De ondergang van de Premier League
Er leek aanvankelijk geen vuiltje aan de lucht voor de populaire volksclub uit Zuid-Engeland. Twaalf jaar eerder, toen Portsmouth nog een divisie lager actief was, werd de club al eerder failliet verklaard. Milan Mandaric, een succesvolle ondernemer, behoedde de club destijds voor de ondergang en met behulp van vele externe miljoenen werd een opmars ingezet. Pompey stond destijds in de schaduw van buurman en aartsrivaal Southampton, maar als het aan het nieuwe, ambitieuze bestuur lag, zou daar gauw verandering in komen.
Binnen een mum van tijd werd promotie naar de hoogste divisie afgedwongen, maar daarmee werd geen genoegen genomen. Ook Alexandre Gaydamak, een Russische multimiljardair, kocht zichzelf in en investeerde samen met Mandaric fors in de spelersgroep met als doelstelling een bestorming van de top. Zaken als infrastructuur, de jeugdopleiding en het gezellige doch uiterst krakkemikkige bouwval genaamd Fratton Park werden echter volledig genegeerd. In het seizoen 2007/2008 mondde dit uit in een fantastisch elftal met topspelers als Niko Kranjcar, Jermain Defoe, Peter Crouch, Sol Campbell, Sulley Muntari, Glen Johnson en Lassana Diarra. Voor pas de tweede maal in de geschiedenis van de club werd de FA Cup veroverd, en als gevolg mocht Portsmouth voor de allereerste keer haar opwachting in een Europees bekertoernooi maken.
Nog geen seizoen later werd duidelijk wat er werkelijk gaande was. Het kleinschalige, op korte termijn gebaseerde succes bleek het begin van het einde. De club spendeert onverantwoord veel geld aan salarissen, Mandaric en Gaydamak houden het voor gezien en de club glijdt in verbazingwekkend tempo af. Een matige bankzitter als John Utaka blijkt wekelijks meer dan 85.000 euro op te strijken. Ter vergelijking: Cesc Fabregas, aanvoerder van Arsenal, moet het doen met 80.000 op weekbasis. Pompey wisselt in die tijd vaker van eigenaar dan Sekou Cissé van schoeisel. De ene na de andere (buitenlandse) investeerder wordt uiteindelijk afgeschrikt door de enorme schuldenlast. Trainer Harry Redknapp vertrekt naar Tottenham Hotspur, alle topspelers worden verkocht (ironisch genoeg bijna de helft aan Spurs) en salarissen worden te laat of helemaal niet meer betaald. De financiële malaise werd een half jaar geleden bestraft met een transferembargo, maar amper zes maanden later wordt het boek gesloten en is de ondergang onafwendbaar.
Portsmouth is een echte club van het volk. Pompey John, de beruchte diehard fan met koebel, staat symbool voor de mentaliteit van de lokale bevolking. Nergens in de zuidelijke helft van Engeland kom je een club tegen die met zoveel passie wordt aangehangen door de locals. Machteloos kijken zij toe hoe hun club ten prooi is gevallen aan externe zakenlieden zonder connectie met de club of de regio. Als een stuk speelgoed wordt de club gebruikt, als een stuk speelgoed wordt de club weggegooid als het niet meer leuk is. Portsmouth is helemaal niets meer, maar Mandaric vermaakt zich tegenwoordig met Leicester City.
Tegenwoordig is het in de Premier League de trend om je club aan (buitenlandse) investeerders te verkopen voor wat extra poen. Meer dan de helft van de huidige Premier League-clubs is eigendom van een extern persoon. Dit brengt zelden gemor of geklaag met zich mee, want de fans worden doodsimpel omgekocht met een paar grote spelers. Bestuurders en eigenaren kennen de risico's van het verkopen van hun clubs aan buitenstaanders, maar staren zich blind op de korte termijn. Er worden grote namen binnengehaald, er worden snel resultaten geboekt en wat er in de bestuurskamer wordt gedaan is niet meer belangrijk. Er wordt geleund op de externe miljoenen, er wordt genoten van de glorie en het woord begroting wordt definitief uit het woordenboek geschrapt. De schuldenlast wordt zo groot dat de club niet meer valt door te verkopen als de lol er vanaf is en de eigenaar van bijbehorende club af wil. Het luidde recentelijk de ondergang van een zeer geliefde club in. Beter voor de financiële fair play en zuiverhuid van de sport, een nachtmerrie voor de mensen waar het echt om gaat: de fans.
Dit proces lijkt helaas niet meer af te stoppen. De UEFA probeert op te treden door bijvoorbeeld het invoeren van de nieuwe financiële regels, maar Roman Abramovich heeft bij Chelsea al aangetoond met een simpel trucje die regelgeving te kunnen omzeilen. Van Abramovich weten we dat hij om de club geeft en niet zomaar zal laten wegvallen, maar hoe zit het met de Chinese eigenaar van Birmingham City en de oh zo bekende en uitgekotste Amerikanen bij Liverpool? Als er geen grote veranderingen worden doorgevoerd zal het naast Portsmouth nog veel meer clubs zo vergaan. Helaas ligt het initiatief voorlopig bij de clubs en bestuurders zelf, en die lijken er nog lang geen genoeg van te hebben.
Tegen beter weten in hoop je dat de teloorgang van Pompey als voorbeeld zal dienen voor andere clubs. Bij die club waren de signalen echter al jaren waar te nemen, maar werden ze door alles en iedereen genegeerd. Het gevolg is dat die populaire volksclub van de zuidkust van de hoogste piek in het diepste dal is gestort; wie volgt?
