'Je kan de regels niet veranderen als de competitie al aan de gang is'
Door Chris Meijer
Het komt niet uit de lucht vallen dat er voorlopig een streep wordt gezet door de promotieregeling in de Tweede Divisie. Heel weinig clubs op dat niveau zitten te wachten op promotie naar de Jupiler League. Uit een onderzoek, dat in mei verscheen en uitgevoerd werd door de CVTD (Coöperatieve Vereniging Tweede en Derde Divisie), bleek dat 75 procent van de clubs tegenstander is van verplichte promotie naar de Jupiler League. "Promoveren wordt dan ook niet gezien als een beloning voor een prestatie, maar als een straf. Het spelen in de Jupiler League wordt als onaantrekkelijk gezien door het gevaar voor verlies van identiteit en het risico dat met het spelen in de Jupiler League de financiële continuïteit van de club op het spel wordt gezet", luidde de duidelijke conclusie. Overigens heeft adviesbureau Hypercube in opdracht van de KNVB ook een onderzoek uitgevoerd naar de voetbalpiramide. Hypercube onderschreef de uitkomsten van het onderzoek van de CVTD.
Bij promotie naar de Jupiler League komt het nodige kijken. Clubs moeten een treetje hoger aan diverse eisen voldoen. Zo moeten alle spelers bijvoorbeeld een contract krijgen, moeten er fulltime mensen in dienst genomen worden en zijn er allerlei veiligheidseisen aan het complex. Voor een amateurclub loopt zoiets behoorlijk in de kosten, wat de weerstand oproept om te promoveren. "Er is bij ons niet voldoende financieel draagvlak om naar de Jupiler League te promoveren. Je moet aan allerlei licentie-eisen voldoen, dat kost enorm veel geld. Je ziet dat de helft van de clubs in de Jupiler League hun hoofd al niet boven water kan houden", legt Mart Vergouwen, voorzitter van vv Katwijk, uit.
"Als je een sprongetje maakt, wil je wel weten hoe diep het water is. Met ons reizen er nu zo'n 750 tot 1000 man mee naar uitwedstrijden. Maar dat zie ik op vrijdagavond niet gebeuren, als we naar Helmond Sport, MVV en Telstar moeten", stelt Vergouwen. Vorig seizoen werd Jong AZ kampioen van de Tweede Divisie. Een 'gelukje', naar nu blijkt. De Alkmaarders promoveerden immers graag naar de Jupiler League en hadden geen enkel probleem om aan de licentie-eisen van de KNVB te voldoen, waardoor de mankementen van de voetbalpiramide nog niet aan het licht kwamen. Nu voor het eerst een amateurclub leek te gaan promoveren in de nieuwe voetbalpiramide, gaat de promotieregeling al op de schop.
"Het is een gelukje dat Jong AZ vorig seizoen kampioen geworden is, zo mag je dat wel zeggen. Maar ik weet ook dat er clubs zijn die promotie wel zien zitten. Onder de huidige voorwaarden wil er bijna geen enkele club promoveren", zegt Willy Sticker, voorzitter van de CVTD en derdedivionist HSC'21. "Je haalt je wel wat op de hals en het kan maar voor één jaartje zijn. Dan zijn de investeringen dusdanig hoog, dat het voortbestaan van de vereniging in gevaar kan komen. Wij hebben destijds duidelijk aangegeven dat we het niet eens waren met de piramide in deze vorm en met name de instroom van de beloftenteams, het aantal contractspelers en de promotie onder deze voorwaarden. Dat is duidelijk aangegeven, maar dat heeft de KNVB naast zich neergelegd en nu zijn de gevolgen daarvan te zien."
De promotieregeling is niet het enige mankement van de nieuwe voetbalpiramide, die sinds seizoen 2016/'17 ingevoerd is. Vooral de beloftenteams zijn de amateurclubs een doorn in het oog. Op dit moment spelen Jong Sparta (Tweede Divisie), Jong Almere City, Jong FC Groningen, Jong FC Volendam, Jong Vitesse, Jong De Graafschap (allen Derde Divisie), Jong Achilles'29 en Jong FC Den Bosch (beiden Hoofdklasse) in de voetbalpiramide. Liefst 89 procent van de clubs is geen voorstander van beloftenteams in de voetbalpiramide. "Niet alleen de sfeer en entourage is minder geworden vinden de clubs zelf, ze merken het ook direct in hun omzet en in de media-aandacht", concludeert het onderzoek van de CVTD.
"Voetballend is het leuk om die jongens aan het werk te zien, maar er reist niemand mee. Per saldo is het dus negatief", luidt de conclusie van Vergouwen. Henk Hogewoning sluit zich daar namens Rijnsburgse Boys bij aan: "Het is een voordeel dat er op dit moment slechts één beloftenelftal bij zit. Het levert weinig publiek op, dan is het mooier om derby's tegen FC Lisse, Katwijk of VVSB te spelen. Maar de Tweede Divisie is op dit moment prachtig, ook omdat we al aan alle eisen voldeden. We hebben alleen de lichtinstallatie aan moeten passen."
Over de eisen van de KNVB voor tweededivisionisten is ook al het nodige te doen geweest. Zo moeten de clubs in de Tweede Divisie minstens acht contractspelers hebben, elk voor ten minste twaalf uur per week en tegen minimaal het minimumloon. Driekwart van de clubs is tegenstander van contractspelers, zo blijkt uit het onderzoek van CVTD. De trainer/coach moet over een A-licentie beschikken, terwijl de hoofd jeugdopleidingen van de club ook gediplomeerd moet zijn. Tot slot moet de accommodatie minstens tweeduizend mensen kunnen herbergen, terwijl de lichtinstallatie ook de juiste sterkte moet hebben. Aanvankelijk mag die nog tweehonderd lux bedragen, uiteindelijk moet het aantal lux opgevoerd worden tot driehonderd.
"De KNVB heeft 43 licentie-eisen voor de Tweede Divisie. Aan 40 daarvan voldeed HFC al. Omdat wij een gewone, grote amateurvereniging zijn, die jongens, meisjes, oude mannen en gehandicapten laat voetballen", zegt Gert-Jan Pruijn, voorzitter van de Koninklijke HFC. "Onze jaarrekening was te laat, we hebben geen licht op het hoofdveld en we hadden geen contractspelers. Voor licht op het hoofdveld moeten we de gemeente aankijken en zij zeggen: De KNVB kan het uitzoeken met zijn licentie-eisen. Als het volgend jaar nog steeds zo is, krijgen wij puntenaftrek. Sinds de bekerwedstrijd tegen OJC Rosmalen in augustus 2016 hebben wij nul wedstrijden gevoetbald waar we licht bij nodig hadden. Dan ga je toch niet tegen een club zeggen dat je honderdduizend euro moet investeren? Dat is belachelijk, dat bedenk je toch niet? Ik heb er moeite mee dat dit door de KNVB opgelegd wordt."
Uiteindelijk heeft de Koninklijke HFC zijn spelers toch een contract gegeven, om puntenaftrek te voorkomen. Dat betekent echter niet dat de oudste club van Nederland het eens is met de contracteisen voor de Tweede Divisie: "Als wij een puntenstraf gekregen hadden, waren we waarschijnlijk gedegradeerd. Het is belachelijk dat je je op het voetbalveld de Tweede Divisie inspeelt en vervolgens van achter de bestuurstafel degradeert. Dat geeft de waanzin van de voetbalpiramide aan", luidt de kritiek vanuit Haarlem. "De KNVB maakte geen afspraken. Ze legden gewoon ideeën die in de bossen bij Zeist werden bedacht op bij clubs, zonder dat ze wisten hoe die erover dachten."
"De clubs zijn de KNVB. De KNVB is ons. De clubs hebben de KNVB opgericht om voor hen een aantal diensten te verrichten en de KNVB leek de afgelopen jaren te zijn vergeten wat hun oorspronkelijke doel is en was. Ik heb het idee, en daar ben ik ontzettend verheugd over, dat de KNVB weer een beetje begint te realiseren waarvoor ze zijn opgericht. En dat wij, de KNVB en de clubs, allemaal hetzelfde belang dienen", stelt Pruijn, die niet te vroeg optimistisch wil zijn. "Ik vind dat uitstekend en de enige juiste richting om de promotieplicht voorlopig af te schaffen. Dit is alleen een klein element in de hele voetbalpiramide, een besluitje. Zo zijn er een heleboel elementen te bedenken die niet in de haak zijn. Dus laten we in vredesnaam teruggaan naar de tekentafel en een systeem bedenken dat wel werkbaar en economisch haalbaar is en blijkt te zijn."
Terug naar de tekentafel is nu een veelgehoorde kreet. "De mogelijkheid om te promoveren, maar ook om te degraderen, is een sportieve stimulans om te streven naar verbetering en dat is goed voor de kwaliteit en toekomst van het Nederlands voetbal. Dit blijft ook het streven voor de voetbalpiramide. Op de tekentafel moeten we vooral gaan bekijken hoe we, zowel voor het amateur- als het betaalde voetbal, voordelen kunnen bieden met de voetbalpiramide. De Tweede Divisie is goed voor de ontwikkeling van het hele Nederlandse voetbal en dit hebben we samen voor elkaar gekregen en nu moeten we ook samen doorpakken", laat Bram Groot namens de KNVB weten. De bond heeft twee verkenners aangesteld die de wensen in het betaald- en amateurvoetbal in kaart gaat brengen. Dit traject wordt maart 2018 afgerond en de KNVB benadrukt dat het blijft streven naar een doorstroming tussen het betaald- en amateurvoetbal. "Uiteindelijk moeten we ervoor zorgen dat niemand het meer heeft over een promotieplicht, maar dat promotie voor elke club de ambitie is bij de aftrap van een nieuw seizoen. Vorig seizoen was het eerste seizoen van de Tweede Divisie en de voetbalpiramide. We gaan er vanuit dat we, samen met clubs, per seizoen stappen kunnen maken."
"Het hele systeem moet onder de loep genomen worden. Met elkaar moeten we bespreken waarom we dit wilden, want dat heb ik nooit begrepen en dat kan niemand me ook uitleggen. Wat mij betreft gaat de hele voetbalpiramide van tafel", klinkt het stellig uit de mond van Pruijn. "Het is niet iets wat volgend seizoen gerealiseerd kan worden. Er zijn allerlei afspraken gemaakt die verkeerd en ongezond zijn. Als je terug naar de tekentafel gaat, ga je met elkaar definiëren wat gezond is. Wat mij betreft is dan alles bespreekbaar. Als je ergens naartoe rijdt, kan je ook terugrijden. Vanaf het eerste begin van die plannen, hebben we gezegd: dit is een economisch onhaalbaar gedrocht. Je gaat amateur- en profvoetbal met elkaar vermengen, op een manier die economisch onverantwoord en onhaalbaar is. Door die achtergrond kan ik niet anders dan zielsgelukkig zijn dat het besluit nu is genomen om verplichte promotie naar het betaalde voetbal af te schaffen."
Niet iedereen is er echter blij mee dat promotie naar de Jupiler League voorlopig van tafel is. De Dijk heeft er geen geheim van gemaakt dat het graag de tweede profclub van Amsterdam wil worden. "We onderzoeken de mogelijkheden om profvoetbal te gaan spelen in geval van promotie. Als er dan geen promotie meer mogelijk is, kunnen die plannen de prullenbak in. Dat is een forse streep door de rekening", licht voorzitter Ton Langelaar namens de Amsterdamse club toe. "We zijn onaangenaam verrast door deze uitkomst, we hadden het ook niet aan zien komen. Er is weinig sprake van communicatie geweest. We willen niet zielig zijn en ik wil ook niet beweren dat we dit seizoen al kampioen waren geworden. Maar je kan de regels niet veranderen als de competitie al aan de gang is. Dat vind ik vreemd. Ik zou heel graag een jurist willen raadplegen om te kijken of dit zomaar kan."
