'Dat mijn moeder niet naar het stadion kon, nou ja, so be it'
Door Chris Meijer
Een paar uur later heeft Voetbalzone Waterman alsnog aan de lijn. De nieuwe trainer Bruno Miguel Nunes Baltazar had de training, normaal gesproken om vijf uur 's middags, verplaatst naar de ochtend. Het hoort er nu eenmaal bij op Cyprus, zo weet de doelman inmiddels. "Ik ben er helemaal aan gewend. Sinds ik hier ben, heb ik zeven trainers gehad. Het is niks nieuws meer. Het is gewoon: on to the next one, over tot de orde van de dag. De mentaliteit is hier nu eenmaal anders", vertelt Waterman vanuit de kleedkamer van het New GSP Stadium. De doelman raakte halverwege oktober geblesseerd aan de schouder in het Champions League-duel met Borussia Dortmund (1-1). Waterman moest onder het mes en sloot twee weken geleden pas weer aan bij de groepstraining. APOEL bezet in de kampioensronde de tweede plaats achter Apollon Limassol, met een achterstand van drie punten en een negatief onderling resultaat ten opzichte van de koploper.
De tweede plaats is uiteraard niet voldoende voor de clubleiding van APOEL, dat de afgelopen vijf seizoenen op rij kampioen werd op Cyprus. Dan kan je als trainer misschien wel de groepsfase van de Champions League hebben gehaald, maar je kan toch vertrekken op het moment dat de landstitel in gevaar komt. Mario Been weet inmiddels als geen ander hoe weinig krediet een trainer bij APOEL Nicosia heeft. De Nederlandse oefenmeester begon aan het seizoen als trainer bij de recordkampioen van Cyprus, maar na anderhalve maand kon hij alweer zijn biezen pakken. Na de 1-0 nederlaag tegen Viitorul Constanta in de voorronde van de Champions League raakte voorzitter Prodromos Petrides in paniek. Zo zag Waterman Been eind juli na drie wedstrijden en één nederlaag alweer vertrekken uit Nicosia. "Het was heel prettig om een Nederlandse trainer te krijgen, dat heb ik zeker zo ervaren. Iemand die de Hollandse school beheerst en ook op de Nederlandse manier denkt, maar we hebben daar maar zes weken gebruik van kunnen maken. In deze landen moet je je nu eenmaal niet te erg hechten aan trainers, want zoals je ziet worden die erg snel gewisseld", vertelt Waterman.
Het was voor jou niet echt een verrassing dat het zo met Been liep?
"Nee, dat was niet zo verrassend. In Nederland snapt men dit beleid niet, daar ben ik het ook wel mee eens. Maar het is hier nu eenmaal heel resultaatgericht, al spelen er ook wel andere dingen mee. We zullen dat niet zo snel begrijpen. Het is niet zo dat ik zoiets had van: 'oh Mario is er alweer uit en dat is schrikken'. Twee jaar eerder had ik al precies hetzelfde meegemaakt."
Heb je eraan moeten wennen dat de waan van de dag op Cyprus regeert in het voetbal?
"Ja, eigenlijk wel. Het was in het begin niet zo dat ik bij een trainerswissel dacht: 'oh ja, is goed. Prima, laten we verder gaan.' Dat heb ik nu wel. Ik zit er nu tweeënhalf jaar en ik heb zoiets van: ik kan me er wel druk over maken, maar dat heeft toch geen nut. Het gebeurt en het gebeurt, that's it. Het heeft me verrijkt, ook omdat ik pas op latere leeftijd naar het buitenland ben gegaan. Ik had dus al wel wat meegemaakt. Het is dan iets makkelijker dan dat je als jonge jongen in zo'n situatie terechtkomt. Nu schrik ik niet meer als ik bizarre dingen meemaak, dingen die je in Nederland niet zo snel ziet. Naast de trainerswissels is dat ook bijvoorbeeld hoe snel spelers worden gewisseld en hoe makkelijk ze tegen een speler kunnen zeggen: Luister dan vriend, het is klaar voor jou hier. Kijk maar wat je gaat doen. Ze betalen wel door, maar zo'n speler traint dan niet meer mee."
Waterman was in de zomer van 2015 niet goed en wel aangekomen op Cyprus, of met Domingos Paciência sneuvelde al zijn eerste trainer. De Portugees werd de laan uitgestuurd nadat APOEL in de laatste voorronde van de Champions League sneuvelde tegen FC Astana. "Uiteindelijk heb ik hem dus maximaal vier weken gehad. Dat was mijn eerste kennismaking met het Cypriotische voetbal. Ik kende de assistent pas net bij naam en toen waren ze alweer weg", lacht Waterman. "In dat jaar hadden we drie trainers, maar zijn we wel kampioen geworden. In het jaar daarop hadden we één trainer en nu is het dus alweer hetzelfde als mijn eerste seizoen. Tja, je moet het er mee doen."
Is het ook iets waar je veel van leert als voetballer?
"Je ziet dat het heel anders kan gaan dan wij in Nederland gewend zijn. In Nederland heb je een technisch directeur die de lijnen uitzet binnen een club en de trainer krijgt de tijd om zijn ding te doen. Je ziet het nu ook wel een klein beetje veranderen in Nederland, als je bijvoorbeeld ziet dat Ajax bijvoorbeeld snel van trainer is gewisseld. Normaal gesproken krijgt een trainer minimaal een jaar en dan gaan ze kijken of er wat uitkomt en wordt er een beslissing genomen. In het hedendaagse voetbal worden trainers sneller ontslagen. Ik las laatst een stukje dat ze het in Engeland nergens op vonden slaan dat een trainer na tien maanden was ontslagen. Dat is nu eenmaal de mode in de voetballerij. Schrikken doe ik er zeker niet meer van, nee."
Het ontslag van Been leverde wel het gewenste schokeffect op. Met Donis aan het roer rekende APOEL in eigen huis na verlenging af met Viitorul Constanta (4-0). Vervolgens versloegen de Cyprioten in de laatste voorronde van de Champions League Slavia Praag over twee wedstrijden (0-0 en 2-0). Waterman: "We hebben daarna de Champions League gehaald, dat is het ook. Ze hebben ingegrepen en je weet niet hoe het anders was gegaan met Been. Maar het heeft een soort van geholpen in hun ogen. Dat is het geluk, dat het de goede kant opvalt. Dan kan je ook weinig zeggen, toch?" In de groepsfase van het miljardenbal werd de Cypriotische topclub gekoppeld aan Tottenham Hotspur, Borussia Dortmund en Real Madrid, waardoor Waterman zichzelf op 13 september 2017 plotseling terugvond in het Santiago Bernabéu.
"Het is natuurlijk geweldig om in het Bernabéu te staan", stelt de sluitpost, die in de Spaanse hoofdstad met APOEL drie keer werd gepasseerd en uiteindelijk met 3-0 verloor van Real Madrid. "Ik had al een aantal keer Europa League gespeeld en daar was ik wel een beetje klaar mee, eerlijk gezegd. Champions League had ik nog nooit gespeeld, ik was er wel een aantal keer dicht bij geweest. Dat is het hoogst haalbare in Europa, het grootste toernooi. Dan gaan dingen er even anders aan toe, al helemaal als je in zo'n poule terechtkomt. Helaas kon ik niet mee naar Dortmund en Tottenham wegens mijn blessure, maar ik heb in een van de mooiste stadions ter wereld gespeeld. Dat draag je wel voor de rest van je leven mee."
Je ging niet met lood in je schoenen naar Madrid?
"Nee, helemaal niet. Toen we tien minuten bezig waren, stond ik een beetje om me heen te kijken. Rechts zaten mijn vrouw en mijn zoontje en toen dacht ik: het is gewoon voetbal, elf tegen elf. In een iets groter stadion, met wat meer mensen en waar het andere team wat beter is, maar er kan van alles gebeuren. Je gaat je natuurlijk aanpassen aan de tegenstander, een iets ander systeem spelen. Maar je leert er wel van als voetballer. Ik was 33 toen en ik ben blij dat ik het heb mogen meemaken, maar voor de jonge jongens is het helemaal fantastisch om op dat podium te mogen spelen. Die nemen dat wel mee in de rest van hun carrière."
Het zijn zaken waarvoor Waterman in de zomer van 2015 besloot te kiezen voor APOEL, waar zijn contract nog tot medio 2019 loopt. Na twee seizoenen bij het Turkse Kardemir Karabükspor kreeg de sluitpost een aanbieding vanuit Cyprus. Hij twijfelde vervolgens even, maar liet zich overhalen door de historie van de 26-voudig landskampioen. "Het salaris was ook goed. Als ik dat moest vergelijken met Nederland, zou ik daar in Nederland niet aan komen. Dan is de keuze een stuk makkelijker", aldus Waterman, die al snel merkte dat hij bij de grootste club van het eiland terecht was gekomen. "Overal waar je komt, word je herkend. Het is een relatief klein eiland, dus je loopt mensen al sneller tegen het lijf. En dan speel je ook nog eens voor de grootste club van het land. Het leven wordt hier beheerst door voetbal en koffie drinken. In de koffiezaken hangen televisies waar voetbal op te zien is, dus overal waar je komt is voetbal. Iedereen begroet je en wil wat tegen je zeggen, dat is in Nederland een stuk minder. Ook al ben je een bekende voetballer van Ajax, de Nederlandse cultuur is heel anders. Een aantal mensen zullen wel naar je toekomen, maar hier is het echt iedereen: van jong tot oud."
Is dat ook nog leuk als het slechter gaat?
"Ik heb nog niet echt meegemaakt dat het slecht ging, al kan één keer verliezen al voor paniek zorgen. Je merkt wel dat er bij het minste of geringste paniek is. Wij zouden hier niet zo'n seizoen als Ajax moeten draaien, dan waren er waarschijnlijk al zes trainers ontslagen. Ik heb wel verhalen gehoord wat er dan zou kunnen gebeuren, dat wil ik niet meemaken. We hebben al weleens supporters op de training gehad. Soms omdat ze ons aan wilden moedigen, maar ook omdat het slecht ging."
Na vrijwel zijn gehele carrière in Nederland te hebben gespeeld, vertrok Waterman in 2013 naar Turkije. Hij keepte voor Ajax, sc Heerenveen, AZ, ADO Den Haag, De Graafschap, het Duitse Alemannia Aachen en PSV alvorens hij bij Karabükspor tekende. De sluitpost, die in 2007 met Jong Oranje Europees kampioen werd, verdween zo voor de meesten uit de picture. "Uit beeld van wat? Was ik in beeld bij het Nederlands elftal? Nee. Dat mijn moeder niet naar het stadion kan komen, nou ja. So be it. Je wordt ouder en je moet jezelf ook ontwikkelen. Door alleen in Nederland te spelen, ontwikkel je je niet zoals in het buitenland. Ik merk dat ik me als mens veel meer heb ontwikkeld dan de afgelopen tien jaar in Nederland."
Had je eerder de stap naar het buitenland willen maken?
"Misschien wel, maar niet veel eerder. Die discussie gaat wel in Nederland, over jonge jongens die niet te vroeg naar het buitenland moeten vertrekken. Maar het buitenland maakt je wel volwassener, zo heb ik dat ervaren. Ik denk dat jonge jongens een stuk sneller volwassen worden als ze naar het buitenland vertrekken en daardoor ook sneller een bijdrage kunnen leveren aan het Nederlands voetbal of Oranje. Ik kan niet zeggen hoe het is in bijvoorbeeld Engeland, maar er gebeuren gewoon andere dingen. Laatst zag ik Jetro Willems bij De Tafel van Kees. Hij is ook relatief jong en heeft wel de stap gezet. Hij vertelde ook dat dingen gewoon anders gaan, dat vormt je."
Maar jij had een jaar of tien geleden waarschijnlijk niet verwacht dat je nu op Cyprus zou spelen?
"Daarom heb ik héél lang geleden al de gedachte laten varen van: ik wil dan daar zijn en tegen die tijd daar zijn. Ik zie wel hoe het gaat. Ik kijk niet met spijt terug, spijt is een zwakte. Bij alles wat ik heb gedaan, heb ik de keuze zelf voor honderd procent gemaakt en ben ik er voor gegaan. Spijt, nee. Dan had ik het niet moeten doen."
Hoe kijk je dan nu naar je voormalig ploeggenoten die in de Europese top spelen?
"Ik ben hartstikke blij voor die jongens die een mooie stap hebben kunnen maken. Met een aantal heb ik nog contact. Maar ik ben ook heel blij met mijn eigen carrière: met dat ik hier zit, met dat ik een vrouw heb, een zoontje en dat we gelukkig en gezond zijn. Ik ben hartstikke blij voor die jongens die nu in Oranje spelen, of voor Liverpool, AS Roma of Napoli. Als je niet blij voor die jongens bent, zou dat afgunst zijn. Uiteindelijk heb ik ook in Bernabéu gestaan."
