Kind van vluchtelingenkamp droomt van WK: 'Ik zal mijn afkomst niet vergeten'
Door Chris Meijer
Geregeld keert Awer Mabil terug op zijn geboortegrond, met ballen, shirts en schoenen voor de lokale kinderen. Mabil zag op 15 september 1995 het levenslicht in Kakuma, een stad in het noordwesten van Kenia waar een groot vluchtelingenkamp gevestigd is. Het kamp ligt in een van de armste delen van het Afrikaanse land, dicht bij de grens met Oeganda, Ethiopië en Zuid-Soedan. De familie van Mabil vluchtte begin jaren'90 uit het door oorlog verscheurde zuiden van Soedan en kwam in het vluchtelingenkamp bij Kakuma terecht, dat door de Verenigde Naties in 1992 was opgezet. De oppervlakte van het kamp bedraagt negentien vierkante kilometer en er wonen momenteel 180.000 mensen. Het grootste gedeelte hiervan bestaat uit vluchtelingen uit Zuid-Soedan.
Het kamp van Kakuma behoort tot de grootste vluchtelingenkampen ter wereld. In het kamp heerst ondervoeding en komen ziektes als malaria geregeld voor, maar desondanks zijn de medische voorzieningen beter dan die in de Keniaanse steden in de buurt. Bovendien gaan er in het vluchtelingenkamp relatief meer kinderen naar school. Die 'betere' omstandigheden zorgen voor spanningen tussen de lokale bevolking en de vluchtelingen. "Het was een slechte plaats om te leven. De VN bracht eten, maar deed dat maar één keer in de veertien dagen", herinnerde Mabil zich op de website van de FIFA.
"Je moest dus goed opletten hoe je het eten gebruikte in die twee weken. We waren met zijn tienen thuis: mijn grootouders, mijn moeder, mijn broers, mijn zussen, mijn neven en mijn nichten. Dus dat was moeilijk", vertelde de 22-jarige vleugelaanvaller. Zijn vader was soldaat en verloor het leven tijdens de oorlog in Zuid-Soedan. "Ik voel mezelf Zuid-Soedanees, ook al heb ik het land nog nooit bezocht. Ik begon met mijn broers en vrienden te voetballen in Kakuma toen ik vijf jaar oud was. We gingen gewoon naar buiten en begonnen de bal rond te schieten, er zat niet echt structuur in. Maar er was verder maar weinig te doen. Door het voetbal vergaten we even wat er om ons heen gebeurde."
Het vluchtelingenkamp Kakuma telt 592 geregistreerde sportteams, waarvan 73 vrouwenteams. Enkele van die sportteams doen op het hoogste niveau mee in Kenia. "Als ik voetbal op televisie wilde kijken, moest ik bijna twee uur lopen naar een plaats waar een televisie was. Daar moest je dan een klein bedrag betalen om te zitten en de wedstrijd te kijken. Wanneer de wedstrijd klaar was, liepen we het eind weer terug. Ik was altijd fan van Manchester United, dus ik zag Cristiano Ronaldo al op jonge leeftijd. Hij had flair, dus ik wilde net zoals hij worden", zei Mabil in gesprek met the Guardian. In 2006 bood een oom Mabil en zijn familie een uitweg uit Kakuma.
Via zijn oom kwam de destijds tienjarige Mabil in het Australische Adelaide terecht. "Ook al leefde ik in Adelaide, ik ben het kamp nooit vergeten. Ik ga verder, maar zal mijn afkomst nooit vergeten. Ik heb nog steeds vrienden en familie daar en wilde teruggaan, om te laten zien dat ik ze niet vergeten was. Ik had ineens een ander leven. We woonden niet langer in een klein hutje en ik hoefde niet langer een uur te lopen om voetbal op televisie te kijken. Ik weet nog dat het WK aan de gang was toen we aankwamen en dat ik aan de buis gekluisterd zat, ook al was ik niet voor een specifiek team", sprak de vleugelaanvaller, die al snel na aankomst in zijn nieuwe thuisland ging voetballen. Al snel trok hij de aandacht van het South Australian National Training Centre. Daar wordt ieder jaar een beurs uitgedeeld aan spelers van wie men verwacht dat ze het Australische elftal zouden kunnen halen. In 2012 mocht Mabil mee gaan trainen bij Adelaide United, terwijl hij voor Campbelltown City, een club die uitkomt in de semi-professionele National Premier Leagues South Australia, speelde.
Op 11 januari 2013 maakte Mabil namens Adelaide United op zeventienjarige leeftijd zijn debuut in de A-League, waarmee hij de op één na jongste speler in de geschiedenis van de Australische competitie werd. Op dat moment had hij nog een jeugdcontract en verdiende hij dertig euro per week, maar Adelaide United bood Mabil al snel een volwaardig contract aan. Twee seizoenen lang maakte de aanvaller indruk bij the Reds en in seizoen 2013/14 werd Mabil verkozen tot talent van het jaar.
Langzaam maar zeker bereikte zijn naam ook Europa en Ajax nam Mabil in januari 2015 op proef. "Het was een prachtige ervaring om met die jongens te trainen en de faciliteiten van Ajax te gebruiken. Ik denk dat ze me niet over zullen nemen, maar Ajax heeft een van de meest beroemde jeugdopleidingen ter wereld. Het was een eer dat ze me op proef namen, ik heb er veel van geleerd", zei Mabil op de website van Adelaide United. Ajax besloot inderdaad geen poging te wagen om Mabil over te nemen van de Australische club. Op dat moment werden ook PSV, Feyenoord, FC Twente en Anderlecht met hem in verband gebracht, maar FC Midtjylland liet de Europese droom van Mabil in de zomer van 2015 alsnog uitkomen. De Deense club telde een bedrag van 840.000 euro neer, waarmee hij de duurste speler ooit in de Australische A-League werd.
"Midtjylland gebruikte een computersysteem om spelers te vergelijken en zo kwam ik bij hen op de radar. Het was niet gemakkelijk om me aan te passen aan het leven in Denemarken, want op mijn negentiende woonde ik daar helemaal alleen", vertelde de Australisch jeugdinternational tegenover Mais Futebol. In zijn eerste seizoen in Denemarken kwam Mabil amper aan spelen toe en in de zomer van 2016 verhuurde Midtjylland de vleugelaanvaller aan Esbjerg fB. In het westen van Denemarken leefde Mabil weer op en in 32 wedstrijden kwam hij tot 6 doelpunten en 6 assists. Desondanks degradeerde Esbjerg, waarna Midtjylland hem opnieuw besloot te verhuren. Het Portugese Paços de Ferreira nam Mabil op huurbasis over en bedong een optie tot koop.
"Ik zag dat de club inzet op jonge spelers, toen was ik snel overtuigd. Toen ik in Portugal kwam, merkte ik al snel dat de mensen zich hetzelfde gedragen als in Afrika. Iedereen zegt gedag en helpt je als je verdwaald bent. Daar houd ik van", aldus Mabil, die in Portugal voormalig ploeggenoot Dylan McGowan trof. De aanvaller speelde voor verschillende Australische jeugdelftallen en verscheen in maart voor het eerst op de radar van het 'grote' Australië. In augustus kreeg hij zijn eerste oproep en zat hij op de bank tijdens de interlands tegen Thailand en Japan. Hij speelde voorlopig nog geen interland, maar zei tegen The World Game dat hij geduld kan opbrengen. "Het is voor iedere speler een droom om voor zijn land te spelen en mijn land is Australië. Ik moet goed spelen voor mijn club en dan komt het vanzelf, maar er zijn genoeg goede Australische spelers."
Het WK, dat komende zomer in Rusland gehouden wordt, spookt ongetwijfeld door het hoofd van Mabil. De Australische voetbalbond zoekt nog naar een nieuwe bondscoach, maar bij de vorige keuzeheer Ange Postecoglou bevond hij zich dus reeds op de radar. Mabil zal in ieder geval nooit vergeten waar zijn wieg stond, want met zijn stichting Barefoot to Boots zorgt hij dat de kinderen in vluchtelingenkamp Kakuma kleding en schoenen krijgen, al steunt de stichting de jeugd ook op andere manieren. "Ik speelde in mijn jeugd op blote voeten, daar komt het idee vandaan. Toen ik voor eerst terugkeerde naar Kakuma, dacht ik: de kinderen hier spelen op blote voeten en ik krijg tien paar Nike-schoenen per jaar... Waarom zouden we die schoenen van mij en andere spelers niet kunnen verzamelen voor de kinderen hier?"
"Zo is het begonnen. Mijn ploeggenoten vonden het een mooi idee en ik kreeg ook steun van andere clubs. We hebben enkele sponsors in Australië die ons helpen. Ik keer één of twee keer per jaar terug naar Kakuma, met de schoenen die gedoneerd zijn. Maar er wordt bijvoorbeeld ook apparatuur voor het ziekenhuis gedoneerd, zulke dingen nemen we ook mee", legde Mabil uit. Barefoot to Boots strijdt ook voor betere medische voorzieningen en gelijkheid tussen jongens en meisjes. Het project wordt gesteund door de Australische overheid, de UNHCR en UNICEF. Op die manier wil Mabil wat terugdoen voor de mensen uit het kamp, waaruit hij ontsnapt is. De aanvaller is nog niet gestopt met dromen: "Binnen vier of vijf jaar hoop ik bij Manchester United te spelen. Dat is niet makkelijk, ik moet me omhoog werken. Ik ben een wereldburger."
Naam: Awer Mabil
Geboortedatum: 15 september 1995
Club: Paços de Ferreira, verhuurd door FC Midtjylland
Positie: vleugelaanvaller
Sterke punten: snelheid, techniek, schot
