Gazza, ongezien en onbegrepen genie
Paul Gascoigne was rond 1990 één van de beste voetballers op de Engelse velden. Hij kon een wedstrijd maken met een onvoorspelbare en geniale actie. Hij zag openingen naar de goal die er niet waren, maar toch wist hij ze te creëren. Al op jonge leeftijd was de spelmaker de dirigent van Newcastle United. Ballen bij de jonge spelmaker inleveren was eigenlijk voor elke teamgenoot de best mogelijke actie. Daarnaast was hij ook nog eens de grote gangmaker in de kleedkamer. Maar Gascoigne liet ook voor het eerst zijn andere kant zien. Hij liep tegen domme rode kaarten op en het ontbrak het grootste talent van de club daarnaast totaal aan discipline. Hij nam het begrip conditie niet zo nauw en had altijd overgewicht door zijn hamburgers-en-marsen-dieet. Afvallen probeerde hij door een vinger in zijn keel te steken..
Elke andere voetballer was allang weggestuurd, maar Gazza liet zijn voeten spreken. En die voeten bleven ondanks zijn levensstijl geniaal. Ze brachten in 1988 zo'n zes miljoen pond op toen de middenvelder naar Tottenham Hotspur vertrok. Daar groeide hij uit tot volwaardig international en maakte hij indruk op het WK in 1990. Engeland kwam tot de halve finale tegen Duitsland, waarin Gascoigne zich onsterfelijk maakte. Niet direct door zijn spel, maar door een gele kaart die hij opliep in de verlenging. Omdat Gascoigne door deze kaart voor de eventuele finale geschorst zou zijn, barstte hij spontaan in tranen uit. Sindsdien waren de woorden sympathie en Gascoigne aan elkaar verbonden.
Bij Lazio mislukte hij door blessures, bij Glasgow Rangers bloeide hij weer helemaal op. Hij werd Speler van het Jaar in Schotland en blonk uit op het EK in 1996. Vervolgens raakte de carrière van de sierlijke middenvelder in het slop en beëindigde hij deze in 2004 bij het kleine Boston United. Het was een periode waarin Gascoigne probeerde te vluchten voor de pers en de prestatiedruk. Sindsdien is hij jaarlijks nog zeker enkele malen in het nieuws. Als hij niet wordt opgepakt om drugsbezit of openbaar dronkenschap, dan wel om een ordinaire knokpartij. Waar eerst het voetbal nog een welkome afleiding was, viel Gazza na zijn carrière in een groot zwart gat waar alleen de pers zich nog liet zien. Het kwam zelfs zo ver dat de gevallen superster in 2008 een zelfmoordpoging deed. In een hotel in Londen probeerde hij zich in de badkuip te verdrinken.
Toen Gascoigne de druk van het presteren niet aankon, greep hij naar alcohol. Hij ging drinken en at alleen junkfood, om vervolgens een vinger in zijn keel te steken. ''Want als je dik bent, schelden toeschouwers je uit voor fat bastard'', aldus Gascoigne. Daarnaast sloeg hij zijn vrouw, die door alle problemen wou scheiden van de depressieve voetballer. Niet toevallig was dit in 1998, het jaar waarin ook de sportieve carrière van Gascoigne zijn glans verloor. Sindsdien rolt de gevallen publiekslieveling van de ene in de andere verslaving. Van flessen whisky tot kilo's cocaïne, van liters gin tot kasten vol winegums. Het leven van Gazza wordt gekenmerkt door verslavingen, obsessies en depressies. De man die ooit De Blonde Maradona werd genoemd, is nu een triest hoopje ellende. Een fenomenale voetballer die tegenover de buitenwereld lang de clown uithing, was van binnen diep ongelukkig.
Hoe bestaat het dat niemand de ongelukkige man áchter de voetballer Gascoigne ooit gezien heeft? Hoe kan het dat enkel en alleen naar de prestaties van de middenvelder werd gekeken en niet naar de persoon erachter? Paul Gascoigne was ongezien en onbegrepen. De moraal van dit verhaal is naar mijn idee dat trainers, spelers en iedereen eromheen alleen naar zichzelf kijken. Voetballende kwaliteiten zijn belangrijk, de mens erachter totaal niet. Dat het zover heeft kunnen komen met deze geniale voetballer, heeft hij niet alleen aan zichzelf te wijten. Ondanks zijn vele fans denk ik dat Gascoigne zich alleen op de wereld moet hebben gevoeld. Niemand die zich echt voor zijn privé leven interesseerde, niemand die door die brede lach van hem heen probeerde te kijken.
Ik vind dat er in de voetballerij meer aandacht moet zijn voor het menselijk aspect. Prestaties zijn belangrijk, maar het welzijn van de mens wiens voeten spreken is minstens zo belangrijk. Een carrière duurt namelijk maar zo'n 15 jaar, het leven erna gaat door. Waar eerst trainers, spelers en fans met hem wegliepen, heeft Paul Gascoigne nu niemand meer. Regelmatig zien we foto's van hem in de kranten opduiken, waarop hij ladderzat een kroeg wordt uitgesleept. Voetballers zijn geen machines. En ja, ze hebben een goed leven, maar het gaat niet allemaal vanzelf. Ik vind daarom dat een clubuitje net zo belangrijk is als een training. Dat samen uit - samen thuis een statement moet zijn. Trainers, sta niet toe dat spelers zich tegenwoordig verstoppen in twee oorkleppen met muziek. Nee, in de bus moeten er quizzen worden gespeeld. Het liefst met kennisvragen over het persoonlijk leven van je spelers. Verplicht ze om na een trainingsdag een uurtje samen door te brengen in het spelershome en laat ze 's ochtends twee aan twee naar de club toe rijden. Het is niet voor niets dat vrijwel elke voetballer zegt geen echte vrienden te hebben in de voetballerij.
In 1990 werd Paul Gascoigne door de BBC verkozen tot Sportpersoonlijkheid van het Jaar. Nu gaat hij door het leven als een loser, op wiens sterfdatum zelfs gewed kan worden. Maar één ding zal Gazza nooit meer verliezen, en dat is de sympathie van het Engelse volk. Altijd zal de voormalig spelmaker herinnerd worden om zijn tranen op het WK in 1990. Het WK waarop hij zich een heldenstatus verwierf.
