De twee Japanse Premier League-revelaties die van voetbal een wetenschap maken

Door Lars Capiau

Kaoru Mitoma strikt met een dubbele veter zijn voetbalschoenen vast. Hij kijkt even rond in de kleedkamer, waar studiegenoten van de Universiteit van Tsukuba, tevens voetballers, zich klaarmaken om het voetbalveld op te gaan. Terwijl iedereen al lang en breed omgekleed is, treft Mitoma een laatste voorbereiding.

Hij klooit wat aan met een speciaal meegebrachte GoPro en tapet die aan zijn voorhoofd. Eenmaal geïnstalleerd drukt de Japanner de opnameknop aan. Zijn studiegenoten grappen en lachen wat met elkaar. Zij zijn straks ook aan de beurt. Mitoma is druk bezig met zijn scriptieonderzoek.

Het is het seizoen 2022/23 als men in Engeland kennismaakt met een Japanse groeibriljant. Ogenschijnlijk uit het niets betreedt een dan 25-jarige pingelaar het veld. Hij vervangt smaakmaker Leandro Trossard en krijgt het publiek in het Amex Stadium onmiddellijk op de banken. Newcastle United is de opponent, Kieran Trippier de geplaagde.

In niet meer dan vijftien minuten speeltijd laat Mitoma direct zijn dribbeltalent zien. Hij zet Trippier met een fijne dribbel en watervlugge kapbeweging lelijk te kijk, maar Pascal Gross weet niet af te ronden in het vijfmetergebied. In Engeland buigen de analisten zich al gauw over de vraag: wie is Kaoru Mitoma? En waar komt hij vandaan?

Mitoma gold in de jeugdopleiding van het machtige Kawasaki Frontale als een groot talent. Als de Japanse clubleiding de vleugelflitser op achttienjarige leeftijd echter over wil hevelen naar de hoofdmacht, bedankt hij vriendelijk. Hij realiseert zich dat hij fysiek nog niet ontwikkeld genoeg is om te spelen in de J1 League.

Mitoma met een diploma

Daarom besluit Mitoma zich in te schrijven aan de Universiteit van Tsukuba. Hij meldt zich aan om sportwetenschappen en bewegingseducatie te gaan studeren. Niet alleen om 'Mitoma met een diploma' te kunnen zeggen, maar ook om zijn lichaam voor te bereiden op het profvoetbal.

Als afronding van die studie schrijft hij zijn scriptie. Het onderwerp? De kunst van het dribbelen. Dribbelen, zo beargumenteerde Mitoma in de schoolbanken, is geen aanvallend trucje. Het is de kunst der ontsnapping.

Mitoma rakelt twintig ploeggenoten op en verdeelt hen in twee groepen. De skilled dribblers en de semi-skilled dribblers. Middels een GoPro en een post-experiment-vragenlijst onderzoekt hij wat een goede dribbelaar maakt. De conclusies van zijn onderzoek?

A translation of Mitoma's thesis on information processing of the attacking side in 1v1 football situations pic.twitter.com/wXY5wy5bQQ

— Eric Njiru (@EricNjiiru) February 4, 2023

"Ik heb geleerd dat het grote verschil was dat goede spelers rechtop blijven staan en niet naar de bal kijken", vertelt Mitoma aan The Athletic. "Zij kijken vooruit en leggen de bal perfect klaar zonder naar beneden naar hun voeten te kijken."

De tweede cruciale lering die Mitoma trok uit zijn onderzoek was dat hij lette op de lichaamshouding en in het bijzonder het zwaartepunt van zijn tegenstander. "Ik ben me bewust van het verschuiven van het zwaartepunt van mijn tegenstander. Als ik zijn lichaam kan bewegen, win ik."

Zelf stelt Mitoma jaren later dat zijn scriptie weinig te maken heeft met zijn huidige speelstijl. "Ik heb het onderwerp gekozen omdat het voor mij makkelijk was om erover te schrijven. Ik moest simpelweg gewoon mijn studie afronden", glimlacht hij koeltjes tegenover ESPN.

Toch lijkt zijn onderzoek hem waardevolle lessen te hebben opgeleverd. "Ik kijk eerst naar het zwaartepunt en de lichaamshouding- en bewegingen van mijn directe verdediger. Dan overweeg ik mijn opties."

Bovendien is het Mitoma zelf die in zijn onderzoek een conclusie trekt die niets anders doet vermoeden dan dat de wetenschappelijke funderingen zijn voetbalkwaliteiten verbeterden. "De kracht van mijn karakteristieke dribbel is verdubbeld", zo luidt zijn bevinding.

LegEndo

En waar Mitoma vorig jaar de wenkbrauwen deed fronsen in Engeland, maakt ook dit seizoen een Japanner indruk in de zwaarste competitie ter wereld. Dit keer niet in Brighton, maar bij Liverpool. Gehaald voornamelijk voor de breedte voegt Wataru Endo een perfecte balans aan het team van Jürgen Klopp toe.

De Duitse topcoach is zelf nog het meest onder de indruk van de balansbewaker. Klopp steekt de loftrompet en stopt lange tijd niet met blazen. "Oh mijn god, Wataru Endo. Wat een man. Wat een speler."

Liverpool heeft zojuist de Carabao Cup veroverd. Ondanks de nodige afwezigen zegeviert de ploeg uit Merseyside met 0-1 over Chelsea. Na afloop twijfelt Klopp zelfs over de leeftijd van zijn pupil, zo laat hij zich tegenover het aanwezige journaille ontvallen.

"Ik ben er vrij zeker van dat hij over drie of vier jaar een vernieuwd langetermijncontract gaat tekenen bij Liverpool. Op zijn paspoort staat dan wel 30 of 31 jaar, maar zo oud is hij niet. Hij is een machine, voetballend exceptioneel. Zijn defensieve brein is voortreffelijk."

Ook in de wedstrijd tegen Manchester City liet Endo zich van zijn beste kant zien. Bij BBC bedolf Klopp de controleur wederom onder de complimenten en betitelde hij hem als een speler van 'wereldklasse'.

???? For those that don't know, Wataru Endo has a video blog/diary back in Japan called PICK UP MATCH where he regularly analyses his game and talks about football. He's also published a book called Duel. He clearly lives and breathes the game. That's why I'm sure he will be a… pic.twitter.com/s0v8ezKsnx

— Bence Bocsák (@BenBocsak) September 4, 2023

Niet gek, voor iemand die last-minute en als last resort binnenkwam. Toptargets Roméo Lavia en Moisés Caicedo vertrokken beiden naar Chelsea. Een dubbeldeal waar een slordige 180 miljoen euro mee gemoeid was. En Endo? Hij kostte nog geen twintig miljoen euro.

Het 'defensieve brein' kenmerkt Endo. Net als zijn landgenoot Mitoma liggen wetenschappelijke bedenkingen ten grondslag aan zijn speelstijl. Al in zijn tijd bij VfB Stuttgart, waar hij liefkozend 'LegEndo' werd genoemd, onderhield de middenvelder een online voetbalblog.

Tegen een kleine maandelijkse betaling kunnen voetbalfanaten zich uitleven op tactische en technische fantasieën en inside informatie van de Japanse aanvoerder. Pick Up Match, heet het. Hij ontleedt er zijn eigen wedstrijdoptreden en dat van zijn team, biedt adviezen aan jonge voetballertjes en zelfs ouderlijk advies is inbegrepen in het videodagboek.

"In het voetbal draait alles om het vinden van de beste oplossingen", schrijft Endo op zijn site. "De tegenstander, hun spelsysteem, hun kwaliteiten… Dat is het leuke aan voetbal! Ik wil de meest optimale oplossingen zoeken én vinden."

Na de wedstrijd tegen Manchester City drukt de vader van vier kinderen geënthousiasmeerd de opnameknop in en vertelt hij precies negenenzestig minuten en dertien seconden lang honderduit over de slag om het middenveld met Kevin De Bruyne, Bernardo Silva en Rodri.

Wataru Endo vs. Man City 96% Pass accuracy 1 Chance created 6/7 Duels won 4/4 Tackles won 2 Interceptions 6 Recoveries The best 6 in the world might have played at Anfield today but he wasn't the best 6 on the pitch. Another sensational Endo performance. pic.twitter.com/M22AP7sXOX

— The Tactical Times (@Tactical_Times) March 10, 2024

Al schuivend met magneten debiteert hij over het tactische steekspel tussen Klopp en Pep Guardiola. Zijn conclusie? Een afstand van vijf meter maakt een enorm verschil. Ook de 120 minuten lang durende Carabao Cup-finale wordt grondig geanalyseerd. Caicedo en Enzo Fernandez maakten daarin grote indruk op de Japanner.

Controleur? Auteur!

Bovendien schreef Endo, in het nationale team bijgenaamd 'The Duel King', zijn eigen boek: Duel. De controleur annex auteur verhaalt daarin over zijn voetbalmotto: het uitvechten - en winnen - van de duels.

In het zelfhulpboek, ondertiteld 'dertig manieren van denken die geen antwoord vereisen', beargumenteert Endo dat je met de juiste techniek elk duel kan winnen. Ongeacht lengte. Ongeacht kracht. Een greep uit de hoofdstukken: 'Hoe kan een Japanse aanvoerder die geen Duits spreekt een Bundesliga-team leiden?'. Of: Hoe kan een Japanner een 1-op-1-duel winnen van een sterke Europeaan?'

Hij schreef het boek uit een verlangen om landgenoten te overtuigen dat Japanners ondanks hun typisch geringe lengte wel degelijk op het fysiek hoogste niveau mee kunnen komen en om met juist dat stereotype af te rekenen. "Het boek vormt een model voor andere Japanse spelers", legt Endo uit aan The Times.

"Ik wilde tonen dat Japanners ook in Europa kunnen spelen en bij een topteam als Liverpool kunnen eindigen. Iedereen dacht altijd dat Japanners geen duel konden winnen en dat we daarom op een andere manier moeten spelen."

Maar je moet gewoon slimmer gokken dan je tegenstander, legt Endo het geheim van het winnen van duels bloot. Bovendien is timing cruciaal. "En je moet je slim positioneren. Als je een tackle inzet moet je niet alleen met het bal afpakken bezig zijn, maar ook slim zijn en gokken wat je tegenstander gaat doen. Japanners zijn slim en dat kunnen we in ons voordeel gebruiken om het duel winnend te besluiten."

Het is een van de voetbalaspecten die hij uitgebreid bespreekt in zijn Pick Up Match-opnamen. Wat Endo deze maand filmde voor zijn blog? Een tactische analyse van de wedstrijden tegen Brighton & Hove Albion (2-1 winst) en Manchester United (2-2), waarbij Endo in de laatste video dieper ingaat op de speelstijl van collega-middenvelder Casemiro.

Bovendien bespreekt hij de tol die een bloedstollende three horse kampioensrace eist. En wie weet. Misschien dat Endo over iets meer dan een maand die camera aanzet en verhaalt over hoe Liverpool de Premier League-titel wist te veroveren. Met een final goodbye van een breedlachende Klopp.