Favoriet van Josep Guardiola komt iedere tegenslag te boven
Door Jan van Dam
"Dit is heel erg moeilijk voor hem. Het is een trieste situatie, we gaan hem enorm missen." Aan het woord Manchester City-trainer Josep Guardiola, nadat bleek dat Ilkay Gündogan in het duel met Watford in december 2016 zijn kruisband had afgescheurd. De Duitser was bezig aan zijn eerste seizoen en beleefde een uitstekende start, maar moest door de blessure lang aan de kant staan. "Dit is enorme pech voor hem, maar helaas gebeurt dit soort dingen in het voetbal", sprak de coach op de clubsite. Een understatement in het geval van Gündogan. Voor de zoveelste keer moest hij zich terugvechten, want het was niet bepaald de eerste tegenslag voor de middenvelder. Inmiddels is hij weer helemaal terug en speelt hij een belangrijke rol voor de ploeg die hoopt zijn landstitel te prolongeren. Hij is daar niet zomaar gekomen.
Droom
Op achtjarige leeftijd komt een droom uit voor de piepjonge Gündogan, wanneer hij mag aansluiten bij de jeugdopleiding van Schalke 04. Hij groeide op in Gelsenkirchen, als kind van Turkse ouders, en wilde niets liever dan bij de grootste club van de regio spelen. Het gaat echter al snel mis. De jongeling heeft zeker talent, maar kampt met groeiproblemen. Hierdoor maakt hij, nog voor zijn tijd bij Schalke goed en wel is begonnen, weer de stap terug naar de amateurs. Gündogan had daar destijds veel moeite mee. "Het was een grote droom voor me om voor Schalke te spelen", zei hij in 2011 tegenover RevierSport. "Dat het zo snel voorbij was vond ik erg moeilijk." Na deze klap krijgt hij vijf jaar later opnieuw een plek in de jeugdopleiding van die Knappen aangeboden, maar daar ziet hij uit angst voor een nieuwe teleurstelling vanaf. Gündogan is inmiddels dertien jaar oud en een glansrijke carrière als profvoetballer lijkt verder weg dan ooit, maar via VfL Bochum en 1. FC Nürnberg komt hij toch in de Bundesliga terecht. Na twee sterke seizoenen staan de clubs voor hem in de rij.
'Slimme speler met een uitstekende instelling'
Het is uiteindelijk Borussia Dortmund, de eeuwige rivaal van jeugdliefde Schalke, dat de strijd om de destijds twintigjarige middenvelder wint. Voor een slordige vier miljoen euro maakt Gündogan in de zomer van 2011 de overstap naar de door Jürgen Klopp getrainde club. Op de clubsite toont Klopp zich content met zijn nieuwste aanwinst. "Ilkay heeft veel potentie en is een slimme speler met een uitstekende instelling. Hij past goed in ons systeem", sprak nu de manager van Liverpool destijds. "Ik verwacht dat hij de komende jaren een belangrijke rol zal spelen op ons middenveld."
Uiteindelijk is het gekomen tot een gelukkig huwelijk, maar aanvankelijk heeft Gündogan het moeilijk bij zijn nieuwe club. Hij wordt opgezadeld met de lastige taak de rol van de aan Real Madrid verkochte Nuri Sahin over te nemen. Nog voor het seizoen is begonnen, zou Gündogan volgens zijn trainer kampen met overgewicht. Hij laat in zijn eerste wedstrijden bij Dortmund nog niet direct zien van toevoegde waarde te zijn. Hoewel hij na zijn komst een basisplaats verovert, raakt hij deze al snel kwijt. Ondanks dat hij in oktober 2011 zijn debuut maakt voor het Duitse nationale team, krijgt hij onder Klopp nauwelijks speeltijd. Zijn trainer is ontevreden en houdt hem maandenlang buiten het team. Gündogan herpakt zich wederom, al duurt het tot de laatste maanden van het seizoen tot hij een onbetwiste basisspeler wordt. Die plek geeft hij niet meer af. In zijn tweede seizoen bereikt hij met BVB de finale van de Champions League (1-2 verlies tegen Bayern München), waarin hij weet te scoren. Gündogan maakt naam als een van de beste middenvelders van de Bundesliga en heeft ook Klopp definitief voor zich gewonnen. "Hij heeft zich teruggeknokt en heeft me verrast", sprak de eerder zo kritische trainer in mei 2013 tegen BILD. "Gündo is fysiek sterker geworden en ziet veel sneller de openingen. Hij heeft zich gigantisch ontwikkeld tot waar hij nu is."
Noodlot
Na zijn topseizoen wordt zijn naam bij zo'n beetje alle grote clubs in Europa genoemd. Kicker tipt hem als mogelijke opvolger van Bastian Schweinsteiger bij Bayern en ook Barcelona zou de middenvelder dolgraag willen toevoegen aan de selectie. Hij besluit trouw blijven aan de club waarbij hij inmiddels ook moeilijk is weg te denken. Aan het begin van het seizoen 2013/14 slaat het noodlot echter toe. Gündogan heeft last van zijn rug, en hoewel de verwachting aanvankelijk is dat hij slechts een paar weken rust zou moeten houden en snel weer kan aansluiten bij zijn team, loopt het uiteindelijk helemaal anders. Gündogan blijkt onder het mes te moeten en staat uiteindelijk liefst veertien maanden aan de kant. Blessures had hij al eerder gehad, maar dit was van een andere orde.
Hij omschrijft de lange periode waarin hij uit de roulatie was vanwege de gecompliceerde rugblessure tegenover Sky Sports als de moeilijkste tijd in zijn leven. "Ik was doodsbang, wist niet of ik ooit nog op hoog niveau kon voetballen", sprak Gündogan na zijn terugkeer. "Een tijdlang wilde ik niet geopereerd worden, omdat zo'n ingreep aan de wervelkolom niet alleen ingewikkeld is, maar ook gevaarlijk." Door de horrorblessure loopt Gündogan niet alleen het complete seizoen 2013/14 mis, ook het WK van 2014 moet hij aan zich voorbij laten gaan. Extra wrang: Duitsland kroont zich op dat toernooi tot wereldkampioen. Het is op dat moment nog maar zeer de vraag of Gündogan zich nog zal tonen op het hoogste podium. Pas na 428 dagen maakt hij zijn rentree en speelt hij de twijfels weg. Niet voor de eerste keer vecht Gündogan zich helemaal terug en lijkt hij niets aan voetbalkwaliteiten te hebben ingeboet. Nadat hij geen minuten maakte op het EK van 2012 en het WK van 2014 noodgedwongen aan zich voorbij moest laten gaan, lijkt hij na een paar sterke seizoenen na zijn terugkeer deze keer dan echt op schema te liggen om een belangrijke rol te spelen op een eindtoernooi. Het EK 2016, dát moet dan het toernooi van Gündogan worden. In alle kwalificatiewedstrijden van Duitsland maakt hij zijn opwachting en op die manier speelt hij een belangrijke rol naar in aanloop van het EK.
Positieve wending
Maar ook deze keer is het hem niet gegeven. Op een training, in de maanden voorafgaand aan het toernooi, ontwricht hij zijn knieschijf en gaat, net als de bekerfinale, het EK aan zijn neus voorbij. Een nieuw drama voor Gündogan, er lijkt haast wel een vloek op hem te rusten. Opnieuw mag het niet zo zijn en moet hij zijn ploegmaten vanuit huis volgen. Toch krijgt de zomer een positieve wending. Guardiola is aangetrokken als trainer van Manchester City en heeft zijn verlanglijstje ingediend. Bovenaan? Gündogan. Zijn naam werd al genoemd voordat het noodlot opnieuw toesloeg, maar Guardiola houdt ondanks de blessure vertrouwen in de kwaliteiten van Gündogan. Na vijf jaar bij Dortmund te hebben gespeeld, maakt de op dat moment nog van de blessure herstellende Gündogan de overstap naar Manchester City.
Gündogan toont zich dankbaar voor het vertrouwen dat zijn nieuwe club in hem heeft, ondanks dat hij niet wedstrijdfit is. "Dat ik alsnog deze overstap kan maken, vind ik heel bijzonder", laat hij weten op de clubsite van zijn nieuwe werkgever. "Voor een voetballer is er weinig mooiers te bedenken dan dat iemand je kennelijk zo graag wil hebben. Ik kijk uit naar de toekomst en wil mezelf in Engeland blijven ontwikkelen, ook als mens". Vanwege zijn blessure maakt hij pas in september zijn debuut voor the Citizens. Hij start sterk in Manchester, met als absoluut hoogtepunt een 3-1 overwinning op Barcelona in de Champions League, waarin hij twee keer scoort. Gündogan lijkt uitstekend op zijn plek, tot hij opnieuw te maken krijgt met een fikse tegenslag. Na een duel met Nordin Amrabat scheurt hij tegen Watford zijn kruisband af en kan een streep door de rest van het seizoen. Uit respect voor de pechvogel komen de spelers van Manchester City in de eerstvolgende wedstrijd met shirts met de naam van Gündogan het veld op.
Negen maanden later maakt hij zijn rentree en vanaf dat moment blijven grote blessures eindelijk uit. Guardiola maakt gebruik van veel verschillende spelers en Gündogan ontwikkelt zich tot een zeer gewaardeerd lid van de selectie. In 2018 maakt hij dan eindelijk deel uit van de Duitse nationale ploeg tijdens een eindtoernooi, iets waarnaar hij zo lang snakte. Toch zal hij met weinig plezier terugkijken op het WK in Rusland. Duitsland presteert legendarisch slecht en wordt al in de groepsfase uitgeschakeld, terwijl de middenvelder voor aanvang van het toernooi onder vuur komt te liggen vanwege zijn ontmoeting met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Gündogan komt alleen in het gewonnen duel met Zweden (2-1) als invaller in actie en keert teleurgesteld huiswaarts.
Gündogan is pas 28 jaar oud, maar heeft al een carrière vol tegenslagen achter de rug. Telkens weet hij sterker terug te komen. Zo kon het gebeuren dat hij onlangs 'gewoon' weer een belangrijke rol speelde in de 6-0 overwinning op Chelsea, de grootste competitienederlaag ooit van de Londenaren. Gündogan nam als basisspeler de vierde treffer voor zijn rekening en is weer helemaal terug op zijn oude niveau. Guardiola sprak onlangs nog zijn waardering uit voor zijn pupil. Zijn contract loopt in de zomer van 2020 af, maar als het aan de Spanjaard ligt, blijft Gündogan nog jarenlang behouden voor de club. "Ik hoop dat hij snel zijn contract verlengt, hij weet hoe wij binnen de club over hem denken. Er is geen betere speler op zijn positie denkbaar voor ons. Hij heeft creativiteit en een ongelofelijk zuivere pass in zijn benen. Als hij fit is, is hij een weergaloze speler die het tempo kan bepalen", zei Guardiola lovend.
Het is te hopen dat de fysieke gesteldheid van Gündogan een aantal mooie jaren in de Premier League zal toestaan. Maar mocht het onverhoopt toch weer misgaan, dan staat één ding als een paal boven water: Ilkay Gündogan komt altijd terug.
