'EA Sports verdient 800 miljoen euro extra met FIFA Ultimate Team'
's Neerlands eerste officiële esporter
Op 22 september 2016 vertelt een stralende Koen Weijland aan tafel bij RTL Boulevard hoe hij eerder die dag op de FIFA 17 Xperience gepresenteerd is als esporter van Ajax. De Amsterdammers zijn de eerste Nederlandse profclub die een gamer contracteren en willen met de veelvoudig nationaal kampioen FIFA de brug slaan naar de moeilijk bereikbare tienerdoelgroep. Amper vijf maanden later maakt Ajax echter alweer bekend de vijf jaar jongere Dani Hagebeuk aangetrokken te hebben om de club te vertegenwoordigen in het eerste seizoen van de eDivisie. Desondanks heeft de overgang Koen geen windeieren gelegd: hij heeft inmiddels een succesvol YouTube-kanaal met ruim honderdduizend volgers, is commentator bij de virtuele wedstrijden en actief als presentator.
Tijdens een opnamedag van het tweede seizoen eDivisie in de studio van EndemolShine blikt Koen terug: "Ik was altijd al gek van voetbal en FIFA, maar toen ik een Playstation 3 kocht, begon ik online te spelen en werd echt fanatiek. Ik wilde klimmen op de ranglijsten en ging toernooitjes spelen op locatie. Dan betaalden we online vijftien euro en ging ik met vrienden bijvoorbeeld met de trein naar Den Haag. Ik won regelmatig prijzengeld en bleef intussen klimmen op de online rankings. Bij iedere voetbaltraining vroegen mijn vrienden: 'Hoe hoog sta je nu?' en dan riep ik: 'Plek 830!' Vervolgens deed ik mee aan het NK en die won ik onverwachts. In die tijd speelde je nog gewoon voor jezelf, want clubs waren nog niet betrokken, maar ik mocht wel mooi Nederland vertegenwoordigen in Zuid-Korea! Toen ik daar voor de camera van NOS op 3 stond, dacht ik: dit wil ik voorlopig wel even blijven doen."
FIFA Ultimate Team
Intussen heeft de wereld van FIFA een hoop veranderingen ondergaan, zo onderkent ook Weijland: "In de tijd van FIFA 09 en 10 speelde je online seasons, maar dat doet nu bijna niemand meer. Wij gaven na aankoop van de game geen cent meer uit, maar dat is tegenwoordig wel even anders met FIFA Ultimate Team." Daar vallen de FUT-woorden voor de eerste maal; het gouden ei van EA Sports en de absolute cash cow van de gamesgrootmacht. Waar voorheen het geld werd verdiend met de verkoop van de spelletjes, geven mensen nu ook massaal online geld uit om hun Ultimate Team op niveau te brengen door het kopen van 'packs'. Dit zijn een soort digitale Panini-pakjes met daarin kaarten met onder andere nieuwe spelers. Het is een kwestie van je creditcard koppelen en je kunt aan de slag.
Per jaar verdient EA Sports zo'n 1,3 miljard aan extra content waarvan een slordige 650 miljoen euro wordt bijverdiend met Ultimate Team, zo rekende CFO Blake Jorgensen publiekelijk voor in maart 2016. Niet veel later werd dit getal bijgesteld naar 800 miljoen euro. VGChartz kondigde begin dit jaar aan dat FIFA 18 de grens van tienmiljoen verkochte exemplaren ruimschoots overschreden had. Het gemiddelde bedrag dat spelers online besteden na aankoop van de game is inmiddels dus zeker geen klein bier meer. Het werkt zelfs zo goed dat Jorgensen bekende nachtenlang te liggen peinzen over gelijksoortige concepten voor andere EA-titels als Battlefield en Battlefront.
Cash Cow
eSporter Frank van der Slot van Sparta Rotterdam legt het fenomeen verder uit: "Bij FUT begin je met een bronzen team met matige spelers. Door het kopen van bronzen, zilveren of gouden pakketjes kun je je team verbeteren. In een gouden pack zitten bijvoorbeeld elf kaarten met gebruiksitems, stadions en spelers. Zo'n pakje kost een paar euro, maar er zit maar zelden echt iets goeds in. Wanneer je wel een goede speler krijgt, kun je die online op een markt verhandelen en zo je team versterken. Verder brengt EA bij gelegenheden als Thanksgiving of Kerst regelmatig speciale packs uit. Die kosten dan bijvoorbeeld 17,50 en er zit een maximum aan de beschikbaarheid. Mensen gaan daar helemaal los op en laatst werden in een kwartier 100.000 stuks verkocht."
Koen heeft de transitie langzaam zien voltrekken: "Het is supercommercieel geworden. Je kunt natuurlijk nog steeds een toernooitje in een snackbar organiseren, maar het heeft wel een stukje van zijn charme ingeleverd. De kloof wordt ook steeds groter doordat clubs budgetten beschikbaar stellen en daar kan de doorsnee jongen thuis echt niet meer mee concurreren. Aan de andere kant komen echt goede jongens, zoals Dani Visser van Team Gullit, uiteindelijk wel bovendrijven."
Kwaliteit
Naast kwalitatieve spelers is ook 'chemistry' tussen spelers van belang vertelt Frank: "Spelers uit hetzelfde land, team of dezelfde competitie linken aan elkaar. Hoe sterker de link, hoe beter ze samenspelen. Om echt te kunnen presteren moet de teamgeest van je team honderd zijn. Je moet het zien als een soort puzzel die zo goed mogelijk moet kloppen. In speciale pakketten zitten soms ook 'icons'; spelers als Ruud Gullit, Marco van Basten, Patrick Viera en Edwin van de Sar en die linken aan iedereen. Daar zitten spelers écht op te wachten, maar zelfs ik heb er dit jaar nog geen een weten te pakken, terwijl anderen er bijvoorbeeld vier hebben. Geluk speelt dus een grote rol. Het is echt een geldmachine en er is ook veel weerstand vanuit de community, maar toch kopen mensen de packs massaal."
Menno Bouhuijzen, esporter van NAC Breda, onderstreept het verhaal: "De duurste packs zijn rond de 25 euro en zelfs dan krijg je negen van de tien keer niet echt iets bijzonders. Maar goed, je krijgt wel een hoop spelers die je weer kunt verkopen op de interne onlinemarkt." Tegenwoordig is deze handelsplaats anoniem zodat hij niet van buitenaf te beïnvloeden is. Vermoedelijk niet in de laatste plaats zodat spelers of andere partijen er niet via omwegen ook aan kunnen verdienen. Geld speelt inmiddels net als in het gewone voetbal best een flinke rol in esports beaamt Menno: "Als je er veel geld tegenaan gooit, krijg je een beter team. Het is geen garantie, maar in 50:50 situaties winnen de beste spelers sneller. Wanneer Gullit een kopduel aangaat met mijn Casemiro, wint Gullit in de meeste gevallen. Hij is sneller, sterker en schiet beter."
Weekend League
Een manier om zonder investering aan pakketjes te komen is door het verzamelen van coins. Die kun je mondjesmaat verzamelen in online divisies, maar vooral door het spelen in de Weekend League. Als je in het weekeinde in deze competitie veertig potjes van twee keer zes minuten speelt, krijg je munten waarmee je pakketten kunt kopen. Daarnaast krijgen spelers die in het weekend minimaal 29 van hun 40 potjes winnen (rank 'Elite 3' of hoger) een Team of the week-pakket waarin de beste spelers van het moment zitten. 'Elite 1'-spelers (34 keer winst) krijgen er zelfs twee. Deze TOTW-pakketten zijn niet met geld te koop en daardoor extreem gewild. Kortom, door goed spelen krijgen gamers een beter team en daardoor wordt de kloof tussen amateurs en professionals steeds groter.
Wat Frank betreft is de Weekend League het ei van Columbus waarmee games als Pro Evolution Soccer van Konami definitief zijn weggeconcureerd door EA Sports. De ouderwetse klassementen uit de tijd van Koen hebben plaatsgemaakt voor een wekelijkse top 100 waarin de beste spelers per console staan die in de regel minimaal 38 van hun 40 potjes hebben gewonnen. In speciale kwalificatiemaanden worden de beste 64 spelers van zowel de Playstation als Xbox uitgenodigd voor een internationaal toernooi waar flink prijzengeld te verdienen valt. Blijvend presteren is dus van enorm belang, want één slecht weekend kan een streep zetten door iedere internationale aspiratie.
Hollands glorie
Voor Menno zitten dergelijke toernooien er niet in, want een plek in de top 100 is voor hem te hoog gegrepen: "Ik haal vaak wel Elite 2 of 3, maar heb vaak geen tijd alles te spelen. In het weekend werk ik in een bouwmarkt, dus spelen in de eDivisie is voor mij het hoogsthaalbare. Ongeveer de helft van onze competitie staatt wel regelmatig in de top 100, dus we zijn als Nederland goed vertegenwoordigd. Hier hebben we natuurlijk ook alle voorzieningen om goed te kunnen spelen. In Brazilië is voetballen op straat hun leven, maar hier zitten we 's avonds achter de Playstation. Misschien dat die verschuiving ook wel een deel van de niveaudaling op onze velden en in onze nationale selecties verklaart."
Vijftien andere Nederlanders waren in januari wel aanwezig op de zogeheten FUT Champions Cup in Barcelona. Jimmy Donkers van Feyenoord was daar het meest succesvol met een plek bij de laatste acht op de Playstation. In februari is een nieuwe kwalificatiereeks voor eenzelfde evenement elders in Europa. Naast het prijzengeld kunnen de esporters zich hier ook kwalificeren voor het walhalla van de esports: de FIFA eWorld Cup later dit jaar. Afgelopen jaar waren op dit toernooi in Londen de Nederlanders Dani Hagebeuk (Ajax) en Tony Kok (FC Twente) actief.
Het volgende deel over de competitieopzet van de eDivisie verschijnt dinsdag 6 maart op Voetbalzone.
