Hoe Marokko tegen de wil van de FIFA in het WK 2026 kan organiseren
Door Chris Meijer
Voor het eerst in de geschiedenis beslissen de lidstaten door wie het WK georganiseerd wordt. Voorheen wees een select clubje van het FIFA-bestuur de gastlanden voor het mondiale eindtoernooi aan. Deze procedure was niet meer houdbaar, nadat er een zweem van corruptie hing rond de toewijzingen van de laatste twee WK's aan Rusland en Qatar. Sinds het aftreden van Sepp Blatter als voorzitter van de FIFA is de toewijzing van het WK op de schop gegaan, waardoor de lidstaten over twee dagen in Moskou zullen besluiten waar het toernooi gehouden wordt. Voor de organisatie van het WK 2026 zijn Marokko en een gezamenlijk bid van Mexico, de Verenigde Staten en Canada de enige kandidaten. Landen uit Europa en Azië mochten geen bid indienen, omdat de twee WK's voor 2026 op die continenten gehouden worden (Rusland in 2018 en Qatar in 2022). Dat het gezamenlijke bid van Mexico, de Verenigde Staten en Canada groen licht zou krijgen van de FIFA, was al snel duidelijk. Het plan van Marokko kreeg echter pas een kleine twee weken voor de stemming definitief goedkeuring van de wereldvoetbalbond.
Revealed: FIFA risk assessment of North America & Morocco 2026 World Cup bids https://t.co/HxA9foQhY8 pic.twitter.com/pqQ2Usw1xy
— Rob Harris (@RobHarris) June 1, 2018
Inspecteurs van de FIFA beoordelen de bids en bekijken of de mogelijke gastlanden überhaupt mee mogen doen aan de stemming. Om daaraan mee te mogen doen, moeten er minimaal 2.0 van de maximale 5.0 punten in de beoordeling gehaald worden. Het gezamenlijk bid van Mexico, de Verenigde Staten en Canada werd beoordeeld met een 4.0 en de inspecteurs van de FIFA zien op geen enkel vlak een risico voor een eventueel toernooi in Noord-Amerika. Marokko kreeg een 2.7, waardoor men in ieder geval mag deelnemen aan de stemming. Het zag er even naar uit dat dit niet het geval zou zijn. De FIFA kwam pas in maart met het exacte scoringssysteem en bleek plotseling strengere eisen met betrekking tot huisvesting en infrastructuur te hebben. Boze tongen beweren dat de wereldvoetbalbond dit deed om het Marokkaanse bid nog voor de stemming te elimineren. Faouzi Lekjaâ, de voorzitter van de Marokkaanse voetbalbond (FRMF), luidde begin april in een brief aan FIFA-voorzitter Gianni Infantino de noodklok over de gang van zaken. Er was namelijk al in december gevraagd om het scoringssysteem, waar de wereldvoetbalbond dus pas vier maanden later mee kwam. Marokko had daardoor in het bid rekening gehouden met mildere eisen.
De FIFA kwam bijvoorbeeld ineens met een maximale reistijd van negentig minuten voor teams en scheidsrechters van het dichtstbijzijnde hotel naar het vliegveld, waar niet alle speelsteden in Marokko aan voldeden. Op het gebied van stadions, accommodaties en transport kreeg Marokko een hoge risicofactor van de FIFA. Het is een publiek geheim dat de wereldvoetbalbond het WK van 2026 het liefst in Mexico, de Verenigde Staten en Canada wil laten spelen. Daar valt op zich ook wel wat voor te zeggen. Alle beoogde stadions voor een toernooi in die drie landen staan er al, wat de nodige kosten scheelt. Daarnaast is de infrastructuur in Noord-Amerika al in orde, waardoor er op dit vlak niet speciaal voor het toernooi geïnvesteerd hoeft te worden. Het nadeel is dat bij een toernooi in Mexico, de Verenigde Staten en Canada de afstanden tussen de speelsteden haast immens zijn. De wedstrijden zullen tevens in verschillende tijdzones afgewerkt worden. Bovendien organiseerden de Verenigde Staten (1994) en Mexico (1970 en 1986) al eens zelfstandig een WK.
Dat de afstanden kleiner zijn, is op het eerste oog zo'n beetje het enige aspect dat voor Marokko spreekt. Volgens het bid moet er voor een WK in het Afrikaanse land circa veertien miljard euro geïnvesteerd worden, wat ongeveer zestien procent van het huidige bruto binnenlands product is. Op dit moment wordt er bijvoorbeeld minder geld geïnvesteerd in de zorg dan voor een eventueel WK uitgetrokken wordt. Allereerst moet de infrastructuur flink aangepast worden om het toernooi te kunnen huisvesten, wat betekent dat autowegen, het openbaar vervoer en vliegvelden verbeterd of aangelegd moeten worden. Een kritiekpunt van de FIFA was het feit dat Marokko in het bid teveel afhankelijk is van het vliegveld van Casablanca, dat praktisch het WK moet dragen. Verder moeten er 21 nieuwe ziekenhuizen komen en is het de bedoeling dat er een fors aantal hotels bijkomt. Met een bedrag van 2,8 miljard euro moet de hotelcapaciteit in Marokko worden verhoogd, al betwijfelt de FIFA of dit genoeg zal zijn. Er zouden nog circa 30.000 hotelkamers bij moeten komen om het WK te kunnen huisvesten.
Het meeste geld gaat echter zitten in de bouw en de renovatie van de beoogde stadions. Marokko heeft in het bid Casablanca (twee stadions), Marrakech (twee stadions), Rabat, Agadir, Tanger, Fez, Oujda, Tétouan, Meknes, Nador, El Jadida en Ouarzazate aangewezen als speelsteden. Acht van de veertien stadions moeten nieuw gebouwd worden. De FIFA is bang dat er in Marokko zogenaamde white elephants worden gebouwd: stadions die qua capaciteit en onderhoudskosten te groot zijn voor die clubs die het moeten gaan bespelen. Het Marokkaanse bid belooft echter zogenaamde 'Legacy Modular Stadiums' te bouwen, waarvan de capaciteit na het toernooi teruggebracht kan worden. Overigens behoren de stadions tot de totaal 130 voetbalfaciliteiten die voor het toernooi in Marokko gebouwd moeten worden. Het is een groot contrast met Mexico, de Verenigde Staten en Canada, waar alle faciliteiten reeds aanwezig zijn en de stadions al gebruikt worden voor verschillende sporten. Het Noord-Amerikaanse bid zag er vanaf het begin op alle vlakken gelikt uit, met bijvoorbeeld een website en een logo. Pas zes maanden voor de stemming stelde Marokko met Moulay Hafid Elalamy een voorzitter van het bid aan. Inmiddels heeft het Marokkaanse bid ook een website met een strak logo en heeft men bekende ambassadeurs als Roberto Carlos, Lothar Matthäus en El-Hadji Diouf.
De voornaamste reden dat de FIFA het WK het liefst in Noord-Amerika gespeeld ziet worden, heeft met geld te maken. De geschatte omzet ligt bij een mondiaal eindtoernooi in Mexico, de Verenigde Staten en Canada miljarden euro's hoger dan in Marokko, omdat de verwachte inkomsten uit ticketverkoop en tv-gelden in Noord-Amerika veel hoger liggen. "De FIFA kan zich alles veroorloven wat de stemming besluit. Daar moeten we mee leven en we moeten het beste maken van de beslissing die wordt genomen. Geld is een element, maar niet het belangrijkste element", werd Infantino recent geciteerd door ESPN. In de stemming is namelijk alles mogelijk en er wordt verwacht dat er de nodige steun voor Marokko zal zijn. Het grootste deel van de Afrikaanse landen lijkt op Marokko te gaan stemmen, evenals de meeste Arabische landen uit Azië. Tevens rekent men op de steun van Europese landen als Spanje, Portugal, België, Frankrijk, Rusland en Nederland. Mede daardoor lijkt Marokko momenteel qua stemmen in het voordeel te zijn ten opzichte van Mexico, de Verenigde Staten en Canada. Dat het lobbyen om stemmen nu in alle hevigheid is losgebarsten, bleek wel uit een tweet van de Amerikaanse president Donald Trump.
"De Verenigde Staten hebben een STERKE kandidatuur met Canada en Mexico voor het WK van 2026. Het zou een schande zijn als landen die wij altijd steunen, tegen het Amerikaanse bid zouden lobbyen. Waarom zouden wij deze landen steunen als zij ons niet steunen (ook bij de Verenigde Naties)?", liet Trump eind april via Twitter weten. Door de bemoeienis van de Amerikaanse president kan de stemming ook zomaar uitlopen op een politiek spel. In een eerder stadium liet de Afrikaanse voetbalbond (CAF) weten dat alle leden zich achter het bid van Marokko zouden scharen, maar door de politieke druk lijken onder meer Zuid-Afrika, Namibië, Liberia, Zimbabwe en Oeganda op Noord-Amerika te gaan stemmen. Verder hebben de voetbalbonden van Midden- (CONCACAF) en Zuid-Amerika (CONMEBOL) al hun steun uitgesproken aan het Noord-Amerikaanse bid. Zoals het er nu naar uitziet, moeten Mexico, de Verenigde Staten en Canada vooral stemmen weghalen in Afrika om de stemming te kunnen winnen. Er zijn minimaal 104 stemmen nodig om het WK binnen te kunnen halen.
The U.S. has put together a STRONG bid w/ Canada & Mexico for the 2026 World Cup. It would be a shame if countries that we always support were to lobby against the U.S. bid. Why should we be supporting these countries when they don't support us (including at the United Nations)?
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) April 26, 2018
Met het organiseren van het toernooi zou er voor Marokko een lang gekoesterde wens in vervulling gaan, want het land deed al een aantal keer eerder een gooi naar de organisatie van het mondiale eindtoernooi. "Ik zie het zeker gebeuren. Het is echt een voetballand, dat is ongelofelijk. Je kan het zelfs vergelijken met Engeland. Ze hebben hier de Afrika Cup voor lokale spelers gehad en je zag dat alles heel goed geregeld is", zei Bilal Amarzagouio, spelend voor het Marokkaanse Moghreb Tétouan, in gesprek met Voetbalzone. "De stadions worden gerenoveerd, of er worden zelfs nieuwe stadions gebouwd. Ze willen het zo graag naar zich toe trekken, dat merken wij als voetballers ook. Wij worden echt getriggerd en gepusht om het maximale uit onszelf te halen, omdat ze weten dat daar ook naar wordt gekeken. Daarnaast worden alle faciliteiten verbeterd. Het stadion in Casablanca wordt gerenoveerd, Marrakesh krijgt ook een heel mooi stadion. De stadions in Rabat en Tanger zijn gerenoveerd, Tétouan krijgt een nieuw stadion over drie jaar. Zo zijn ze bezig om grote en mooie stadions te bouwen voor het WK."
"Het is altijd druk hier in de zomer, dus het zal een groot en mooi feest worden. Het zou echt te gek voor woorden zijn, ik weet hoe open en vrijgevig Marokkanen zijn. Ik weet hoe het kan worden, dus ik denk: waarom niet? Geef het een kans", concludeerde de 25-jarige verdediger, die sinds januari 2017 in de Marokkaanse competitie speelt. Eerder speelde Amarzagouio voor CR Al Hoceima. Een eventueel WK in Marokko zou het tweede mondiale eindtoernooi op Afrikaanse bodem betekenen, na Zuid-Afrika in 2010. Door de nieuwe procedure maakt het Marokkaanse bid, ondanks de zwakkere concurrentiepositie ten opzichte van Noord-Amerika, dus wel degelijk een kans op de organisatie van het WK 2026. Marokko heeft ook al enkele keren duidelijk gemaakt dat het inderdaad niet in staat is om 'morgen' het toernooi te organiseren, maar wél over acht jaar. Hicham El Amrani, algemeen directeur van het Marokkaanse bid, zei dan ook goede hoop te hebben de stemming succesvol te doorstaan. "Het WK gaat er niet om hoe groot de stadions zijn en hoeveel geld je kan verdienen. De kracht van sport is ook om bepaalde gebieden in de wereld te kunnen ontwikkelen."
