De Nederlandse pionier die aan de basis stond van het succes van Bayern
Door Chris Meijer
Tegenwoordig is Bayern München de voetbalclub met de meeste leden: 290.000. Afgelopen seizoen draaide de Zuid-Duitse club een omzet van 587,8 miljoen euro: alleen Barcelona, Real Madrid en Manchester United doen dat beter. Ook in het onderzoek van Soccerex, dat kijkt naar de spelersgroep, geld op de bank, vaste activa, de potentiële investeringen door eigenaars en de nettoschuld, behoort Bayern München tot de tien rijkste clubs ter wereld. Het begin van de rijkdom, het succes en de macht is terug te voeren naar 1902, toen de club al twee jaar bestond. In 1900 scheidden elf mannen zich af van MTV München, dat oorspronkelijk een gymnastiekvereniging was, maar sinds 1898 ook een voetbaltak had. Tijdens een ledenvergadering werd besloten dat MTV München zich niet aan zou sluiten bij de Zuid-Duitse voetbalbond, waarop elf ontevreden leden besloten om Bayern München op te richten.
Twee jaar later arriveerde Willem Frederik Hesselink in München. In zijn geboorteplaats Arnhem was hij in 1892 betrokken geweest bij de oprichting van Vitesse, dat in eerste instantie begon als een cricketclub. Al snel werd er ook gevoetbald en Hesselink, een zoon van een wijnverkoper en een diplomaat, speelde mee in de eerste wedstrijd van Vitesse tegen Quick Nijmegen. "Niemand had nog een bepaalde plaats in het elftal. Aan elk lid werd gevraagd op welke plaats in het elftal hij het liefst zou willen spelen. Ik zelf antwoordde daarop: 't kan me niet schelen', waarop ik natuurlijk op de minst geliefde plaats, linksbuiten, werd gezet. Dat was voor mij geen nadeel, want ik was daardoor verplicht om ook mijn linkerbeen te gebruiken en daarvan heb ik later veel voordeel gehad. Zelfs zo, dat het mij ten slotte onverschillig was of ik links dan wel rechts moest schieten", zo wordt Hesselink op de website van Vitesse geciteerd.
Hesselink groeide bij Vitesse uit tot een van de sterspelers van het elftal en werd berucht vanwege zijn harde schot, wat hem de bijnaam het Kanon opleverde. Volgens de overlevering riskeerden keepers een gebroken pols als ze probeerden om de schoten van Hesselink te keren, zo schreef the Guardian. Er zou zelfs ooit een doelman zijn overleden doordat een schot van het Kanon op zijn borst kwam, maar dit verhaal is nooit bevestigd. Overigens had Hesselink meerdere talenten, want hij werd ook Nederlands kampioen verspringen, won het Gelders kampioenschap op de 1500 meter en werd met enkele spelers van Vitesse Nederlands kampioen touwtrekken. In 1898 werd hij met Vitesse bijna kampioen van Nederland, maar de beslissingswedstrijd om de titel tegen het Amsterdamse RAP ging met 4-2 verloren.
Op 21-jarige leeftijd verliet Hesselink Arnhem voor Leiden, waar hij scheikunde ging studeren. Tijdens zijn studie speelde hij voor de Koninklijke HVV in Den Haag, waarmee hij in 1900 en 1901 kampioen van Nederland werd. Als speler van HVV maakte Hesselink 66 doelpunten in 54 duels. In 1902 besloot de geboren Arnhemmer om zijn studie scheikunde voort te zetten in München, waar hij aan de prestigieuze Ludwig Maximilians universiteit ging studeren. Naast scheikunde, studeerde Hesselink in Beieren ook filosofie. In zijn nieuwe woonplaats wilde hij ook blijven voetballen, waardoor de zoektocht naar een club begon. Al snel stuitte Hesselink op Bayern München, dat pas twee jaar bestond en afkomstig was uit de wijk Schwabing. De buurt van schrijvers, kunstenaars, artsen en andere intellectuelen zinde Hesselink wel.
Bayern kon op dat moment het leiderschap van Hesselink wel gebruiken. Hij werd de eerste buitenlandse speler van Bayern München en al snel maakte het Kanon in Beieren net zoveel indruk als in Nederland. Mede dankzij Hesselink werd Bayern, dat op dat moment alleen nog regionaal speelde, steeds succesvoller. Hij was op gegeven moment niet alleen speler van de club, maar ook trainer. Vanaf 1903 werd zijn takenpakket uitgebreid met het voorzitterschap, dat Hesselink overnam van oprichter Franz John. Hij keerde destijds terug naar zijn geboorteplaats Pankow om daar een fotostudio te beginnen. Het was direct duidelijk dat Hesselink, die vrijwel altijd een gebreide blauwe muts droeg, zijn opvolger zou worden. Het organisatorische talent van de Nederlander was altijd opgevallen.
Onder het bewind van Hesselink fuseerde Bayern met Münchner Sport Club, waardoor het de huidige clubkleuren rood en wit kreeg. Tot die fusie speelde Bayern in het blauw en wit. Tijdens het voorzitterschap van de Nederlander groeide het ledenaantal van de club enorm, terwijl hij ook de basis legde voor de jeugdopleiding. In de drie jaar dat Hesselink aan het roer stond bij Bayern, nam het niveau enorm toe. Overigens was het Kanon, die ook wel de Dokter werd genoemd, tijdens zijn voorzitterschap ook nog speler en trainer. Franz Beckenbauer is de enige die ook deze drie functies bekleedde bij Bayern München, al deed hij dit niet zoals Hesselink tegelijk. Het moet wel gezegd worden dat de scheidslijnen tussen deze functies is die tijd aanzienlijk kleiner waren dan nu.
Als speler, trainer en voorzitter van Bayern München maakte Hesselink in mei 1905 zijn debuut in Oranje, dat op die dag in Rotterdam met 4-0 won van België. Een aantal maanden later, in januari 1906, droeg de voorzittershamer over aan Kurt Müller, nadat er een conflict was ontstaan tussen oudere en jongere leden van Bayern. Hesselink behaalde in Beieren een doctoraat in scheikunde en filosofie en liet Zuid-Duitsland achter zich. Na nog twee jaar in Frankfurt te hebben gewoond, keerde hij terug in Arnhem, waar hij een forensisch laboratorium opzette. Hij groeide uit tot specialist op het gebied van bloedonderzoek, vingerafdrukken en schriftvergelijking en werd daardoor geregeld opgeroepen als getuige-deskundige in moordzaken. Vervolgens werkte hij nog als directeur van de Keuringsdienst van Waren en schreef hij diverse gezondheidsboeken.
Nadat Hesselink teruggekeerd was in Nederland, sloot hij zich weer aan bij Vitesse. Tot 1915 speelde hij voor de Arnhemmers. Toen hij op zijn 38e zijn voetbalschoenen aan de wilgen hing, was Hesselink reeds penningmeester bij Vitesse. In 1917 pakte hij ook in Arnhem de voorzittershamer op en hij zou die functie tot 1922 uitoefenen. Hesselink werd in 1962 uitgeroepen tot ere-voorzitter van Vitesse. Elf jaar later overleed hij, op 95-jarige leeftijd. Enig smetje op zijn glansrijke carrière als speler, trainer en voorzitter was dat 'zijn' Vitesse op dat moment nog geen prijs had gewonnen. Gedurende zijn loopbaan was Hesselink een aantal keer dichtbij het kampioenschap, maar tot driemaal toe ging het in de beslissingswedstrijd mis. Vorig seizoen, 44 jaar na het overlijden van Hesselink, werd zijn missie alsnog voltooit. Vitesse won in 2017 zijn eerste prijs in de clubhistorie: de KNVB Beker. Van boven zal Hesselink ongetwijfeld tevreden en trots hebben toegekeken.
