Behoefte aan een beetje Toon Gerbrands
Als ex-student politicologie en bestuurskunde en ex-werknemer van onder andere de KLM belandde Van Oostveen in 1996 bij de KNVB. Hij begon als manager competitiezaken en maakte vervolgens snel naam voor zichzelf. Hij werkte zich op tot bestuursvoorzitter, directeur betaald voetbal en in 2012 zelfs tot secretaris-generaal. Hoe enorm zelfingenomen het hebben van die laatste job ook klinkt, menig bestuurder zal jaloers zijn op de baan en carrière van Van Oostveen. Anno 2015 is de Amstelvener het hoofd van de KNVB en bepaalt hij, met ervaring als trouwe sluitpost van Amstelveen/Heemraad als grootste voetbalprestatie in zijn leven, wie de bondscoach van het Nederlands elftal is. Soms met succes, soms niet. Zo bleek de keuze voor Louis van Gaal een gouden greep, want de eigenzinnige coach bereikte tegen alle verwachtingen in de halve finale van het WK in Brazilië. Na dit toernooi zwaaide Van Gaal echter af en stelde Van Oostveen Guus Hiddink aan als opvolger. De rest van het verhaal is te treurig om ook maar één woord aan vuil te maken.
Van Oostveen had voor het mislopen van het EK en de stand van het Nederlandse voetbal een duidelijke mening. In een interview met Metro trok hij een vergelijking met het nationale voetbalelftal van Chili. “Zij stralen een winnaarsmentaliteit uit. Nederlandse sporters hebben dat minder. Vroeger hadden we Jan Wouters, Mark van Bommel en Nigel de Jong, nu hebben we een gat in de selectie”, aldus Van Oostveen.
Er is zoveel te weerleggen aan dit kleine stukje tekst, dat je bijna vergeet dat hij in Nigel de Jong een actieve voetballer opnoemt die de afgelopen kwalificatiereeks nog gewoon meegevoetbald heeft en zelf afgeserveerd is door de bondscoaches die hij benoemd heeft. Maar dat terzijde. Pijnlijker is misschien nog wel dat hij alle Nederlandse sporters in een zin generaliseert. Of zou hij echt bedoeld hebben dat supersporters als Daphne Schippers, Max Verstappen, Sven Kramer en zelfs de voetballende Arjen Robben bij de wereldtop van hun sport terecht zijn gekomen met de gedachte: “Ach, wat maakt die nederlaag nou uit, volgende week is er toch gewoon weer een wedstrijd”?
Daarnaast roemde twee jaar geleden, op het WK in Brazilië, iedereen nog de winnersmentaliteit van een zo goed als hetzelfde Nederlands elftal. Toen wonnen de Oranjeleeuwen zonder een aantoonbaar betere selectie van nota bene Chili, en werden tevens tegen Spanje, Australië en Mexico achterstanden weggewerkt. Ook tegen zowel Costa Rica en Argentinië werd 120 minuten en een beetje gestreden voor een overwinning. Is het tonen van karakter voor het Nederlands elftal ineens onmogelijk nu we niet in het Braziliaanse Fortaleza, maar in een iets kleiner stadion in het iets koudere Reykjavik spelen? Dat betwijfel ik ten zeerste.
Deze slippertjes waren niet eens het meest storende in het betoog van de enige echte secretaris-generaal van de KNVB. Van Oostveen vergeet namelijk dat hij deels verantwoordelijk is voor het feit dat de gemiddelde Nederlands elftalspeler wel of geen karakter toont. Hoe kan je nu van een speler verwachten dat hij winnaarsmentaliteit toont, als je een bondscoach aanstelt die na het mislopen van een EK zo'n 366 keer het excuus aanlevert dat toch niet altijd iedereen 100% fit was? Is dat echt een geldig argument voor het feit dat je vierde wordt in een groep met Tsjechië, IJsland en Turkije?
Wat dat betreft is een vergelijking met Toon Gerbrands wel op zijn plaats. Met jarenlange ervaring in de sportwereld en het directieleven werd hij in 2014 de algemeen directeur van PSV. Binnen no-time maakte hij aan de loserattitude van de Eindhovenaren, die al sinds 2008 zonder landstitel waren, een einde. Zijn manier was simpel: door in elke vezel uit te stralen dat er vanaf nu een topsportmentaliteit zal heersen in Eindhoven. De wens om kampioen te worden werd uitgesproken en excuses waren, zelfs als de eerste 25 rechtsbacks geblesseerd, ziek of misselijk waren, niet meer geldig. Het resultaat was direct dat de stemming in Eindhoven veranderde. Sterspelers Memphis Depay en Georginio Wijnaldum sproken uit één jaar langer in de Lichtstad te blijven, om kampioen van Nederland te worden. Op de transfermarkt werden spelers gekocht om het team beter te maken en niet, zoals PSV in het verleden deed, om later met winst te verkopen. Gerbrands slaagde in zijn eerste seizoen al in zijn missie, want in mei 2015 kroonde PSV zich tot de beste van de Eredivisie.
Toen Memphis in dat seizoen even geblesseerd afhaakte, was niemand bij PSV in paniek en werd nimmer naar die blessure gerefereerd in interviews. Trainer Philip Cocu loste vragen over Memphis in de media op via de Gerbrands-methode. “Op het moment dat hij hier na het WK instroomde, heeft hij laten zien dat hij nog belangrijker is geworden voor ons elftal. Dan verbaast het me niet, dat er veel over te doen is als hij wegvalt. Maar het wegvallen van één speler mag geen excuus zijn voor het elftal. We zullen het als team moeten opvangen.”
Het Nederlands elftal miste in de cruciale wedstrijden tegen Kazachstan en Tsjechië twaalf tot vijftien spelers, maar Danny Blind had hier na afloop nooit aan mogen refereren. Blessures zijn namelijk geen excuus voor het feit dat Oranje in de afgelopen anderhalf jaar wedstrijd op wedstrijd vernederd is tegen Europese B-landen. Een probleem observeren kan iedereen, het succesvol ermee om kunnen gaan en het oplossen is wat iemand onderscheidt van een ander. Wat dat betreft zou een beetje Toon Gerbrands de KNVB en het Nederlandse voetbal wonderen kunnen doen.
