'Mijn prioriteit blijft voetbal, als rij-instructeur kan ik rekeningen betalen'
Door Chris Meijer
Ali mag Nederland dan al acht jaar geleden achter zich gelaten hebben, de taal heeft hij nog altijd uitstekend onder de knie. De Engelse flarden die als ware gewoonte af en toe tussen zijn rappe zinnen klinken, verraden dat hij inmiddels alweer een krap decennium in Manchester huist. De wieg van Ali stond 25 jaar geleden in Zeist. Zijn ouders waren een aantal jaar eerder het door een burgeroorlog verscheurde Somalië ontvlucht en kwamen na wat omzwervingen in Nederland terecht. Na de geboorte van Ali vestigde het gezin zich in het Zuid-Hollandse Reeuwijk, onder de rook van Gouda. Bij het lokale CVC Reeuwijk zette hij zijn eerste stappen op het voetbalveld, waar zijn talent al vroeg opviel bij Alphense Boys. Op twaalfjarige leeftijd werd hij door de amateurclub uit Alphen aan de Rijn toegevoegd aan de jeugdopleiding, die van oudsher op een betrekkelijk hoog niveau actief is. "In de Onder-13 speelden we op het hoogste niveau, tegen Feyenoord, Sparta Rotterdam, ADO Den Haag, ga zo maar door. Ik speelde in die tijd tegen Jetro Willems, Kyle Ebecilio, Terence Kongolo, Karim Rekik en Anass Achahbar."
Scouts van verschillende profclubs noteerden de naam van Ali vervolgens al snel in hun notitieboekjes. Allereerst mocht hij een langdurige stage afwerken bij ADO Den Haag. "Ik speelde daar samen met onder meer Nathan Aké en Ricardo Kishna, maar helaas werd het verder niks." De volgende mogelijkheid leek zich aan te dienen toen een oude trainer naar Sparta verkaste, maar de Rotterdammers werden nooit concreet. De voor Ali mooiste kans leek te komen nadat hij als speler van de Onder-17 meedeed met de Onder-19 van Alphense Boys tegen zijn favoriete club Ajax en 'de wedstrijd van zijn leven' speelde. "Na die wedstrijd kwam een van de teammanagers naar me toe en vroeg bij de kleedkamers hoe oud ik was. Ik legde uit dat ik nog een B-junior was. 'Je speelde echt goed, ik ga je naam doorgeven aan de scouts van Ajax', vertelde hij me. Ze hebben me een tijdje gevolgd. Maar ja, het is moeilijk om in de jeugdopleiding van Ajax te komen. Van jongs af aan was Ajax mijn favoriete club. In de jeugd speelden we eens op De Toekomst en zag ik Edgar Davids daar rondlopen. Als jonge jongen is dat een droom die uitkomt. Ajax was de ultieme droom."
De bewuste wedstrijd tegen Ajax leverde meer belangstelling op. "Na die wedstrijd kwam er op het parkeerterrein ook een zaakwaarnemer naar me toe. 'Kan ik je een lift naar huis geven?', vroeg hij. Ik zei: 'Nee, bedankt. Mijn familie is hier'. Hij legde uit dat hij een zaakwaarnemer was en geïnteresseerd was in mij. Ik kreeg zijn nummer en we hebben contact met hem opgenomen. Hij kwam bij ons thuis en het zag er allemaal heel goed uit, omdat ik het gevoel had dat ik zo op korte termijn ergens een contract zou kunnen tekenen. Die zaakwaarnemer wilde alles op contractbasis doen en mijn broer (Ahmed Ali, red.) had ervaring als profvoetballer, die gaf aan dat we het beter zonder contract konden doen. Dat zag hij niet zitten, waardoor het niks is geworden", verzucht Ali. Nadat ook een stage bij Vitesse niks opleverde, had hij het profvoetbal al uit zijn hoofd gezet. Hij deed op de middelbare school vwo en verlegde de aandacht langzaam maar zeker richting een maatschappelijke carrière.
"Mensen zagen dat ik wat had, tijdens de wedstrijden. Maar ik merkte dat ik altijd heel zenuwachtig was als ik uitgenodigd werd om mee te trainen. Daarom is het er altijd net niet van gekomen, denk ik. Die ervaringen hebben me wel geholpen in mijn carrière, ik zit nu beter in mijn vel." Op zijn achttiende werden de gemaakte plannen echter flink door elkaar geschud. Met goedkeuring van hun kinderen besloten de ouders van Ali om naar het Engelse Manchester te verhuizen, waar de nodige familie van zijn moeder al woonde. Gemakkelijk was de stap naar Engeland niet, omdat hij het vwo in Nederland nog niet afgemaakt had en qua opleiding opnieuw moest beginnen. In de eerste zes maanden voetbalde Ali alleen nog in een zogenaamd five-a-side-team, tot hij met zijn ploeggenoten gezamenlijk besloot om op het tiende niveau van het Engelse voetbal bij Northwich Flixton Villa aan de slag te gaan. "Ik zag snel dat ik wel getalenteerd was ten opzichte van die Engelse jongens, die hun opleiding gehad hadden bij bijvoorbeeld Oldham Athletic of Rochdale. Ik had alleen geen zaakwaarnemer en kende geen mensen. Als dat wel zo was geweest, was het traject sneller gegaan."
"Ik vond het moeilijk om als achttienjarig jongetje in de tiende divisie te spelen, de voetbalstijl vond ik heel lastig. Het is een wereld van verschil ten opzichte van Nederland hoe je hier als centrumverdediger speelt. Ik was altijd vrij dun, atletisch en kon het spel vrij goed lezen, maar ik kwam tegen mannen van dertig te spelen. Ze gebruikten hun lichaam en dat was een obstakel. Nu heb ik me gewapend om tegen dat soort jongens te spelen", gaat hij verder. Bij toeval kon Ali al snel een stap omhoog maken in de Engelse voetbalpiramide. In de voorbereiding trainde zijn toenmalige club samen met Northwich Victoria, dat destijds uitkwam op het achtste niveau van het Engelse voetbal. Manager Jim Gannon raakte overtuigd en voegde Ali toe aan zijn selectie. Hij combineerde het voetbal in die tijd met een bijbaantje in een magazijn.
"Ik had wat jongens leren kennen met voetballen en een van die jongens had een eigen onlineshop. Hij had wat jongens werken in een magazijn en zocht nog iemand voor zondag. 'Luister, het is misschien niet van maandag tot vrijdag. Maar je kan iedere zondag acht uurtjes werken voor vijftig pond', zei hij tegen me. Het was toch tweehonderd pond per maand, dat was eigenlijk prima. Ik ging nog naar school, voetbalde ernaast. Samen met het voetbal kwam ik op zeshonderd pond uit, terwijl ik nog thuis woonde. Bovendien kon ik me focussen op het voetbal, iedere dag naar de gym", legt Ali uit. In dienst van Northwich Victoria volgde in 2015 een uitermate bijzondere stap in zijn loopbaan, want vanaf het achtste niveau van het Engelse voetbal groeide hij uit tot international voor Somalië.
Broer Ahmed, die in Nederland stages afwerkte bij PSV en AZ, kort voor ADO speelde en drie jaar eerder al debuteerde in de Somalische nationale ploeg, liet de naam van zijn broertje vallen. Doordat de wedstrijden van Northwich Victoria werden gefilmd, konden er videobeelden opgestuurd worden naar de voetbalbond van het Afrikaanse land. Men raakte overtuigd, waardoor Ali in de interland tegen Niger zijn debuut kon maken voor Somalië. "Het was een trots moment om als jonge jongen een WK-kwalificatiewedstrijd te spelen voor je land, samen met je broer." Na zijn debuut voor de Somalische nationale ploeg veranderde het perspectief voor Ali bij Northwich Victoria echter snel. Manager Gannon vertrok naar Stockport County en diens opvolger zag het niet in de kersvers international zitten, ondanks dat hij deel uitmaakte van het team dat kort daarvoor tot ieders verrassing de tweede ronde van het hoofdtoernooi van de FA Cup wist te bereiken. Dankzij Dominic Calvert-Lewin, tegenwoordig in dienst van Everton, werd op het nippertje voorkomen dat Northwich Victoria het destijds in de League One uitkomende Northampton Town elimineerde.
"Weet je wat het voordeel van Engeland is?", vraagt Ali. Vrijwel direct geeft hij zelf het antwoord op zijn vraag. "Je mag tijdens het seizoen een overstap mag maken, zolang je zonder contract ergens speelt. Dan krijg je wel betaald, maar dat is op basis van een gentleman's agreement. Je krijgt iedere zaterdag 100 of 150 pond in een envelopje, dat hangt ervan af. Als een team jou wil hebben, moeten ze je club benaderen, eruit komen en dan mogen ze zeven dagen later met jou onderhandelen." Ali trainde in die tijd buiten zijn clubs om met Dean Gorré ('Hij was altijd heel positief over me en we hebben nog altijd contact') en droeg het shirt van achtereenvolgens Glossop North End, Mossley en Droylsden, voordat hij verder kon opklimmen. Hoe hij bij het op het zesde niveau in de National League North uitkomende Curzon Ashton terechtkwam, noemt hij een 'grappig verhaal'.
"Toen mijn eigen wedstrijd van Mossley eens afgelast was, ging ik met mijn broertje bij Stockport kijken. Mijn oude trainer van Nortwich Victoria werkte daar nog altijd en een voormalig ploeggenoot speelde bij Stockport, dus hij had twee kaartjes geregeld. Ze speelden die dag tegen Curzon Ashton en ik had al een aantal keer tegen hen gespeeld, dus ik wist wie hun trainer was. Voor de grap zei ik tegen mijn broertje dat ik met de trainer van Curzon Ashton wilde praten, maar ik was een beetje verlegen. Ik had niks te verliezen en ben naar hem toegestapt, met de vraag of ik me mocht voorstellen. Hij was heel vriendelijk en wist wie ik was, dus hij vertelde dat hij me herinnerde als een goede verdediger en vroeg waar ik nu speelde. Toen ik zei dat ik voor Mossley speelde, vertelde hij dat hij niet midden in het seizoen bij hen spelers wilde weghalen omdat hij de trainers kende. Maar ik mocht wel in de voorbereiding op het volgende seizoen komen meetrainen en hij hield zich aan de belofte, want ik ontving een berichtje met: 'Hé Mo, wil je nog met ons komen meetrainen?' Dat zag ik wel zitten, want ik had het gevoel dat ik wel kon meekomen op het zesde niveau. Ik moest alleen een kans krijgen. Daar ben ik de trainer heel erg dankbaar voor. Ik liet zien dat ik zelfs een van de beteren was, waardoor ik zonder contract mocht blijven. Op gegeven moment werd de trainer die me had binnengehaald ontslagen, waardoor ik bang was dat ik misschien weer terug moest naar het achtste niveau. Gelukkig hadden ze een assistent doorgeschoven naar de positie van hoofdtrainer, iemand die mij al kende."
Intussen had er voor Ali al een, zoals hij het zelf noemt, life changing-moment plaatsgevonden. Een vriend had een eigen rijschool en wilde graag uitbreiden, waardoor hij zich met een vraag bij Ali meldde. "'Hoe lang heb je je rijbewijs al?', vroeg hij. Ik had mijn rijbewijs in Nederland gehaald, net voor ik drie jaar eerder vertrok. Als je drie jaar je rijbewijs hebt en 21 jaar oud bent, mag je in Engeland rij-instructeur worden. Hij wilde me alles aanbieden om rij-instructeur te kunnen worden. Ik hoefde alleen maar een fee te betalen voor dat pakket en kreeg te horen wat ik kon verdienen, wat ik wel zag zitten. In het magazijn verdiende ik niet zoveel en ik moest aan de lange termijn denken, dit was een kans waar ik financieel wel een goede stap kon maken. Daardoor heb ik het nu goed voor elkaar. Het is bovendien ideaal te combineren met het voetbal, ik kan mijn eigen dagen inplannen en heb daardoor de mogelijkheid om 's ochtends te trainen. Mijn prioriteit blijft voetbal, als rij-instructeur verdien ik genoeg geld om mijn rekeningen te kunnen betalen. Ik kan later altijd die prioriteiten nog omdraaien."
Het feit dat hij het vak van rij-instructeur combineert met het voetbal, leverde hem landelijke faam op in Engeland toen Somalië in oktober 2019 voor het eerst in de geschiedenis een WK-kwalificatiewedstrijd wist te winnen. Ali stond negentig minuten binnen de lijnen in het met 1-0 gewonnen 'thuisduel' (dat werd afgewerkt in Djibouti) met Zimbabwe. Niet alleen hingen plotseling the Guardian, de BBC en JOE aan de lijn voor een interview met de international annex rij-instructeur, maar tegelijkertijd steeg zijn aantal volgers op social media explosief. "Pas na de wedstrijd realiseerden we hoe groot die overwinning was, dat hadden we op het veld nog niet echt door. Op social media merk je wat voor impact het heeft op Somaliërs van over de hele wereld. Mijn aantal volgers op Instagram ging van driehonderd naar ruim tienduizend, alleen maar door het nationale elftal. Somaliërs houden echt van voetbal, maar je weet dat er politieke problemen spelen. Die overwinning maakt heel veel los. Voor ons als spelers, maar ook voor de diaspora in het buitenland."
In het afgelopen seizoen maakte Ali niet alleen deel uit van voetbalhistorie, maar speelde hij zich tevens in de kijker om een stap omhoog te kunnen maken vanaf Curzon Ashton. Hij werd bij the Nash door de supporters gekozen tot Speler van het Seizoen en had zijn handtekening onder een contract kunnen zetten. Ali had echter zijn zinnen gezet op een volgende stap in zijn loopbaan en ging daarom een samenwerking aan met een zaakwaarnemer. "Ik heb al deze stappen in principe gezet zonder zaakwaarnemer, maar vond het nu wel belangrijk met iemand in zee te gaan. Binnen 24 uur kwam hij al met een aantal opties." Er waren ook clubs vanuit de National League (het vijfde niveau) geïnteresseerd, maar dan had Ali zich daar waarschijnlijk moeten bewijzen tijdens een stage en dat zag hij niet zitten. De keuze viel uiteindelijk op Southport, dat afgelopen seizoen als twaalfde eindigde in de National League North en de ambities heeft om spoedig weer een stapje hogerop te gaan.
"Ik moet ook realistisch zijn en het kon zijn dat ik wachtte op een stap die niet zou komen. Southport is van oudsher een grote club met ambities, dus dit was een juiste stap in mijn carrère. De club is groter qua budget, fans, stadion, dat soort dingen. De manager (Liam Watson, red.) heeft veel ervaring en hij heeft in zijn carrière al 27 spelers richting de Football League geholpen. Het is voor mij belangrijk dat ik ergens naartoe ga waar de kans op speeltijd groot is en ik het gevoel heb dat ik gewild ben, dat is bij Southport het geval", verklaart Ali zijn keuze. Het betekent wel dat hij voorlopig nog even parttime voetballer én rij-instructeur blijft. "Soms werk ik tot zes uur 's avonds en moet ik daarna gaan trainen, dat is lastig. Maar ik geniet ervan, ook al is het anders als je je fulltime kan focussen op het voetbal. Als je niet echt op de hoogte bent van het Engels voetbal, denk je: oh, het is het zesde niveau? Maar ja, op het vijfde niveau zijn de meeste teams al professioneel. Ook op het zesde niveau heb je clubs die 's ochtends trainen. Afgelopen seizoen was Southport ook professioneel, maar door de financiële belemmeringen wegens de coronacrisis hebben ze ervoor gekozen om terug te gaan naar parttime. Als we promoveren, zullen ze ongetwijfeld weer teruggaan naar fulltime. Ik hoop dat over een jaar clubs van het vijfde of zelfs vierde niveau voor mij in de rij staan, dat is aan mij."
En een terugkeer naar Nederland als voetballer? "Ik zou het heel leuk vinden om terug te keren naar Nederland. Ik wil profvoetballer worden, die titel heb ik nog niet. Soms denk ik er wel aan om naar het buitenland te gaan. Maar de stap moet wel goed zijn, want in de Keuken Kampioen Divisie moet ik inleveren. Het contract dat ik bij Southport heb getekend is heel goed voor een parttimeclub en als je dat optelt bij mijn werk voor de rijschool, verdien ik meer dan veel jongens in de Keuken Kampioen Divisie. Het zou voor mij een tussenstap kunnen zijn om door te groeien naar de Eredivisie, maar geen competitie om een aantal jaar te spelen." Nee, voorlopig droomt Ali nog van reuzenstappen in Engeland. Zijn bijzondere verhaal moet een speciaal einde krijgen. "Ik weet van mezelf wat ik kan, dat ik hogerop kan spelen. Soms heb ik eraan gedacht om te stoppen en me te focussen op mijn werk als rij-instructeur. Mijn vastberadenheid heeft me geholpen, dingen vallen in elkaar als je naar het nationale elftal en de interesse van andere teams kijkt. Maar ik ben nog niet klaar, mijn ultieme doel is om als eerste Somaliër basisspeler te worden in de Premier League. Ik ga gewoon pushen en als het eindigt in de Championship of League One, ben ik ook tevreden."
