De VAR als Paard van Troje: 'Wat doen ze in godsnaam met onze sport?!'
Door Rian Rosendaal
Het pre-VAR tijdperk
De roep om het gebruik van videobeelden bereikte afgelopen seizoen een hoogtepunt na de uitwedstrijd van Chelsea tegen Cardiff City in maart, nadat de club uit Wales in de slotfase duidelijk benadeeld werd door de arbitrage. César Azpilicueta tekende in buitenspelpositie voor de gelijkmaker en collega-verdediger Antonio Rüdiger had alle geluk van de wereld toen hij geen rode kaart kreeg van scheidsrechter Craig Pawson voor het neerhalen van een doorgebroken speler. Chelsea won door een treffer van Ruben Loftus-Cheek in de toegevoegde tijd en Cardiff was enkele weken later gedegradeerd uit de Premier League. Onder meer Patrick Kluivert sprak schande over de mensen achter de VAR-schermen. "Dat is echt belachelijk, is er geen VAR aanwezig in het gebouw?", zo gaf de oud-aanvaller via Twitter uiting aan zijn woede over de taferelen in het Cardiff City Stadium.
De harde woorden van Kluivert werden nog eens onderstreept door Cardiff-manager Neil Warnock. De kleurrijke oefenmeester, die dinsdag opstapte bij Cardiff, weigerde Pawson en zijn assistenten na afloop een hand te geven en keek de jonge arbiter vanuit de middencirkel demonstratief minutenlang zwijgend aan. Korte tijd later was Warnock, na een afkoelingsperiode, een stuk duidelijker in zijn mening over Pawson en de assistent-scheidsrechters. "Om zo in de steek te worden gelaten door de officials....laat de VAR maar doorkomen", zei de hevig teleurgestelde manager voor de camera van Sky Sports. "Dit is de beste competitie ter wereld, maar wel met de slechtste officials die er te vinden zijn. Ze hebben echt geen benul van de belangen die op het spel staan. Op dit niveau zouden dergelijke fouten niet gemaakt mogen worden. Waarom word ik op mijn zeventigste nog met zulke dingen geconfronteerd? Het komt niet vaak voor dat ik sprakeloos ben. Ik verdien echt betere officials, simpel zat. Hier zijn werkelijk waar geen excuses voor, het is gewoon crimineel."
Now Neil Warnock has left Cardiff, let's flashback to his greatest moment! pic.twitter.com/26bGAOiXoQ
— Funny Footy Quotes (@FunFootyQuote) November 11, 2019
Lineker knapt uit zijn vel
De door Warnock gewenste VAR kwam er ook in de Premier League, maar een doorslaand succes is het nog allerminst. Wekelijks wordt er steen en been geklaagd over de manier waarop de videobeelden worden geinterpreteerd door de mensen achter de knoppen. Lineker is een voormalige spits van Tottenham Hotspur en let dus met speciale aandacht op de verrichtingen van de verliezend Champions League-finalist van afgelopen seizoen. Tottenham is deze jaargang bijzonder vaak betrokken bij dubieuze VAR-beslissingen, met het thuisduel met Sheffield United (1-1) van zaterdag als absoluut dieptepunt. De gelijkmaker van David McGoldrick werd geannuleerd omdat aangever John Lundstram met zijn kleine teen buitenspel stond. De beslissing om de treffer te schrappen zorgde voor ergernis bij Lineker, die de wedstrijd volgde in zijn rol als presentator van Match of the Day. "De VAR besluit in al zijn absurditeit om het doelpunt af te keuren wegens buitenspel, wat op welke manier je het ook bekijkt onmogelijk is om te constateren. Wat zijn ze in godsnaam met onze sport aan het doen?!" De topschutter van weleer pleit ook voor een nieuwe regel: de VAR mag er voortaan nog maximaal dertig seconden over doen om tot een advies te komen, anders blijft de originele beslissing van de scheidsrechter van dienst gewoon staan. Het Lundstram-incident duurde uiteindelijk 3 minuten en 47 seconden, tot verbijstering van Lineker.
Lineker, als voormalig international behoorlijke opiniebepalend in Engeland, staat niet alleen in zijn felle kritiek op de VAR. Ook steeds meer managers zetten vraagtekens bij de elektronische hulpmiddelen, al bepaalt de stand op de ranglijst vaak hoe de kritiek naar buiten komt. Sheffield United hield een punt over aan het bezoek aan Tottenham en staat tot ieders verrassing op de vijfde plaats in de Premier League. Manager Chris Wilder liet zich na afloop dan ook redelijk diplomatiek uit over de buitenspelsituatie omtrent Lundstram. "Als het buitenspel was, dan moeten we daar mee leven", liet de keuzeheer van the Blades optekenen in de Engelse pers. Hij had evenwel gemengde gevoelens over het moment dat Lundstram al dan niet buitenspel had gestaan. "Het is verwarrend. De bal wordt voorgezet en komt terug. Wanneer begint dan een nieuwe fase? Het doet ook niemand goed dat het spel zo lang stilligt. Ze hebben ons ook gezegd dat de VAR enkel tussenkomt bij een duidelijke fout. De VAR zal blijven, maar het systeem zal moeten verbeteren." Collega Mauricio Pochettino van Tottenham kon na het relaas van Wilder alleen maar instemmend knikken. "Een scheidsrechter kan altijd een fout maken, maar met de VAR zijn zulke situaties moeilijk te begrijpen. Ik begrijp dus de frustratie van Chris over het afgekeurde doelpunt."
VAR at its absurd worst rules out a @SheffieldUnited equaliser for offside which is impossible to see one way or the other. WTF are they doing to our game?
— Gary Lineker (@GaryLineker) November 9, 2019
Reputatie Premier League op het spel
Trevor Sinclair, met een verleden als speler bij West Ham United en Manchester City, gebruikt weer een andere invalshoek. De oud-middenvelder denkt dat de reputatie van de Premier League op het spel staat door de introductie van de VAR. Sinclair is bang dat topspelers en topmanagers het Engelse voetbal links laten liggen vanwege de onduidelijkheid rondom de videoscheidsrechter en de ellenlange discussies. "Dat is echt mijn grootste angst, dat managers als Josep Guardiola en de beste spelers op termijn vertrekken door alle onzekerheid rondom het gebruik van de VAR. Door de inconsequentie zullen veel mensen uiteindelijk in een andere competitie terechtkomen", zo stelt Sinclair in een analyse voor talkSPORT. Guardiola werd bijkans gek tijdens de topper tegen Liverpool, daar Manchester City volgens de Spanjaard tot tweemaal toe een strafschop had moeten krijgen. De kampioenenmaker stak demonstratief twee vingers in de lucht richting de vierde official en gaf scheidsrechter Michael Oliver de Warnock treatment, met als enig verschil dat de arbiter en zijn assistenten wel een hand kregen, al dan niet cynisch bedoeld. Sinclair kan zich de woede van Guardiola heel goed voorstellen. "Het is logisch dat Pep duidelijkheid wil hebben over de regels, want niemand lijkt er momenteel enig benul van te hebben. De Premier League is er zeker niet op vooruitgegaan met de komst van de VAR."
Er zijn ook opiniemakers die helemaal niet fel gekant zijn tegen de VAR. Oud-aanvaller Michael Owen had juist genoten van de kraker tussen Liverpool en Manchester City op Anfield en deelt terloops een compliment uit aan de officials achter het videoscherm. "Geweldige doelpunten, geweldige sfeer en voldoende voer voor discussie. Hoe is het in godsnaam mogelijk dat er nog steeds zoveel mensen zeuren over het gebruik van de VAR? Ze hebben gedaan waarvoor ze zijn aangesteld en hun beslissingen hadden totaal geen impact op het verloop van de wedstrijd", zo schreef de voormalige Boy Wonder op Twitter. In de optiek van Owen zijn de scheidsrechters mans genoeg om zelf tot een beslissing te komen bij discutabele momenten, zoals bij de topper in Liverpool van zondag, toen Trent Alexander-Arnold hands leek te maken in de beginfase. "De scheidsrechter nam de eindbeslissing, de VAR had er niets mee van doen omdat er geen duidelijke fout waarneembaar was. Ik heb vandaag voor de televisie gewerkt als analist en in de studio was de helft voor een strafschop en de andere helft tegen. Hoe kunnen we dan de VAR verantwoordelijk stellen?" Om er even later nog maar eens een twitterbericht aan te wijden. "Ik ken heel veel mensen die het geen strafschop vonden bij de handsbal van Alexander-Arnold. We moeten er echt mee ophouden om de VAR overal de schuld van te geven. Het had totaal geen negatieve invloed op de wedstrijd. Waarom zijn sommige mensen er constant uit op om de schuld bij iets of iemand te leggen?"
Enorm veel onvrede dus in Engeland over de VAR, met name bij de supporters. Veel wedstrijdbezoekers moeten al de hoofdprijs betalen om hun favoriete club te zien en worden dan ook nog geconfronteerd met de vele VAR-onderbrekingen. De romantiek van het Engelse voetbal dreigt in rap tempo te verdwijnen. Neil Swarbrick, de hoogste baas van de videoscheidsrechters in de Premier League, kan zich echter niet vinden in de soms keiharde kritiek van voetbalfans. De topbestuurder pleit voor een geduldige aanpak van de VAR en verwijst tevens naar cijfers van de BBC. Uit onderzoek blijkt dat het juiste aantal beslissingen rondom strafschoppen, doelpunten en rode kaarten gestegen van 82 procent afgelopen seizoen naar ruim boven de 90 procent in deze jaargang. "We willen dit graag verder ontwikkelen. We staan open voor feedback en waar we ons kunnen verbeteren zullen we dat doen. Ik ben tevreden met waar we nu staan, maar het is duidelijk dat er ruimte voor verbetering is." Het voorstel van Lineker, maximaal dertig seconden voor een VAR-moment, wordt door Swarbrick van tafel geveegd. "Je moet niet denken dat wanneer scheidsrechters langer nodig hebben dan een minuut, het dan de moeite niet is. Wat zou er gebeuren als je na een minuut en twee seconden tot een juist besluit komt, maar de beslissing niet door kan voeren omdat je twee seconden te laat bent." Volgens The Telegraph wordt er binnenkort gesproken met alle Premier League-clubs over het idee om managers in de toekomst drie momenten per wedstrijd te geven om een beslissing van de VAR aan te vechten. De VAR is er pas net op de Engelse velden, maar is nu al hét gesprek bij de koffieautomaat op maandagochtend.
