Hoe gaat het met...?
Hebben jullie ook weleens zo'n nostalgische bui waarin je mijmert over allang vervlogen tijden? Zien jullie aan de binnenkant van je ogen (ook een voorbeeld van jeugdsentiment) ook nog altijd elftallen van tien jaar terug voetballen? Vinden jullie ook dat het toen zo veel beter was dan nu? Ik weet dat ik nu klink als een sentimentele oude man. Zo eentje die de hele dag op een bankje zit te mopperen over 'de jeugd van tegenwoordig', om vervolgens zijn dankbaarheid te tonen aan zijn jonge verzorgster in het tehuis. Ik ben echter slechts negentien jaar, heb nog een heel leven voor me, maar toch verlang is soms al terug naar die 'goeie ouwe tijd'. Bovenal stel ik me de vraag: hoe zou het met die oude helden zijn?
Deze vraag ga ik in de komende alinea's proberen te beantwoorden. Ik zal me echter niet richten op de vorige generatie topvoetballers. We weten immers allemaal dat Frank de Boer Ajax drie keer kampioen heeft gemaakt, dat Frank Rijkaard toch niet de toptrainer gebleken is die velen in hem zagen, dat Paul Gascoigne zich de vernieling in heeft gezopen en dat Clarence Seedorf het veld pas zal verlaten wanneer ze hem in een doodskist van het gras moeten dragen. Het is veel leuker om na te gaan wat er van mijn persoonlijke helden geworden is. Spelers die ik niet zozeer waardeerde vanwege hun voetbalkwaliteiten, maar vooral met hun persoonlijkheid en hun verhaal respect afdwongen: culthelden.
Zo herinner ik me Christian Gyan: een Ghanees die tussen 1996 en 2006 voor Feyenoord en Excelsior speelde, maar bij mij vooral bekend vanwege de schitterende foto die van hem gemaakt is toen hij in de rook stond te bidden voorafgaand aan de UEFA Cup-finale van 2002. Ook zal mij altijd bijstaan hoe hij na een botsing met een tulband het veld weer betrad tegen Ajax, en hoe die tulband meerdere keren van zijn hoofd viel toen hij een duel aanging. In 2011 gaf Gyan een interview aan het Feyenoord Magazine, waarin hij aangaf totaal berooid te zijn. De vroom gelovige Chris Gyan bleek nogal naïef in het leven te staan en al zijn geld te hebben uitgegeven aan het steunen van de kerk en gezinnen in Ghana. “Ik ben het slachtoffer van mijn eigen goedheid”, aldus Gyan. “Als mijn salaris binnenkomt, dan gaat het geld direct alle kanten op. Afbetalen, incassobureaus. Het is elke keer afwachten wat er overblijft voor op tafel. Dat doet pijn.” Gyan kon niet meer rondkomen en moest na zijn carrière een nieuwe baan zoeken. Een baan die past bij het stereotype Feyenoorder dat Gyan is: hij ging in de Rotterdamse haven werken. Want “niemand is te groot voor de haven”.
Een andere enorme held van mij, letterlijk en figuurlijk, was de Tsjechische reus Jan Koller. Koller, voormalig topspits van onder andere Anderlecht en Borussia Dortmund en topscorer aller tijden van de Tsjechische nationale ploeg, baarde opzien met zijn lengte. Ik bewonder hem echter vooral sinds 9 november 2002. Die dag verloor Borussia Dortmund met 2-1 van Bayern München en de ploeg eindige met negen man, maar dat is even irrelevant. Wat de dag zo bijzonder maakte voor mij was de rode kaart voor doelman Jens Lehmann, met als resultaat dat Koller tussen de palen moest staan en dat niet onverdienstelijk deed. Hij maakte zich hiermee bij mij onsterfelijk, als achtjarig mannetje had ik nog nooit zoiets gezien. In 2011 stopte Koller met voetballen, met kampioenschappen van België en Duitsland achter zijn naam, als runner-up van de UEFA Cup van 2002 en als topscorer aller tijden van Tsjechië. Toch zal ik de herinnering aan Koller in het doel altijd meer koesteren. Nadat hij stopte leek hij in de anonimiteit te zijn verdwenen. Totdat ik, geheel toevallig, een paar maanden geleden op een berichtje stuitte in de Belgische krant Het Laatste Nieuws. Koller bleek zijn carrière als voetballer te hebben hervat. Niet op het veld, maar op het strand. Bij zijn debuut voor de Tsjechische beachvoetbalploeg wist hij meteen te scoren. Koller leek mij allesbehalve een type voor het strand, maar van een spits die op doel gaat staan kan je nu eenmaal alles verwachten. Het doet mij goed dat hij nog als voetballer te bewonderen is.
Het laatste verhaal gaat over een voor velen onbekende Ghanees. In de zomer van 2008 liep hij stage bij Feyenoord. Hij kon er helemaal niets van en verdween na een paar weken volkomen terecht uit Rotterdam. Toch heb ik erg van zijn aanwezigheid genoten. Tijdens zijn stage besloot de selectie om hem te leren zwemmen. Hij had er zwembandjes voor nodig, maar de spelers hebben het hem wel aan kunnen leren. De Ghanees vertrok met de boodschap dat hij veel geleerd had en zelfs bijna een zwemdiploma had overgehouden aan zijn tijd in Rotterdam. Hij nam de zwembandjes mee terug naar zijn vaderland en na een week was ik zijn naam al vergeten, in de overtuiging dat het nooit wat met die jongen zou worden maar dat hij me wel een glimlach bezorgde.
Een paar jaar later. Ik had last van een warme, slapeloze nacht en besloot een beetje te zappen, in de hoop tijdens het zappen in slaap te vallen. Ik kwam langs Eurosport, waar de zoveelste herhaling van een Afrikaanse voetbalwedstrijd begon. “Slaapverwekkend”, dacht ik, en ik bleef hangen. Toen de opstellingen verschenen zat ik ineens rechtop in bed. In de opstelling van Ghana stond een of andere Afful, Harrison Afful. “Dat is hem, de jongen van de zwembandjes!”, dacht ik meteen. Ik stond op om uit te zoeken of mijn vermoeden klopte. En inderdaad: de jongen die niet kon voetballen en zo aandoenlijk probeerde te leren zwemmen met zwembandjes was uitgegroeid tot international van Ghana. Een mooi verhaal.
Hoe is het met jullie culthelden?
