Hoe Steven Gerrard de rust en hoop terugbracht bij het roerige Rangers
Door Chris Meijer
Succes is in de laatste jaren schaars in het blauwe deel van Glasgow. Rangers ging in 2012 failliet en werd teruggezet naar de League Two. Vier jaar later keerden the Gers terug op het hoogste niveau, maar het gat met aartsrivaal Celtic is in dat tijdsbestek opgelopen tot historisch grote proporties. The Hoops winnen al jaren zo'n beetje alles wat er te winnen valt in Schotland en pakten afgelopen twee jaar de Treble: de landstitel, de Schotse beker en de League Cup. Voor aanvang van vorig seizoen waren de verwachtingen hooggespannen bij Rangers, na het aanstellen van manager Pedro Caixinha. In zijn kielzog kwam een groot aantal spelers binnen op Ibrox: onder meer Carlos Peña, Eduardo Herrera, Fábio Cardoso, Bruno Alves, Dálcio, Graham Dorrans, Daniel Cadeias en Alfredo Morelos. De jaargang ging echter desastreus van start met de beschamende uitschakeling in de eerste voorronde van de Europa League tegen het Luxemburgse Progrès Niederkorn. In de competitie liep de achterstand op Celtic razendsnel op en met name de uitslagen van de Old Firms tonen het schrikbarende verschil: sinds het faillissement wist Rangers slechts één treffen met de aartsrivaal te winnen, in 2016 in de halve finale van de Scottish Cup na het nemen van strafschoppen. Verder trok Celtic afgelopen jaren, op twee remises na, altijd aan het langste eind en zelfs geregeld met ruime cijfers.
Na een kleine zeven maanden in dienst kon Caxinha zijn biezen pakken bij Rangers, waarna Graeme Murty en Jimmy Nicholl het seizoen afmaakten als managers. Rangers eindigde als derde in de Schotse Premiership en strandde in beide bekertoernooien in de halve finale. Het laatste eremetaal dateert van 2016, toen de bescheiden Challenge Cup werd gewonnen. De laatste 'echte' prijs was in 2011 de League Cup. De druk om te presteren is dus buitengewoon groot op Ibrox, ondanks dat de club er op financieel gebied nog niet bovenop is. Daar tegenover staat dat Celtic, door de afwezigheid van een echte concurrent, qua begroting een gapend gat heeft geslagen, vooral door de afgelopen jaren geregeld te hebben deelgenomen aan de Champions League. Het is duidelijk dat Gerrard niet bepaald voor een makkelijke klus staat bij zijn eerste club als manager, maar de oud-middenvelder heeft de keuze desondanks heel bewust gemaakt.
Twijfels
In februari 2017 trad Gerrard in dienst in de jeugdopleiding van Liverpool en vorig seizoen had hij de leiding over de Onder-18 van the Reds. Ook toen hij daar begon, waren er twijfels. Gerrard had op dat moment geen enkele ervaring en hij kreeg bij de Onder-18 een volledig nieuw team onder zijn hoede, aangezien het volledige elftal vorige zomer doorschoof naar de Onder-23. "Ik houd van talent en vind het mooi om dat te zien, maar in de opleiding van Liverpool is het belangrijkste dat ze de andere kant van het voetbal begrijpen. Vechten, winnen, tackelen, zo diep gaan dat het pijn doet. Mijn teams zullen fysiek in orde zijn", verklaarde Gerrard in gesprek met BT Sports gedeeltelijk zijn werkwijze. In eerste instantie liet hij zijn ploeg in een 4-4-2 en een 4-2-3-1-formatie spelen, maar gaandeweg paste hij zijn filosofie aan.
Door het gebrek aan een rechtsback, besloot hij over te stappen op een aanvallende 3-4-3-formatie. In de Youth League toonde Gerrard aan dat hij zich tactisch kon voorbereiden op tegenstanders. Zo werd Sevilla bijvoorbeeld afgebluft met een fel en aanvallend systeem, waarin hoog druk werd gezet. Het team van Gerrard deed lang mee in de strijd om de titel in de Premier League, terwijl men in de kwartfinale van de Youth League na het nemen van strafschoppen werd geëlimineerd door Manchester City. De clubicoon van Liverpool had een hoge standaard en liet het niet na om zijn spelers intern of openlijk te bekritiseren. "Hij had direct bij verschillende eerste elftallen aan de slag kunnen gaan, maar hij wilde eerst zijn handen vies maken. Het feit dat hij bij de Onder-18 werkte, laat zien dat hij het niet erg vindt om onder de radar te zitten. Dat is vrij moeilijk als je naam Steven Gerrard is", vertelde Neil Critchley, de voorganger van Gerrard bij Liverpool Onder-18, tegenover ESPN.
"Ik heb veel geleerd. Ik heb dingen geroepen die ik eigenlijk niet had moeten roepen en ik heb dingen tegen officials en spelers gezegd die ik niet had moeten zeggen. Ik heb fouten gemaakt, heel veel. Maar dat is waarom ik hier ben. Dat was de voornaamste reden dat ik besloten heb om hier te gaan werken. Zodat ik fouten kon maken en daarvan kon leren, zonder dat iedere krant of website me daarop afrekent. De tijd daarvoor komt zodra ik er klaar voor ben", sprak Gerrard in december 2017 in een interview met Sky Sports. Die tijd kwam dus deze zomer, met een dienstverband bij Rangers. Het feit dat Gerrard aanbiedingen van Ipswich Town, Oxford United en MK Dons afwees, verraadt dat hij wel degelijk perspectief zag bij de Schotse topclub. "Ik snapte wel dat mensen twijfelde aan zijn ervaring als manager. Maar je moet niet vergeten dat hij jarenlang de leider van zijn club en land was. Op het veld was hij al manager", zei Gary McAllister in gesprek met de Liverpool Echo.
Selectie op de schop
Sinds zijn komst is er het een en ander veranderd bij the Gers. Allereerst is onder het bewind van Gerrard de selectie andermaal op de schop gegaan. Caixinha haalde een jaar geleden voornamelijk Portugezen en Spaanstaligen naar Glasgow, maar deze zomer verwelkomde Rangers bijna alleen maar Engelstaligen. Gerrard haalde onder meer Connor Goldson, Jamie Murphy (allebei Brighton & Hove Albion), Scott Arfield (Burnley), Allan McGregor (Hull City), Jon Flanagan, Ryan Kent, Ovie Ejaria (allen Liverpool) en Kyle Lafferty (Hearts) naar Glasgow. Verder versterkte Rangers zich nog met Umar Sadiq (gehuurd van AS Roma), Lassana Coulibaly (gehuurd van SCO Angers), Borna Barisic (overgenomen van Osijek) en Nikola Katic (overgenomen van Slaven Belupo). Er werd afscheid genomen van onder meer Bruno Alves, Cardozo, Herrera en Peña: spelers die vorig seizoen nog door Caixinha naar Glasgow gehaald werden. Sinds zijn komst heeft Gerrard vooral de verdediging verstevigd, met aanwinsten Goldson, McGregor, Katic, Barisic en Flanagan. Vorig seizoen bleek de defensie de achilleshiel van Rangers. Met vijftig tegendoelpunten behoorde de verdediging van de club uit Glasgow bij de meest gepasseerde defensies in de Schotse Premiership.
Gerrard heeft qua werkwijze een beetje afgekeken bij Liverpool-manager Jürgen Klopp, bijvoorbeeld op het gebied van teambuilding. "De kleedkamer en de kantine zijn de twee plekken waar spelers de meeste tijd doorbrengen en we willen een omgeving creëren waar spelers graag willen zijn. We willen niet dat ze komen trainen en daarna direct in de auto springen om elders te gaan lunchen. Het is de bedoeling dat ze hun tijd doorbrengen op de club en om die reden hebben we de kwaliteit van het eten, de kantine en de kleedkamer volledig verbeterd. Kwaliteit is iets dat je zou moeten associëren met Rangers", legde McAllister uit. De assistent van Gerrard is vanaf Liverpool Onder-18 meegekomen naar Rangers. Bij the Reds onderstreepte de oud-international al het belang van fysieke training en dat is ook iets dat hij heeft meegenomen naar Glasgow.
Klopp bracht fysieke training bij Liverpool binnen met hulp van Andreas Kornmayer, die eerder bij Bayern München werkte. "Er is veel veranderd, dat zal je ook merken op het trainingscomplex. Het voornaamste verschil zit in de manier van trainen, mentaliteit en voorbereiding. De spelers zagen in dat hun fitheid moest verbeteren, iedereen heeft elke dag het uiterste gegeven", aldus McAllister. Klopp is niet de enige inspiratiebron voor de manager Gerrard. Op persoonlijk vlak had de Engelsman geen bijster goede verstandhouding met Rafael Benítez, maar Gerrard vertelde in gesprek met de Herald Scotland dat de werkwijze van de Spanjaard wel indruk maakte. "Je probeert als coach ervaringen mee te nemen die je als speler hebt opgedaan. Rafa was een meester in Europese wedstrijden. Hij zorgde dat we uit een goed resultaat boekten, zodat we de kracht van Anfield konden gebruiken. In tactisch opzicht ben ik dankzij Benítez een betere speler geworden."
Uitdaging
Na te hebben afgerekend met Skhupi (2-0 en 0-0), Osijek (0-1 en 1-1) en Maribor (3-1 en 0-0) staat Rangers met één been in de groepsfase van de Europa League. Donderdagavond moet in Rusland worden afgerekend met Ufa, nadat de heenwedstrijd door the Gers met 1-0 werd gewonnen. "Voor mij was het een uitdaging om iedereen te laten aansluiten bij elkaar en om een omgeving te creëren waarin iedereen wil werken. We hebben de fitheid verhoogd en de standaard verbeterd, zodat we alle uitdagingen aankunnen die we tegenkomen. Ik ben heel blij met het functioneren van mijn spelers en staf, er kan nog veel komen. Het lijkt alsof de hele wereld tegen ons is. We moeten proberen om daar ons voordeel uit te halen", sprak Gerrard. Komend weekeinde wacht de eerste échte uitdaging voor hem als manager, als de wedstrijd tegen Celtic op het programma staat. Het betekent voor Gerrard een weerzien met Brendan Rodgers, met wie hij samenwerkte bij Liverpool.
Ondanks dat Rangers dit seizoen nog niet verloor, is nog niet iedereen overtuigd van een definitieve wederopstanding van the Gers. "Het is te vroeg om te zeggen of Celtic en Rangers dit seizoen samen zullen strijden om de landstitel. Er is duidelijk iets verbeterd bij Rangers, maar dat was niet zo lastig na afgelopen seizoen. Ze investeren en dat is iets wat clubs als Aberdeen en Hearts niet kunnen doen. Ik denk nog steeds dat Celtic kampioen gaat worden, het zal moeten blijken of het gat kleiner wordt. Rangers is de favoriet om als tweede te eindigen, maar verder geloof ik nog niet in deze hype", sprak Neil Lennon, trainer van Hibernian, tegenover de Daily Record. Lee McCulloch, voormalig speler van Rangers, voegde daar in zijn column in de Evening Times aan toe: "Celtic heeft twee seizoenen op rij alles gewonnen en ze worden alleen maar sterker. Er is bij Rangers iets verbeterd, dat is zichtbaar. Gerrard zal dit seizoen beoordeeld worden op het winnen van prijzen. Er moet weer zilverwerk binnengehaald worden. De wedstrijd tegen Celtic is een kans om te laten zien dat er wat veranderd is."
In zijn eerste Old Firm zal moeten blijken waar het Rangers van Gerrard staat. Celtic, dat vorig seizoen onverslaanbaar was, verloor zijn tweede wedstrijd van het seizoen op bezoek bij Hearts (1-0) en werd in de voorronde van de Champions League uitgeschakeld door AEK Athene. Doordat Rangers tot dusver twee keer remiseerde, 1-1 tegen Aberdeen en 3-3 tegen Motherwell, heeft de aartsrivaal momenteel één punt meer. "Het is een moeilijke vraag of we kunnen meedoen om de titel, het is nog vroeg in het seizoen. We hebben de nodige veranderingen doorgevoerd, omdat de selectie flink op de schop moest om een kans te maken op prijzen", aldus Gerrard tegenover de Daily Telegraph. "We willen geen doelen stellen of onszelf meer druk opleggen dan nu al het geval is. Iedere fan, iedere analyticus en ieder medium zal zijn mening hebben over waar Rangers precies staat. Ik denk niet dat we ons daarin moeten laten meeslepen. We proberen in de kleedkamer een cultuur te creëren, een winnaarsmentaliteit. Dat heeft tijd nodig."
