Help, de scheidsrechter verzuipt
Het niveau van de arbitrage wordt regelmatig bekritiseerd. Niet alleen in ons land en niet alleen in de nationale competities. Een WK of EK is niet compleet zonder discussies over beslissingen van de man in zwart, die tegenwoordig trouwens vaker in het geel, het groen of het rood rondloopt. In het Europese cupvoetbal is hij ook vaak de kop van Jut. De vraag is in hoeverre dat terecht is. Er op toezien dat tijdens een wedstrijd de regels strikt worden nageleefd, is een taak die in de loop der tijden niet makkelijker is geworden.
Voor een deel ligt dat aan de complexiteit van deze regels zoals dat het best tot uiting komt in de buitenspelregel. De regel schrijft voor dat een speler op het moment van spelen niet in buitenspelpositie mag staan. Dat vereist van de man die daar het oog in moet houden een schier onmogelijke eigenschap, namelijk dat hij tegelijkertijd de aanvaller en de speler die de pass verzendt in het vizier moet hebben. En alsof dat al niet moeilijk genoeg is, heeft de FIFA bepaalt dat spelers ook niet functioneel buitenspel kunnen staan, in welke gevallen er niet mag worden afgefloten.
Maar voor een deel zijn ook de spelers verantwoordelijk voor de onmogelijke aard van de taak van de arbitrage. Wie met elkaar een spel speelt, mag er van uit gaan dat het de intentie is van alle spelers om zich aan de regels te houden. Wie in huiselijke kring Monopoly speelt, rekent niet op een slinkse oom die de bank plundert als er even niemand kijkt. Dat is in het betaalde voetbal wel anders. Het is ondertussen de belangrijkste taak van een scheidsrechter geworden om te bepalen of een speler opzettelijk dan wel onvrijwillig naar het gras gaat en of het gekreun en gejammer het gevolg is van werkelijk geleden pijn dan wel een stukje acteerwerk met als doel het aansmeren van een kaart. De zotheid heeft in dit opzicht al zo hard toegeslagen dat niemand er meer van op kijkt als een speler die ogenschijnlijk rijp is voor een ziekenhuisopname na een behandeling met een natte spons het veld oprent alsof het water uit Lourdes betrof. Voetbal is theater geworden waarin een slap handje op de schouder een reus naar de grond brengt en spectaculaire valpartijen uit lucht kunnen ontstaan. We noemen ze fopduik, schwalbe of dive en elke club is er slachtoffer van, net zozeer als dat ze er van profiteren, maar het is vals spelen.
Videobeelden hebben de beoordelingen van de scheidsrechters steeds meer onder de aandacht gebracht naarmate het aantal camera's dat rond het veld werd opgesteld toenam. Elk twijfelachtig incident kan rekenen op een volledige analyse vanuit drie of vier camerastandpunten, vertraagd en zelfs in super slowmotion. Diezelfde videobeelden kunnen de scheidsrechter redden. Het enige dat er moet gebeuren is dat hij er de beschikking over krijgt tijdens de wedstrijd. Er is zelfs al een naam voor aangezien sommige sporten een stuk minder conservatief zijn: de videoref. Het wordt tijd dat er op alle niveaus druk gediscussieerd gaat worden over de beste manier om dit middel in te zetten en niet over de vraag óf dit middel moet worden ingezet. Het is tijd dat we ons niet meer gaan afvragen hoe het mogelijk is dat een toeschouwer in een stadion die in het bezit is van een smartphone na dertig seconden al weet dat er geen sprake was van buitenspel terwijl de scheidsrechter tot na de wedstrijd in het ongewisse blijft. Hoewel er van dat laatste ook geen sprake meer is, want de coach van het benadeelde team kan wel even naar een scherm lopen om vervolgens de scheidsrechter zijn ongelijk in te wrijven.
Nu zullen er ongetwijfeld mensen zijn die beweren dat het falen van de arbitrage onderdeel is van de charme van het voetbal. Maar dat impliceert dat arbitrage deel uit maakt van het voetbal terwijl dat niet zo is. Om te kunnen voetballen heb je een veld nodig, een bal, lichtmasten en een heleboel andere zaken waaronder drie man die de regels bewaken. Het spel wordt echter gemaakt door de spelers en de coaches. Het spel vraagt om een veld, het heeft een bal nodig en lichtmasten als het donker wordt. Het zijn voorwaarden om tot een pot voetbal te komen en dat geldt ook voor de arbitrage. Wij nemen geen genoegen met een knollenveld, een slappe bal en kaarslicht. Waarom mag de scheidsrechter dan geen gebruik maken van de beste middelen die tot onze beschikking staan om er voor te zorgen dat een zeer belangrijk element van het spel, namelijk de handhaving van de spelregels, zo optimaal mogelijk tot zijn recht komt. En dan ter geruststelling van de twijfelaars: het menselijke element zal niet verdwijnen. Ook videobeelden moeten beoordeeld worden. Maar in plaats van de paar seconden en het enkele gezichtsveld dat de scheidsrechter nu heeft, zal de man achter het scherm met de verschillende standpunten en iets meer tijd in staat zijn tot een veel beter afgewogen oordeel te komen.
De ergernis van een naast geschoten bal voor open doel, het verschrikkelijke misgraaien van de keeper op een houdbaar schot en de cruciale dekkingsfout in de verdediging vindt zijn oorsprong voor een groot deel in de wetenschap dat het moment geweest is. Dat hoeft niet zo te zijn voor de beslissingen van een scheidsrechter. Nu al kan hij met hulp van zijn assistenten op een fout terugkomen. Help de scheidsrechter verder. Geef hem de videobeelden.
