Het eeuwige vraagteken bij Oranje: 'Dat wordt ondergewaardeerd in Nederland'
Door Chris Meijer
Tijdens de persconferentie in aanloop naar de oefeninterland tegen Schotland (2-2) keek Frank de Boer opzij. Zonder dat hij er direct naar gevraagd werd, wees hij opzij. "Hij speelt", zei hij, met een knikje naar de naast hem zittende Marten de Roon. "Omdat het een hele goede speler is. Dat zijn ze alle 26, maar hij ook zeer zeker. Hij weet als geen ander hoe dit systeem (de 5-3-2-formatie, red.) werkt. Dat neem je ook mee. En bij zijn club heeft hij fantastisch gespeeld", verduidelijkte De Boer. De Roon kon een glimlach niet onderdrukken toen hem kort daarna werd gevraagd of hij de afgelopen tijd eens had getwijfeld over zijn basisplaats in Oranje. "Ik hoor de afgelopen drie jaar al dat er rondom mijn positie vraagtekens en twijfels zijn. Het vertrouwen dat ik krijg van de staf geeft me een ontzettend goed gevoel. Dat ik gewaardeerd word, dat ik word gezien als een van de spelers en altijd een kans heb om te spelen. Het is zaak om te blijven presteren, maar ik heb altijd het vertrouwen gehad."
Intern het volste vertrouwen genieten, maar voor de buitenwacht een twijfelgeval of een vraagteken: het is niet voor het eerst in zijn carrière dat De Roon daarmee te maken heeft. "Zelfs bij Heerenveen waren er twijfels. Niet binnen de selectie, dat zeker niet. Maar wel bij de buitenwacht. Omdat het er niet altijd supermooi uitzag. Het was heel degelijk", zo herinnert Pelé van Anholt zich in gesprek met Voetbalzone. De nu dertigjarige defensieve middenvelder annex vleugelverdediger van het Cypriotische Enosis Neon Paralimniou had in zijn eigen woorden 'net een jaartje aan het eerste van sc Heerenveen geroken' toen De Roon in de zomer van 2012 werd overgenomen van Sparta Rotterdam. Onder trainer Marco van Basten concurreerden Van Anholt en De Roon aanvankelijk voor de defensieve plek op het middenveld.
"Uiteindelijk kwamen we een tijdje samen op het middenveld terecht. Ik vond dat echt lekker, want je wist dat hij altijd achter je stond. Hij is er niet vies van om even te poetsen, zeg maar. Dat wordt ondergewaardeerd in Nederland, terwijl het echt belangrijk is. Want ja, je kan niet alleen drie mooie middenvelders hebben die de bal willen hebben en acties willen maken. Dan is een type als Marten heel nuttig, zeker tegen grote ploegen", vertelt Van Anholt. Nee, De Roon was destijds niet de meest opvallende speler in de selectie van Heerenveen. Topschutter Alfred Finnbogason, de Servische stilist Filip Djuricic, de sierlijke Hakim Ziyech, vleugelflitser Bilal Basacikoglu, toptalent Daley Sinkgraven: dat waren in die jaren de eye-catchers van Heerenveen.
"Maar jongens als Ziyech en Sinkgraven konden zo goed renderen omdat Marten achter ze speelde, dat weet ik wel zeker", benadrukt Van Anholt. "Zijn coaching was heel sterk, dus hij kon iedereen neerzetten waar ze moesten staan. Dat hielp bijvoorbeeld Ziyech echt enorm in die tijd. We zeiden vaak: 'Je mist Marten pas als hij niet meedoet'. Misschien niet de meest opvallende speler, maar je merkte het meteen als hij niet meedeed. Hij was een verbindingsstuk tussen de trainer en het team. Niet altijd de aanvoerder met de band, maar verbaal gezien was hij een van de aanvoerders. Hij nam het team steeds meer op sleeptouw, je zag daarin ontwikkeling. Je luistert natuurlijk ook wel naar iemand die goed voetbalt. Als hij iedere bal zou verliezen, zou je natuurlijk minder naar hem luisteren. Dat is een feit. Ook in voetballend opzicht heeft hij behoorlijke stappen gezet."
Van Anholt begreep wel dat De Roon na drie jaar bij Heerenveen koos voor een overstap naar Atalanta. "Je zou gek zijn als je 'nee' zegt tegen de Serie A als je bij Heerenveen zit", knikt hij. Atalanta was op dat moment nog een wisselvallige middenmoter in de Serie A. "Letterlijk niemand kende hem", weet Giorgio Dusi, een uit Bergamo afkomstige journalist voor de Italiaanse tak van Goal, nog. "Hij kwam bij Atalanta in het jaar voor ze explodeerden. In zijn eerste seizoen was hij direct een van de beste spelers en verdiende hij een transfer naar Middlesbrough. Toen hij een jaar later terugkwam, kon hij zich moeiteloos aanpassen. Ondanks dat Gian Piero Gasperini in de tussentijd als trainer was aangesteld."
Sinds zijn terugkeer bij Atalanta in de zomer van 2017 is De Roon uitgegroeid tot een sleutelspeler in de 3-4-2-1- of 3-4-1-2-formatie van Gasperini, waarmee in de afgelopen jaren de top van de Serie A bestormd is. "De Roon is simpelweg essentieel voor Atalanta. Zonder bal is hij een van de beste spelers: hij kan lange afstanden afleggen, voor de verdediging spelen en snelheid geven aan de pressie. Rennen, rennen. Daar ligt de voornaamste kracht van Atalanta. Ze zijn in fysiek opzicht heel sterk en De Roon blinkt dat opzicht uit. Hij vormt een uitstekend duo met Remo Freuler, die misschien aan de bal iets meer kwaliteiten heeft. De Roon heeft meer loopvermogen, is belangrijker zonder bal en zorgt voor de balans in het elftal."
De Roon hoorde de afgelopen drie seizoenen steevast bij de spelers met de meeste speelminuten in de selectie van Atalanta. In het voorbije seizoen maakte hij zelfs de meeste minuten van alle spelers van de nummer drie van de Serie A: 3021 minuten in competitieverband. Slechts tien veldspelers kwamen in het afgelopen jaar vaker in actie in de Italiaanse competitie. Met één goal en één assist zijn de aanvallende statistieken misschien niet zo imponerend, maar in verdedigend opzicht behoort De Roon tot de beste spelers van de Serie A. Alleen verdedigers Davide Calabria van AC Milan (64) en Giovanni Di Lorenzo van Napoli (50) voerden meer geslaagde tackles uit dan De Roon, die er 48 uitvoerde. Qua intercepties bezet De Roon met 69 succesvolle ingrepen de zevende plek, achter Cristian Romero (Atalanta, 96), Milan Badelj (Genoa, 87), José Luis Palomino (Atalanta, 79), Jerdy Schouten (Bologna, 79), Francesco Acerbi (Lazio, 76), Gianluca Mancini (AS Roma, 72) en Bremer (Torino, 70).
Desondanks is De Roon vrijwel nooit onomstreden geweest in Oranje, waar Danny Blind hem in 2016 in en tegen Luxemburg liet debuteren. Pas onder Ronald Koeman groeide hij uit tot een vaste waarde in de selectie van het Nederlands elftal en de vorige bondscoach deed eigenlijk steevast een beroep op De Roon in de wedstrijden tegen op papier grotere tegenstanders, waar hij de meest verdedigende pion was op een middenveld met Frenkie de Jong en Georginio Wijnaldum. "Waarom functioneert Frenkie de Jong heel erg goed? Omdat daar vele malen een jongen heeft gestaan, Marten de Roon, die tactisch is, positie kiest en positie houdt", verklaarde Koeman zijn voorkeur voor De Roon.
De verdedigende statistieken van De Roon in Oranje onderschrijven deze keuze, want die zijn iets beter dan van De Jong, Wijnaldum en Davy Klaassen. Tijdens het komende EK zal Ryan Gravenberch eveneens een concurrent zijn voor De Roon, alleen speelde de negentienjarige middenvelder van Ajax pas 123 minuten (waarvan 45 als een soort wingback tegen Gibraltar) in Oranje en is er daarom geen eerlijke vergelijking te maken op basis van statistieken. De voornaamste kritiek die je op basis van zijn statistieken op De Roon kunt leveren, is dat hij nauwelijks betrokken is bij doelpunten. Na 20 interlands staat de teller op 1 assist, al doet De Jong dat met 1 doelpunt en 2 assists in 26 wedstrijden voor het Nederlands elftal niet heel veel beter.
Het valt echter wel op dat Oranje statistisch gezien met De Roon op het veld relatief moeizamer tot scoren komt. Sinds begin 2018 speelde Oranje 1366 minuten met De Roon, waarin gemiddeld 0,9 goals per 90 minuten werden gemaakt. In de 1711 minuten die De Roon in deze periode niet op het veld stond, werden er 2,6 goals per 90 minuten gemaakt. "Dit is zeker ook te danken aan het feit dat Oranje in deze periode vaak even op gang moest komen en richting het einde vaker dingen moest forceren omdat de ploeg achter stond", concludeert data-specialist Hidde Spaan van Opta. In deze periode kwam Oranje maar liefst negentien keer met 1-0 achter, maar slechts zeven van deze wedstrijden gingen verloren. "Dit zal zeker niet alleen aan Marten de Roon hebben gelegen, maar aan de gehele ploeg."
"Ik denk dat er een verschil zit in de manier hoe erover voetbal wordt gedacht. In Italië hoef je geen kleurrijke speler te zijn om publiekslieveling te worden. Als een speler alles geeft voor het team, waarderen de fans dat. Zelfs als hij geen gouden voeten heeft", zo verklaart Dusi waarom er in Italië juist helemaal geen vraagtekens rond De Roon bestaan. "Dat is typisch Nederlands, ja", beaamt Van Anholt. "In Italië draait alles om het resultaat en met Marten kan je zeker op resultaat spelen. Ik snap wel dat hij het daar zo goed doet. Hij is een tactische speler. Wat doen ze in Italië? Heel tactisch spelen, om geen doelpunten tegen te krijgen. In dat spelletje past hij heel goed. Ik denk dat hij beter in Italië dan in Nederland past."
Georginio Wijnaldum noemde De Roon vorige week in het Algemeen Dagblad als een van de aanvoerders van Oranje zonder band. "Mensen kunnen niet in onze kleedkamer kijken. Daarom is het misschien verrassend dat ik De Roon noem", zei Wijnaldum, die in afwezigheid van Virgil van Dijk de aanvoerdersband draagt bij Oranje. "Ik las toevallig dat Wijnaldum had gezegd dat De Roon ook een aanvoerder is", reageert Van Anholt. "Ja, veel mensen zouden scheef kijken. Weet je wel, het is geen speler die extreem opvalt. Voor ons Nederlanders. Wij kijken vaak naar andere dingen. Het zegt veel dat hij in Italië zo gewaardeerd wordt. Voor mij is hij een speler die je in je team wil hebben. Alles is doordacht. Het is niet dat hij er bovenop zit door te schreeuwen en anderen aan te pakken. Nee, het is op een toon waarbij vooral jonge spelers er heel veel aan hebben. Opbouwen vooral, rustig uitleggen. Hij is goed gebekt, kan goed praten. Dat helpt jonge spelers echt, die zullen blij zijn met een type De Roon."
ESPN-verslaggever Pascal Kamperman benadrukte voorafgaand aan de interland tegen Schotland het belang van de rol van Marten de Roon. "Ik moet zeggen: als je de afgelopen dagen op het trainingsveld kijkt, zie je dat hij zich heel makkelijk tussen de spelers beweegt. Hij is geen flamboyante jongen die vooraan staat. Hij maakt daar eens een praatje, daar eens een praatje en loopt tussen alles en iedereen door. Hij is inderdaad intelligent en ziet wat er gebeurt binnen een selectie. Hij speelt wel degelijk een hele belangrijke rol", zei Kamperman. Hij kreeg in de studio van ESPN bijval van Hans Kraay junior: "We moeten zeker niet lachen om Marten de Roon. Ik vind het niet gek dat hij naast Frenkie de Jong speelt. Ik zie geregeld Italiaans voetbal en hij is geen koekenbakker, hoor. Hij speelt alles. Een betrouwbare speler die op de winkel past, die niet alleen maar mensen in elkaar schopt. Hij kan ook nog heel goed voetballen. Ik vind het best plausibel dat de bondscoach een speler heeft die op de winkel past."
Van Anholt geniet als hij De Roon in Oranje ziet spelen. "Dat vind ik mooi, het is echt knap wat hij gepresteerd heeft", glimlacht Van Anholt, die bij Heerenveen buiten het veld optrok met De Roon en nog altijd geregeld contact met hem heeft. In alle eerlijkheid moet hij bekennen dat hij tijdens hun tijd in Heerenveen niet direct had verwacht dat De Roon zou uitgroeien tot een gewaardeerde kracht in de selectie van Oranje. "Het is niet zo dat hij bij Heerenveen achttien was. Ook niet super oud, maar er zitten nog wel wat stappen tussen Heerenveen en een gewaardeerde kracht in Oranje. Het was niet zo dat hij iedere wedstrijd opviel, maar hij heeft een perfecte stap gezet naar Italië. Het is misschien moeilijk te zeggen, maar ik denk dat wanneer hij in Nederland was gebleven de kansen kleiner waren geweest dat hij uiteindelijk bij Oranje zou komen. Zo zie je maar hoe het kan gaan in het voetbal."
Aflevering 1: 'Veltman is een goede kandidaat om beste aankoop van het jaar te worden'
Aflevering 2: 'Als Bakker dat aan zijn spel weet toe te voegen, kan hij echt heel ver komen'
Aflevering 3: 'Als je Klaassen en Gravenberch door elkaar doet, kom je bij Schouten uit'
Aflevering 4: Waarom 'leeuw' met nul goals en nul assists tóch de beste optie voor Oranje is
Aflevering 5: 'Gezien zijn seizoen verdient Vilhena het niet om met Oranje naar het EK te gaan'
Aflevering 6: St. Juste biedt De Boer extra wapen: 'Daarmee troeft hij zelfs Haaland af'
Aflevering 7: Gakpo en Timber kunnen historie schrijven: 'Dat is al veertig jaar niet gebeurd'
Aflevering 8: Statistieken van Oranje-keepers tonen zeer opvallend beeld over Tim Krul
