De revolutie van PSV: van het kopen van Ronaldo tot het opleiden van Depay
Door Stefan Coerts en Justus Dingemanse
De Eindhovenaren profiteerden in het verleden van hun sublieme scoutingsnetwerk en doortastende aankoopbeleid. De aankoop van de Braziliaanse supersterren Romário in 1988 en Ronaldo zes jaar later, waren de perfecte voorbeelden van hun vermogen de grootste talenten niet alleen op te merken, maar ook te kunnen vastleggen. Met het door het Bosman-arrest veranderde voetballandschap en de explosie van televisiegelden in het buitenland is de Eredivisionist echter een steeds minder aantrekkelijkere vervolgstap geworden dan het in de jaren negentig was. Spelers als Neymar en Vinícius Júnior hadden dertig jaar geleden zo in Eindhoven kunnen gaan spelen, maar in de huidige markt en de bedragen die betaald worden door Barcelona en Real Madrid is de komst van dergelijke Braziliaanse parels tegenwoordig schier onmogelijk.
De 24-voudig kampioen mag er in 2017 dan wel in geslaagd zijn om Hirving Lozano vast te leggen, maar de snelle aanvaller is nog niet van hetzelfde niveau als de hiervoor genoemde fenomenen. Het besef dat PSV niet langer in staat is de Romário's en Ronaldo's van deze wereld te kopen, noopte de club het lange termijnplan aan te passen. Niet langer zou men proberen de grootste talenten op te pikken, maar het nieuwe beleid werd dit soort spelers zelf op te leiden. "Ik denk dat de jeugdopleiding erg belangrijk is voor Nederlandse clubs", betoogt hoofdtrainer Mark van Bommel in gesprek met Goal en Voetbalzone. "We proberen onze academie beter en beter te maken en gebruiken daar gloednieuwe faciliteiten voor. Natuurlijk hebben andere clubs veel meer geld dan wij, maar wij proberen onze eigen spelers heel goed op te leiden."
De club streeft ernaar zo veel mogelijk spelers uit de eigen jeugdopleiding in te passen, maar blijft ook scherp op de transfermarkt. "Idealiter heb je alleen maar zelfopgeleide spelers, maar dat is onhaalbaar. Je hebt een goede mix nodig van spelers uit verschillende leeftijdscategorieën en speelstijlen", vervolgt Van Bommel.
De man die de leiding heeft over de academie van PSV is Ernest Faber. Hij is geboren en getogen in Eindhoven en speelde zelf jarenlang in het eerste elftal. Daarnaast werkte hij als assistent-trainer van het eerste elftal en stond kort aan het roer als interim-coach toen Phillip Cocu langere tijd ziek was. Sinds afgelopen jaargang is hij actief in de functie van hoofd jeugdopleiding. "PSV is als een familie voor me. Ik begon hier op mijn twaalfde en ben nu 47", stelt Faber over de club van zijn dromen.
"Ik was nog een jong talent toen PSV hier spelers als Romário en Ronaldo had. De club had toen het vermogen zulke sterren aan te trekken, maar nu is er een groot gat ontstaan als het aankomt op transfersommen die je wel of niet kunt betalen. De bedragen die over tafel gaan, zijn onbetaalbaar voor clubs als PSV. We zijn tussen 2007 en 2010 al begonnen te focussen op de jeugdopleiding en mijn voorgangers en ik proberen het steeds verder te ontwikkelen."
Die ommezwaai heeft zichzelf al terugbetaald toen een zekere Memphis Depay doorbrak vanuit de jeugd en uiteindelijk debuteerde in 2011/12. De aanvaller leidde zijn club in het seizoen 2014/15 naar de landstitel, werd topscorer en won de Speler van het Jaar-trofee voordat hij besloot naar het door Louis van Gaal getrainde Manchester United te verkassen. De Engelse grootmacht had liefst 34 miljoen euro voor hem over en dat is vandaag de dag nog steeds een record voor de club uit Eindhoven.
Faber neemt Depay als voorbeeld voor de huidige jeugd: "Spelers als hij debuteren al op hun zestiende of zeventiende in het eerste. Ze krijgen speeltijd, doen ervaring op, strijden om de landstitel, doen mee aan de Champions League en spelen bekerfinales", somt hij op. "Ze krijgen de mogelijkheid zich te ontwikkelen. Die ervaring heb je nodig voor je naar de topcompetities verhuist, want daar ben je zelfs op je 23e nog een jonkie."
Na Depay's vertrek zijn er meer en meer jeugdspelers doorgebroken in Eindhoven. Jeroen Zoet, Jorrit Hendrix, Steven Bergwijn, Mohammed Ihattaren, Michal Sadílek en Cody Gakpo zijn enkele 'afgestudeerden' in de huidige selectie. Van die groep lijkt Bergwijn het dichtst bij een grote transfer na zijn uitstekende jaargang in 2018/19.
"Stevie is dicht bij het niveau dat Memphis in 2015 aantikte", constateert Van Bommel. "Het is altijd lastig spelers te vergelijken, maar als je naar hun kwaliteiten kijkt, speelde Memphis min of meer op dezelfde positie. Het kan gebeuren dat een club bijna net zo veel voor hem gaat betalen als dat er werd betaald voor Memphis."
Een zomers vertrek zou voor de 21-jarige Bergwijn het einde betekenen aan acht jaar trouwe dienst bij PSV. Hij omschrijft de club als prettig en heeft het er goed naar zijn zin, maar voelt zich wel klaar voor een transfer als het zover komt. "Alles is hier gemoedelijk en down-to-earth", aldus Bergwijn. "Het is een heel warme en vriendelijke club. Je voelt je direct thuis bij PSV en dat was belangrijk voor me, zoals dat denk ik voor iedereen belangrijk is."
Terwijl Bergwijn in zijn jongere jaren op en neer reisde tussen Eindhoven en Amsterdam, besloot doelman Jeroen Zoet zijn geboorteplaats Veendam te verlaten voor een gastgezin dichterbij PSV. "Dat was destijds best een grote stap in mijn carrière. Ik verliet mijn natuurlijke omgeving met mijn familie, vrienden en alles wat ik daar had opgebouwd", herinnert de reservedoelman van het Nederlands elftal zich.
"Ik maakte mijn beslissing op basis van mijn gevoel en bij PSV voelde ik me het beste op mijn plek. Ik had twee verschillende gastgezinnen en bij het eerste gezin had ik last van heimwee, maar bij de ander voelde ik me heel erg thuis. Het voelde echt als een tweede thuis voor mij. De steun vanuit PSV was ook behoorlijk goed. Ze hielden de situatie in de gaten en letten goed op hoe ik me voelde." Zoet wisselde uiteindelijk van gastgezin en ziet dat nu als een belangrijke keuze, die hem ook in het veld heeft geholpen. Inmiddels heeft Zoet al meer dan tweehonderd wedstrijden in de Eredivisie gespeeld voor de Eindhovenaren, terwijl zijn zeventienjarige ploeggenoot Ihattaren pas aan het begin van zijn profcarrière staat.
De begenadigde middenvelder wordt gezien als een van de grootste talenten die de laatste jaren voet zette op trainingscomplex De Herdgang. Afgelopen seizoen maakte hij op piepjonge leeftijd zijn Eredivisiedebuut en dat doet Onder 19-trainer Ruud van Nistelrooij goed. "Het is spectaculair hoe hij zich heeft ontwikkeld", stelt de oud-spits van onder meer PSV, Manchester United en Real Madrid. "Ik dacht dat hij minimaal een seizoen nodig zou hebben zich te ontwikkelen en te wennen aan alles om hem heen, maar hij heeft zich echt als een raket ontwikkeld. Er ligt een grote toekomst voor hem in het verschiet, maar het gaat erom je dagelijks te blijven verbeteren en het maximale uit jezelf te halen in alle opzichten. Ik denk dat dat de grootste uitdaging wordt."
Ihattaren is al van jongs af aan actief voor de club en hij is erop gebrand de club terug te betalen voor alle tijd en moeite die men erin heeft gestoken om hem op het niveau te krijgen dat hij nu heeft. "Ik heb altijd een duidelijk plan gehad en momenteel lig ik op schema", verklaart hij zijn keuze om zijn contract te verlengen, ondanks interesse van diverse clubs. "Het had altijd mijn voorkeur bij PSV te blijven; dat was het meest logisch om te doen. Ik wil zo snel mogelijk een sterspeler worden bij PSV. Ik wil belangrijk zijn voor de club, de fans blij maken en de titel winnen - meerdere keren. En dan uiteindelijk wil ik een grote transfer maken", licht Ihattaren zijn ambitieuze plannen toe. "Maar nu ben ik gelukkig bij PSV en heb ik geen haast om een volgende stap te maken. Komend seizoen gaat mijn jaar worden, schrijf dat maar op."
Het voorbeeld van Ihattaren, Bergwijn en Zoet volgen is iets wat de Amerikaanse jongeling Richard Ledezma op dit moment graag werkelijkheid ziet worden. De creatieve middenvelder maakte de moedige stap de Verenigde Staten in januari 2019 achter zich te laten voor een avontuur bij PSV Onder-19, waar Van Nistelrooij zijn coach is. De jeugdtrainer ziet het zitten in de jongeling en merkt dat hij zich goed ontwikkelt. "Richie voegt echt iets toe aan onze club. Daarom hebben we hem gekocht. Hij maakt het verschil op het middenveld met zijn snelle gedachtegang, passing en looplijnen. Hij kan scoren en hij creëert kansen voor het hele team. Hij is een veelbelovend talent en ik ben heel blij met hem te kunnen werken."
Ledezma geniet ook van de samenwerking, al geeft hij toe dat zijn overstap naar Eindhoven wel een cultuurshock teweeg bracht. Hij is dankbaar voor de hulp die de club hem biedt om te wennen aan zijn nieuwe omgeving. "De club heeft geholpen een huis voor me te vinden en ze helpen me met mijn voeding, hoe ik eet", verduidelijkt de jonge Amerikaan. "Ik was een beetje mollig toen ik hier arriveerde. Ze noemden me 'dikkie' enzo, dus ik had zoiets van... oké, snap je? Het is hier heel anders dan in de Verenigde Staten", doelt hij op de kwaliteit van zijn maaltijden. "Ik denk dat het iets cultureels is, geen McDonalds meer!"
Met een aantal oud-spelers van PSV in de top van de Europese competities, zou je denken dat de Eredivisionist zijn doel bereikt heeft met de omwenteling die een kleine tien jaar geleden in gang is gezet. Toch wil men niet op de lauweren rusten in Eindhoven. In augustus wordt een splinternieuw gebouw geopend op De Herdgang waar de grootste talenten nog meer profijt van moeten hebben. "We hebben een grote investering gedaan in een hightech gebouw met de nieuwste innovatie waar we onze spelers nog beter mee kunnen helpen dan in de afgelopen jaren", legt Faber uit. "Voor alles wordt gezorgd. Ze krijgen mooie kleding, goede schoenen, alles is aanwezig in de kleedkamer en overal wordt op gelet."
Die laatste stap moet hun reputatie als talentenfabriek nog meer bevestigen. In Eindhoven worden topspelers niet langer gekocht, maar opgeleid door PSV. De jonge talenten kijken ook niet langer op tegen de Braziliaanse Ronaldo; nee, die eer is nu voor Depay.
