UEFA dreigt met schorsing van tien jaar: 'Dit is shocking om te zien'
Door Gijs Freriks
Dinamo Zagreb
Toen de directieleden van Skënderbeu de 3-1 stand op het scorebord van het Maksimir Stadion zagen staan, wisten zij dat hun Europese droom voorbij was. Ze keken elkaar aan en besloten: als er voetballend niets meer te halen valt, dan maar proberen om 'goed geld te verdienen', zo leest een onlangs verschenen rapport van de UEFA. In de tweede helft van het duel werden er bij gokkantoren 'enorme geldbedragen' ingezet op een vierde treffer van Dinamo Zagreb en tien minuten voor tijd viel dat doelpunt ook. Júnior Fernández zette El Arbi Hillel Soudani met een simpele pass voor het doel en de aanvoerder schoot van dichtbij binnen. Op die manier wist Skënderbeu toch nog een klap geld te verdienen aan de ruime nederlaag, want voor de UEFA staat het wel vast dat deze wedstrijd door de top van de Albanese club was gefixt om zichzelf of bevriende relaties te verrijken.
De krant Panorama publiceerde vorige week donderdag een 93 pagina's tellend rapport waarin de corruptie bestrijdende tak van de UEFA de tuchtcommissie van de Europese voetbalbond al op 7 februari van dit jaar adviseert om Skënderbeu voor tien jaar uit te sluiten van Europees voetbal en tevens een boete op te leggen van één miljoen euro. Reden: Skënderbeu heeft sinds 2012 zeker 53 wedstrijden gemanipuleerd; op nationaal, Europees en zelfs op vriendschappelijk niveau. De UEFA zag zich door de publicatie van Panorama genoodzaakt om te reageren en bevestigde afgelopen vrijdag inderdaad een onderzoek te hebben ingesteld naar matchfixing bij de huidige koploper van de Albanese competitie.
Doodsbedreigingen
Alwéér een onderzoek, want Skënderbeu werd in juni 2016 ook al voor één jaar uitgesloten van Europees voetbal vanwege dezelfde vergrijpen. Uit het zogeheten fraudedetectiesysteem van de UEFA is nu echter gebleken dat de betrokkenheid van De Sneeuwwolven bij matchfixing veel groter is dan tot nu toe werd aangenomen en dat is de reden waarom zij nu een schorsing van tien jaar riskeren. Medewerkers van de UEFA die onderzoek doen in de zaak, ontvingen overigens anonieme doodsbedreigingen, zo liet de UEFA vrijdag in het persbericht weten. De Europese bond zei dat als intimidatie te beschouwen, bedoeld om het onderzoek te dwarsbomen of te stoppen. Men heeft derhalve aangifte gedaan bij de politie.
"We zullen nooit toestaan dat onze medewerkers worden bedreigd. Onze mensen hebben volledige steun van de organisatie. Ik sta voor honderd procent achter ze", aldus voorzitter Aleksander Ceferin. In totaal gaat het dus om 53 duels, waarvan de wedstrijd tegen Dinamo Zagreb in augustus 2015 er eentje was. In het rapport verwijst de UEFA onder meer naar de 4-1 van Soudani. Men noemt het verdacht dat linkerverdediger Renato Arapi de spits zomaar uit zijn rug laat weglopen en dat hij stopt met rennen zodra Soudani de bal heeft ontvangen. Ook de rol van Orges Shehi is 'dubieus' omdat de keeper bij Soudani's schot in het midden van zijn doel blijft staan en geen hoek kiest. Dinamo speelde overigens al met tien man.
Een ander duel dat gefixt zou zijn, betreft de ontmoeting met Sporting Portugal in oktober van datzelfde jaar. Op het moment dat de Portugezen met 4-0 voor staan, worden er veel weddenschappen geplaatst op een eindscore van in totaal zes doelpunten. En inderdaad: er vallen zes treffers, want in het Estádio José Alvalade wordt het 5-1. Onderzoeker Jacques Crevoisier concludeert: "Geen vechtlust, geen arbeid, geen toewijding, makkelijk weggegeven doelpunten, slechte positionering van de verdedigers, geen balans in het elftal, geen coördinatie. Dat alles verklaart de score." Volgens de UEFA heeft Skënderbeu sinds 2012 'miljoenen dollars' verdiend aan matchfixing en luisteren de spillen van deze zwendelarij naar de namen Ridvan Bode, Agim Zeqo en Ardjan Takaj. Bode wordt betiteld als de 'donor' van de club, de de facto geldschieter van Skënderbeu. En Zeqo en Takaj zijn de voormalige en huidige voorzitter van Skënderbeu.
Ridvan Bode
De rol van de 58-jarige Bode zou het grootst zijn. Deze voormalige minister van Financiën sloot zich in het seizoen 2009/10 als 'sponsor' aan bij de club en probeert sindsdien om met zijn 'kracht, netwerk en kennis' wedstrijden te beïnvloeden. "Het is shocking om te zien dat een persoon op zo'n machtige positie probeert om een oneerlijke invloed uit te oefenen op de uitkomst van wedstrijden", klinkt het. Deze 'matchmaker' kwam eerder overigens ook al in opspraak toen hij de lucratieve staatsloterij van Albanië ver onder de waarde aan bevriende Oostenrijkse investeerders zou hebben verkocht. Verderop in het rapport valt te lezen dat hij in 2011 de trainer van Dinamo Tirana, Luis Manuel Blanco, zou hebben bedreigd.
Skënderbeu speelde tegen Dinamo Tirana en had kennelijk weinig zin in een lastige tegenstander: "Hij zei: 'als je mijn vakantie verpest, dan vernietig ik jou'", zo wordt Blanco geciteerd. "Ons team moest verliezen. Ik kon mijn ogen niet geloven. Het was vreselijk." De UEFA stipt verder aan dat Bode goed bevriend is met Dashnor Sula, de hoofdsponsor van eredivisieclub Shkumbini Peqin. Beiden zitten voor de centrumrechtse Democratische Partij in het parlement. Ook Shkumbini wordt verdacht van betrokkenheid bij matchfixing en zou hiervoor hebben samengewerkt met Bode, maar de UEFA benadrukt dat men zich in het onderzoek naar Skënderbeu voorlopig enkel op deze club concentreert. Of er in een later stadium ook een onderzoek wordt geopend naar Shkumbini, is nog niet bekend.
Ridvan Bode doet alle beschuldigingen overigens af als onzin: "Deze geruchten hoorde ik twee jaar geleden ook al en daar heb ik toen ook op gereageerd. Daar laat ik het bij", liet hij zaterdag weten aan BIRN. Bode verdedigde zich in 2016 als volgt: "Ik ben nooit als financier, donor of bestuurslid betrokken geweest bij een sportorganisatie of een andere sociaal-culturele instelling. Noch in Albanië noch in het buitenland." Over zijn banden met Shkumbini-sponsor Sula zei hij: "Ik heb nog nooit met voorzitters, trainers of spelers van welke ploeg dan ook gesproken over wedstrijden of de resultaten ervan." Bode wordt echter niet alleen door de UEFA niet geloofd, maar ook in eigen land wordt er aan hem getwijfeld.
In december 2015 was Bode onderwerp van gesprek tijdens een verhit debat over een nieuw wetsvoorstel dat de Albanese gokmarkt meer vrijheden zou geven. De wet werd aangenomen, tot woede van Erion Braçe. Dit parlementslid van de Socialistische Partij van Albanië beschuldigde Bode van 'cliëntelisme': "In dit parlement zit een persoon die heel goed weet hoe je weddenschappen moet plaatsen en hoe je wedstrijden moet beslissen…" Zogezegd doet Bode dat fixen verluidt niet alleen, maar vormt hij een drie-eenheid met Zeqo en Takaj. Toen Skënderbeu in 2009/10 op degraderen stond, redde Zeqo de club van de ondergang. De algemeen directeur van de Albanese tak van Red Bull werd voorzitter en enthousiasmeerde veel hooggeplaatste Albaniërs om te helpen, onder wie Bode.
Ardjan Takaj
Skënderbeu handhaafde zich en door de vele versterkingen werd men een jaar later zelfs kampioen. Na dat succesvolle jaar droeg Zeqo de voorzittershamer over aan Takaj, al bleef hij als vicevoorzitter wel verbonden aan de club. Een van de nieuwe spelersaanwinsten die Zeqo in zijn termijn deed, was Orges Shehi, de doelman die volgens het UEFA-rapport een twijfelachtige rol speelde bij de 4-1 van Soudani van Dinamo Zagreb in 2015. Shehi is inmiddels veertig jaar oud en duidelijk op zijn retour, maar toch staat hij nog iedere week in de basis. De UEFA vermoedt dat Shehi een van de spelers van Skënderbeu is op wie de directie kan 'vertrouwen'. Shehi zou sinds zijn komst structureel hebben meegewerkt aan het beïnvloeden van wedstrijden door mis te tasten bij voorzetten en verkeerde hoeken in te duiken. Als er gefixt moet worden, dan weet de directie dat zij bij Shehi terechtkan. Andere spelers die zulke rollen vervullen, zijn linksback Arapi en oud-aanvoerder Bledi Shkembi. Voorzitter Takaj kent die spelers al toen zij nog tieners waren.
Dat Takaj overigens na Zeqo de nieuwe voorzitter van de club werd, mocht geen verrassing heten. Hij werkte met Zeqo al samen in diverse bedrijven, waaronder in mediabedrijf Media 99, en bovendien had hij als oprichter van gokbedrijf EuroBest en aandeelhouder van Star Bet goede connecties in de gokwereld. Zeqo zocht iemand die het stokje moeiteloos kon overnemen en die vond hij dus in Takaj, al moet worden benadrukt dat de UEFA nog altijd geen definitief besluit heeft genomen over Skënderbeu en de club ook nog in beroep kan bij internationaal sporttribunaal CAS. "De club heeft in de sportmedia gelezen over de aanwezigheid van een besluit van de UEFA, maar de club wil bij het publiek benadrukken dat er momenteel geen beslissing van de tuchtcommissie ligt", liet Skënderbeu in een officiële reactie weten.
"Het gepubliceerde document behelst geen finaal besluit, maar moet gelezen worden als een verzoek van de UEFA-inspecteurs aan de tuchtcommissie. We willen benadrukken dat dit geen nieuw proces is, want het verzoek van de inspecteurs is een reactie op de straf die we bijna twee jaar geleden al hebben gekregen. De club is ook niet op de hoogte gebracht van datums voor nieuwe hoorzittingen. Skënderbeu is al langer op de hoogte met de beschuldigingen van de inspecteurs. Onze juridische afdeling volgt de ontwikkelingen op de voet en bezweert dat de zaak succesvol zal worden afgehandeld. Dank voor het begrip", aldus de verklaring die de zesvoudig kampioen van de Superliga vrijdag deed uitgaan.
FC Flamurtari
Ilir Daja, sinds januari vorig jaar de trainer van Skënderbeu, voegde daar bij Top Channel aan toe: "Skënderbeu zal een voorbeeldclub blijven, zowel op sportief als op organisatorisch gebied. Als de UEFA besluit om ons te straffen, dan zal dat niet alleen voor de club, maar voor het gehele Albanese voetbal een verlies zijn." De voorzitter van FK Kükesi, Safet Gjici, sloot zich daarbij aan: "We moeten niet blij zijn als een competitiegenoot geschorst wordt door de UEFA. We moeten ons niet van elkaar wegduwen, maar moeten juist proberen om elkaar te steunen. Maar als de straf terecht is, dan wordt het natuurlijk een ander verhaal…" De verhouding tussen Skënderbeu en het voetbalminnend Albanië is er overigens een waarin liefde- en haatgevoelens elkaar vaak afwisselen.
Skënderbeu wordt door velen aangemoedigd omdat de club steeds dichter bij plaatsing voor de groepsfase van de Europa- of Champions League komt en omdat dat reclame zou zijn voor het Albanese voetbal. Anderzijds wordt de club verguisd omdat de verhalen over matchfixing al langer speelden en omdat men vanaf 2010 liefst zes jaar achter elkaar de titel pakte. De reactie van de directe concurrentie is er een met de ondertoon van leedvermaak. Zo reageerde de supportersvereniging van FC Flamurtari, 'De Rode en Zwarte Vloot', vilein op Facebook: "Geschiedenis komt met arbeid en inzet. Geschiedenis wordt bloed. Wij zijn Flamurtari. De lagere divisie wacht op jullie. Jullie verhaal zal in veel Europese winkelcentra worden getoond om te laten zien hoe er in Albanië kampioenschappen zijn gestolen."
"De lagere afdelingen wachten op jullie, Skënderbeu. Stelletje helden. Wij zijn Flamurtari, de trots van Albanië", zo schreef de supportersclub. Voorlopig staat Skënderbeu echter nog gewoon bovenaan in de Superliga, de eredivisie van Albanië. De club uit de op zeven na grootste stad van het land heeft na negentien speelronden 43 punten verzameld en dat zijn er elf meer dan Flamurtari uit Vlorë en veertien meer dan Kukësi. De kampioen van Albanië gaat de eerste voorronde van de Champions League in en de nummers twee en drie kwalificeren zich voor de eerste voorronde van de Europa League. Mocht Skënderbeu zich plaatsen voor Europees voetbal, dan gaat Marko Radas er 'gewoon' van uit dat de roodhemden volgend seizoen buiten de landsgrenzen mogen meedoen.
Atalanta
"Wij zijn groot nieuws in Albanië, maar feit is dat we niet geschorst zijn. Er is enkel een voorstel bij de UEFA neergelegd. Sommige dingen kloppen alleen niet", zei de Kroatische verdediger zaterdag. "De club is al gestraft voor de wedstrijden tegen Crusaders, Sporting, Lokomotiv Moskou en Dinamo Zagreb. We zijn al een jaar uit de Europa League gezet. Als ze bewijs tegen ons hebben, dan hadden ze ons toen wel zwaarder gestraft." Zelf heeft de 34-jarige Radas, die overigens uit de jeugd van Dinamo Zagreb komt, naar eigen zeggen nooit deelgenomen aan het beïnvloeden van wedstrijden: "Ik heb niets verkeerds gedaan en heb ook nooit het gevoel gehad dat iemand uit mijn team aan het fixen was of expres zijn best niet deed. Maar ik steek mijn hand er ook niet voor in het vuur."
"Ik zie niet in waarom Skënderbeu geschorst zou worden als bijvoorbeeld een of meerdere spelers valsgespeeld hebben", vervolgde Radas. "Toen Atalanta in 2011 werd veroordeeld, werd ook alleen speler Cristiano Doni voor drieënhalf jaar geschorst. Laat de UEFA de spelers maar schorsen, maar niet de club. En die wedstrijd tegen Sporting? Daarin zijn we gewoon kapotgemaakt door de scheidsrechter. Hij gaf twee goedkope strafschoppen en in de 24e minuut kregen we al rood. We waren boos op de scheids en dan worden wij nu beschuldigd van matchfixing? Kom nou." De advocaten van Skënderbeu zullen moed putten uit de voornoemde zaak, maar of de UEFA bij Skënderbeu net zo 'mild' zal oordelen als men bij Atalanta deed, dat valt te betwijfelen.
