor Nederland. Om ons staande te houden in belangrijke wedstrijden, moet een conservatievere speelopvatting worden gehandhaafd. Het systeem dat het Nederlands elftal in Brazilië speelde is daar veel geschikter voor. Leunen op de verdediging met flitsen de tegenstander verrassen. Er zijn nog maar twee vleugelspelers die de hele flank bestrijken en het middenveld kan rustig twee aanvallend ingestelde middenvelders opstellen.
Dit biedt de ruimte voor minder statisch voetbal, meer positiewisselingen en een verdediging die zich zorgen moet maken om twee spitsen, in plaats van eentje. De verdediging kan beter inspelen om counters van tegenstanders, omdat er niet zoveel ruimte wordt weggegeven. De eens zo prachtige Hollandse School moet dan wel echt de prullenbak in.
Het 4-3-3 heeft ons prachtige voetbalmomenten opgeleverd, die wij nooit mogen vergeten. Voetbal was nooit zo aantrekkelijk. Maar als we echt wat aan de devaluatie van onze competitie willen doen, moeten we stoppen met hangen in het verleden en kijken naar wat nu werkt. Hetzelfde trucje herhalen zorgt er niet plots voor dat het opeens gaat werken, maar zolang de meest invloedrijke deskundigen in Nederland het tegendeel beweren zal er waarschijnlijk weinig veranderen.
