Onze meest dodelijke tegenstander
Weet u het nog? De historische kwartfinale van het EK 2004? Voor de zekerheid zal ik even uw geheugen opfrissen.
Het is zaterdagavond, 26 juni 2004, even voor elf uur 's avonds. Na een doelpuntloze 120 minuten voetbal staan de nationale elftallen van Nederland en Zweden in het Estádio Algarve in het Portugese Faro klaar om voor 27.286 toeschouwers en talloze miljoenen tv-kijkers te beslissen wie de halve finale van het Europees Kampioenschap zal mogen spelen. De reguliere serie van vijf strafschoppen per team zit er op. Na missers van Zlatan Ibrahimovic (over) en Phillip Cocu (op de paal) is de stand 4-4. De mannen die niet tot de oorspronkelijk keurkorpsen van vijf behoorden zijn aan zet. Olof Mellberg begint namens Zweden. De bebaarde verdediger met het strakke, rechthoekige gezicht ziet er dreigend uit, bijna angstaanjagend. Hij schiet echter buitengewoon slap in, waarop Edwin van der Sar betrekkelijk eenvoudig kan redden. Met een zelfverzekerde blik staat de doelman op. Hij kijkt naar Arjen Robben en met een gestrekte rechterarm wijst hij naar hem. Alsof hij wil zeggen: "Dit is het moment. Het is nu aan jou. Doe het." Arjen Robben uit het Groningse Bedum, dan pas twintig jaar oud, legt de bal neer. Hij neemt een aanloop en schiet hard in. De huidige PSV-doelman Andreas Isaksson, dan nog in zijn vaderland onder contract bij Djurgårdens, kiest de goede hoek, maar is te laat. Robben loopt triomfantelijk weg. Hij trekt zijn witte shirt met rugnummer 19 uit en wordt besprongen door zijn ploeggenoten. Ze zijn allemaal dol van vreugde. Ze staan in de halve finale.
Behalve vreugde is er grote opluchting. Nooit eerder immers won Nederland op een EK of WK een penaltyreeks. Op vier van de vijf voorgaande eindtoernooien waar Oranje aan deelnam (de EK's van 1992, 1996 en 2000 en het WK van 1998) mocht het na een verloren reeks strafschoppen huiswaarts keren. Er is nu afgerekend met een nationaal voetbaltrauma en een einde gekomen aan een langdurige, wrede vloek. Eindelijk zien we de andere kant van de medaille.
Meneer Van Marwijk, in onze vreugde en opluchting vergaten we (ik hoop dat u het niet erg vindt dat ik "we" zeg als ik het heb over Oranje) op die avond iets. We hadden nog altijd te maken met een minstens zo wrede tweede vloek. Sterker nog, we zitten er tot op de dag van vandaag aan vast. We werden er op 11 juli 2010 voor het laatst door getroffen. Ik hoef vast uw geheugen niet op te frissen als het over die dag gaat.
Weet u hoeveel verlengingen het Nederlands Elftal heeft gespeeld op EK- en WK-eindrondes? Tien stuks in totaal. De eerste was in 1938, de meeste recente op de zojuist genoemde datum afgelopen zomer. Weet u in hoeveel van deze verlengingen we de wedstrijd alsnog wonnen? Schrik niet: in geen enkele. Vijf keer verloren we alsnog, vijf keer bleef het gelijk en liep het uit op strafschoppen. En dat liep dus maar één keer goed af. Weet u wat misschien nòg verontrustender is? We hebben nog nooit gescoord in de extra tijd. Wel kregen we tien goals tegen. Tien verlengingen in 72 jaar tijd, tussenstand 0-10.
Meneer Van Marwijk, we verdienen beter. We zijn een uitstekend toernooiland. Sinds 1974 (ik laat even de vooroorlogse toernooien buiten beschouwing) hebben we zeven WK's en acht EK's gespeeld. Vijftien eindtoernooien. Slechts één keer werden we daarin al in de poulefase uitgeschakeld. Dat is een feitje waar de Engelsen, Spanjaarden, Fransen, Italianen en zelfs de Duitsers jaloers op zijn. Vijf keer bleven we steken in de halve finale en vier keer haalden we de finale. We zaten dus negen van de laatste vijftien keer dat we meededen bij de laatste vier. We wonnen echter slechts één eindtoernooi, het EK van 1988. Dat wil zeggen dat we veertien keer uitgeschakeld werden. Zoals ik al zei, één keer in de poulefase, en dus dertien keer in de knock-outrondes. Slechts vijf keer gebeurde dit in de reguliere speeltijd. We kunnen dus wel stellen dat de geldende methodes voor een beslissen van een na negentig minuten onbesliste wedstrijd ons niet zo goed liggen.
Ik besef dat uw spelers na een ongetwijfeld weer overvol seizoen vermoeid aan het komende EK zullen beginnen, toch zou ik bijna willen zeggen: schrijf de hele handel maar in voor een paar halve marathons, zodat ze na negentig minuten nog steeds iedereen het snot voor de ogen lopen. Vraag of we oefeninterlands voortaan met verlenging mogen spelen, ook als het na negentig minuten helemaal niet gelijk staat. Duim er samen met mij voor dat Internazionale, Tottenham Hotspur, Arsenal en Bayern München en de andere clubs van onze internationals in het komende seizoen maar heel vaak tegen een verlenging op mogen lopen in de diverse Europese en nationale bekercompetities. Of laat de KNVB-kopstukken lobbyen bij de FIFA en vraag ze de verlengingen af te schaffen en play-offs in te voeren…
Natuurlijk overdrijf ik met deze suggesties. U zult ongetwijfeld betere maatregelen kunnen verzinnen, er is immers een reden waarom u het als voetballer en als coach tot Oranje geschopt hebt, terwijl ik afgelopen zondagochtend om tien uur op een veld tussen de boerenakkers stond te schutteren voor drie toeschouwers. U lijkt me een bondscoach die met alles rekening houdt en weinig tot niets aan het toeval overlaat. Ik weet dat u elke potentiële tegenstander uitvoerig bestudeert. Daarom wil ik u vragen eens extra te brainstormen over het bestrijden van onze meest dodelijke tegenstander: de verlenging.
De kans bestaat dat in de volgende zomer in Polen of Oekraïne een fluitsignaal klinkt dat de elfde verlenging voor Oranje op een eindtoernooi inluidt. Ik hoop dan op het gezicht van Robin van Persie een sluwe glimlach te zien. Een triomfantelijke grijns bij Arjen Robben. Een gebalde vuist bij Wesley Sneijder. Alsof ze willen zeggen: "Mooi, nu hebben we ze precies waar we ze hebben willen".
PS: En laat de jongens na iedere training elk een dozijn strafschoppen nemen. Voor de zekerheid.
