Sierd de Vos kreeg flinke klap na grap over omkoopschandaal
Kopstukken is te zien op YouTube en als podcast te beluisteren via o.a. Spotify en Apple Podcasts!
Door Justus Dingemanse & Thijs Verhaar
De mondhoeken van de commentator krullen langzaam omhoog. Af en toe geeft hij met een knikje blijk van herkenning. Sierd de Vos bekijkt een video waarin voorbijgangers worden gevraagd wat ze van hem weten. De groep ondervraagden deelt zich al snel op in twee duidelijke groepen die zich bevinden aan weerszijden van een spectrum: ze vinden hem geweldig óf juist vreselijk. De thema's reistips en fraaie anekdotes komen ook steevast naar voren en een man vertelt hoe hij met vrienden naar de Feria in Sevilla is gegaan omdat hij El Sierd daar zo enthousiast over hoorde vertellen. "Dat is een feestweek. Een soort Koninginnedag, maar dan een week lang", verduidelijkt de commentator. "Onze eigen koning heeft mijn verhaal kennelijk ook gehoord, want hij is in 2000 of 2001 ook naar de Feria gegaan en heeft daar onze vorstin Máxima ontmoet."
Het is slechts een van de vele anekdotes die de 61-jarige commentator zo uit zijn mouw kan schudden. Hij zit al meer dan veertig jaar in het vak en heeft zijn werkveld door de jaren heen drastisch zien veranderen. Waar hij vroeger heel de wereld over reisde om verslag te doen van wedstrijden, vertelt hij zijn verhalen tegenwoordig meestal vanuit een studio. "We zenden zo veel grote wedstrijden uit. Dan is het gewoon niet te betalen om overal heen te gaan. Het kost al snel 8.000 of 9.000 euro per wedstrijd." Hij noemt reiskosten, satellietkosten en commentaarpositiekosten als voorbeelden waar je aan moet denken. "En doe dan dat bedrag keer dertig wedstrijden per week. Dat is niet te doen."
Ook het overvolle wedstrijdschema is weleens een hindernis geweest, vertelt hij met een terugblik naar 2003: "Ik deed op de vroege middag eerst een wedstrijd van PSV en reed vervolgens meteen door naar Amsterdam, waar De Klassieker werd gespeeld." Door het drukke verkeer miste hij echter het eerste deel van dat duel: "Ik kwam net te laat aan en had na afloop een interview met Rafael van der Vaart. Hij maakte toen die fabuleuze goal met de hak, in de rechterhoek. Maar dat had ik dus niet gezien! Ik vroeg aan hem of ie vond dat hij goed had gespeeld. Hij keek me raar aan en vroeg: 'Heb je dat niet gezien dan?' Die combinatie van twee wedstrijden op een middag bleek dus niet mogelijk."
De belangrijkste reden om zijn werk anders aan te pakken ontstond in 2010, toen de zorg van zijn nu vijftienjarige zoon Kyrill volledig op zijn schouders kwam te liggen en hij alleenstaand vader werd. "Daardoor moest ik heel veel afzeggen. Ik werd destijds gevraagd voor het EK in 2012, kon naar een grote wielerwedstrijd in Colombia en ga zo maar door. Maar dat ging allemaal niet meer. Ik had een zoon thuis die elke dag met mij ontbeet, naar school ging en daarna weer terugkwam." Het moment viel samen met de economische crisis, waardoor zijn werkgever hem vroeg wedstrijden vanuit de studio te gaan doen. "Dat kwam mij wel goed uit, want ik kon toch niet lang weg. En ik was zo lang in de stadions geweest dat ik moeiteloos kon vertellen dat je rechts van een stadion een restaurant hebt dat zus en zo heet, met een ober genaamd Joseba en wat je daar het beste kunt eten."
Deze onconventionele manier van wedstrijden verslaan bleek een schot in de roos en door zijn geanimeerde commentaar verkeren kijkers regelmatig onder de indruk dat hij daadwerkelijk in het stadion aanwezig is. Dit komt ook doordat hij zich voor ieder duel urenlang tot in de puntjes voorbereidt: "Ook na veertig jaar nog. In dit vak kun je op twee manieren carrière maken: je kunt iets heel goed nadoen wat iemand anders doet - dat doen de meesten - of je kunt zeggen: 'Ik doe het helemaal anders.'" De Vos schaart zichzelf in de laatste categorie. "Het is de kunst om met de camera te verbeelden. Een stukje maken, zoals Mart Smeets dat ook altijd zegt. Dat is voor mij het mooiste wat er is. Je hebt kennis en je maakt er een stukje over." Zijn tips van 'de cultuurcommissie van Ziggo Sport' vinden inmiddels gretig aftrek en hij krijgt wekelijks vele verzoekjes via sociale media van mensen die een weekendje weggaan naar bijvoorbeeld Barcelona, Valencia of Sevilla.
Sinds de zomer van 2019 is zijn karakteristieke stemgeluid ook te horen in de populaire voetbalgame FIFA van EA Sports, waarvoor hij samen met Jeroen Grueter het commentaar inspreekt. "Dat vraagt heel veel van een verslaggever, want iedere wedstrijd is spectaculair in FIFA. Of zo moet het in ieder geval overkomen", legt hij uit. "Je zit dus constant op een energieniveau van 80 of 85 procent. En bij enorme goals ga je naar 100 procent. Alle namen in het spel moet je daarom uitspreken op drie energieniveaus. Samen hebben we volgens mij 98 dagen nodig gehad om alles in te spreken." Naar eigen zeggen kost het vervangen van een commentaar-duo 1,4 miljoen euro, dus De Vos lijkt voorlopig in ieder geval van werk verzekerd. Op dit moment is hij alweer druk met het inspreken van de nieuwe editie.
Met de voor hem kenmerkende uitspraken als 'Koekoek!', 'Ratatata!' en 'BOEM!' heeft hij zijn eigen stempel gedrukt op het spel dat ook populair is bij zijn eigen zoon: "Ja, hij speelt elke dag. Urenlang helaas. Als hij net zo veel tijd aan zijn school zou besteden, was hij nu al lang klaar met gymnasium." De hobby van Kyrill zorgt er ook voor dat hij regelmatig met zichzelf geconfronteerd wordt: "Zet papa eens wat zachter, roep ik als ik mezelf weer uit zijn kamer hoor." Het zijn dingen waar hij na zijn pensioen met veel plezier aan terug zal denken. "Ik heb in mijn carrière ook een paar heel mooie filmpjes gemaakt en die kijk ik graag terug. In ons vak draait het niet om de verslaggever, maar om de sport: de helden. Wij kunnen alleen maar verhalen aan de oppervlakte brengen die je anders niet zou horen."
Als voorbeeld haalt De Vos een anekdote aan over Rinus Israël: "Hij zei ooit tegen Johan Cruijff dat hij zijn knieën eraf zou schoppen als hij die dag in de zestien kwam. Ik vind het fascinerend om dingen te kunnen vertellen die op het veld en in de kleedkamer gebeuren die je anders nooit zou horen of zien." De liefde voor het spelletje zat er al vroeg in. Zondagavond zeven uur Studio Sport en 's maandags het sportkatern van De Telegraaf waren vaste rituelen. "Het werd thuis niet met de paplepel ingegoten, maar ik had alle voetbaljaarboeken van Samson. Daar stonden alle spelers nog gewoon met hun adresgegevens in. Dat zou nu toch onvoorstelbaar zijn?" Inmiddels kan iedereen met een computer thuis allerlei feiten opzoeken, maar de kracht zit volgens hem juist ergens anders in: "Het gaat erom dat je die ene speciale gebeurtenis onthoudt en het verhaal erachter zoekt."
Iconen als Kees Jansma, Theo Reitsma, Mart Smeets en de overleden Spanjaard Andrés Montes zie De Vos als zijn voorbeelden. Wytse van der Goot vindt hij nu erg goed, maar er is ook een groot deel van de hedendaagse commentatoren dat hem niet kan bekoren: "Er zijn te veel verslaggevers in Nederland die alleen maar zeggen wat je ziet. Die denken dat we allemaal slechtziend zijn. Waarom zou je als televisiecommentator zeggen: 'Op de paal!', dat zien we toch? Je hoort het zelfs: Klets!" De reden daarvoor is volgens hem vaak ingegeven door luiheid: "Omdat ze niets anders weten te vertellen dan dat. Ik weet van de keeper van De Graafschap dat hij een zus heeft die als amateurmodel op motorbladen staat in haar bikini. Dat zijn toch dingen die je wilt horen? Die bal op de paal zien we zelf ook wel."
Het is De Vos ten voeten uit. Recht voor zijn raap en niet bang een ander voor het hoofd te stoten. Hij viel al jong op als stagiaire van het ANP door vragen over zwart geld te stellen aan een KNVB-functionaris en kreeg later ooit een stevige klap van Eric Gerets. De Belgische oud-coach van PSV werd in zijn tijd als speler betrapt vanwege een omkoopschandaal en De Vos besloot hem later voorafgaand aan een cruciale interland van België te vragen voor hoeveel geld hij ditmaal bereid was om te verliezen. "Dat vond hij niet leuk", glimlacht de verslaggever jaren na dato. Inmiddels kunnen de twee prima door een deur, iets wat vermoedelijk niet gezegd kan worden van zijn relatie met Dries Roelvink. "Als commentator moet je oppassen dat je niet in herhaling valt, dus moet je steeds andere metaforen gebruiken. Toen heb ik ooit gezegd dat een goal net zo mooi was als het dom was hoe de zoon van Roelvink zich gedroeg. Maar goed, als je vader een loser is, ben je het zelf vaak ook."
De zanger was niet gecharmeerd van die uitspraken en maakte bekend zich te beraden op juridische stappen, maar zette die plannen niet door. De Vos deed zelf twee jaar later wel aangifte toen een rappende kapper zich publiekelijk afvroeg Wie steekt Sierd dood?: "Die heeft toen een tijdje niet gerapt." In 2019 was het opnieuw raak: "Ik dacht een leuke grap te maken toen veel Grieken in hun blote bast stonden in de Johan Cruijff ArenA. Ik legde een verband tussen de miljardensteun aan Griekenland en het feit dat ze geen kleren aanhadden. Dat werd niet onschuldig opgevat door de voorzitter; toevallig dezelfde man die later met een pistool het veld betrad tijdens een Griekse topper. Die man moest thuis gaan uitleggen waarom zijn ploeg opnieuw niet door ging in Europa en hij had een bliksemafleider nodig. Daarbij snapte hij niet dat Ziggo op het shirt van Ajax stond, maar ook de wedstrijd uitzond. Dat werd een mengelmoes van dat het allemaal corrupt was en hij beloofde dat hij mijn huis in brand zou steken."
Dit specifieke voorval ging hem naar eigen zeggen niet in de koude kleren zitten, maar verder laat het de door de wol geverfde sportjournalist tamelijk koud als hij weer eens verbaal wordt aangevallen om zijn markante uitspraken. "Je staat al snel bij trending topics op Twitter als 3.000 amateurfilosofen iets van een opmerking vinden." Niet zelden heeft dit te maken met zijn voorkeur voor Atlético Madrid, waar hij net als van Olympique Marseille en NAC Breda officieel lid van is. Dat hij een socio is, wordt door een deel van de fans van aartsrivaal Real Madrid uitgelegd als antipathie voor hun club. Iets wat hijzelf met klem bestrijdt: "Ik ben toevallig lid van een andere club, maar dat betekent niet dat ik niet objectief kan vertellen over Real. Alleen is het zo dat ze al drie jaar heel zakelijk spelen. Niet spectaculair, anders zou ik ook uitbundiger reageren. Vorig seizoen zijn ze terecht kampioen geworden hoor, maar na de coronastop wonnen ze bijna alles met één goal verschil."
Toch blijft het voor veel Madridistas wringen dat De Vos wél enthousiast overkomt bij wedstrijden van die andere Spaanse topclub: Barcelona. De commentator hoopt zijn laatste interview zelfs te houden met Lionel Messi. "Ik heb hem weleens kort gesproken na wedstrijden, maar nooit echt een lang gesprek. Hoe mooi zou het dan zijn als het lukt om dat alsnog te doen bij het afscheid van ons beiden!" Vervolgens sluit hij het inmiddels bijna drie uur durende gesprek af met een citaat van de zeventiende-eeuwse natuurkundige Blaise Pascal: "Het hart heeft zo zijn redenen die het verstand niet kent." De lijfspreuk typeert de liefde van de Madrilenen voor Atlético: "Als je in Madrid woont, zou je eigenlijk voor Real moeten zijn. Vanwege de grootte van de club en hun vele prijzen. Maar de meeste inwoners van Madrid zijn voor Atlético. Omdat het hart zo zijn redenen heeft die het verstand niet kent."
Kopstukken is te zien op YouTube en als podcast te beluisteren via o.a. Spotify en Apple Podcasts!
