De dubieuze rol van Marc Overmars in 'de grote scam' van 125 miljoen dollar
Xpose Protocol is een cryptocoin die in het voorjaar van 2021 wordt opgezet en eind mei binnen een week razendsnel aan populariteit wint onder vooral jonge Nederlanders. Dat heeft alles te maken met de gewiekste marketingcampagne achter de coin: via grote socialmediakanalen wordt door influencers opgeroepen om vooral Xpose te kopen. Mensen die hebben gekocht, worden aangemoedigd om weer nieuwe kopers te werven. Gouden bergen als een gegarandeerd passief inkomen worden beloofd en de waarde van de coin stijgt eind mei binnen enkele dagen explosief.
Op 25 mei 2021 besluit ook Overmars zijn naam aan Xpose te verbinden. De bekende directeur van Ajax, die bekendstaat om zijn uitstekende zakelijke instinct, wordt op de website van de coin officieel gepresenteerd als 'lid van de adviesraad'. Wat die rol als 'adviseur' precies inhoudt wordt dan verder niet toegelicht, maar het aantrekken van een bekende naam als Overmars lijkt een duidelijk aanzuigend effect te hebben op Xpose: de koers verdrievoudigt (!) binnen slechts 48 uur.
Maar dan, op 28 mei 2021 - slechts drie dagen na het instappen van Overmars - barst de bom. De koers van Xpose keldert in no time als een baksteen. De cryptomunt had op het hoogtepunt (één dag daarvoor) een gezamenlijke waarde van 125 miljoen dollar, nu is dat opeens nog 7 ton. Bijna 20 duizend mensen zijn in één klap vrijwel al hun geld kwijt. Sommigen hebben, verleid door de mooie praatjes van de influencers, al hun spaargeld van soms wel tienduizenden euro's ingelegd.
Over wat daarachter zit bestaat binnen de cryptowereld geen enkele twijfel. "Pump & dump, een klassieke truc", zei crypto-expert Bert Slagter van de website LekkerCryptisch tegen Het Parool. "De oprichters hebben gecasht, de pot is leeg, en dan hoor je nooit meer iets van ze. Dit zijn boeven, dit is één grote scam. Ze zetten influencers in om hype te creëren, zodat veel mensen instappen, doen beloftes die te mooi zijn om waar te zijn." Dan volgt de dump en blijven de zogeheten early adopters, die bij een lage koers konden inkopen, achter met alle winst.
BNR-journalist Aäron Loupatty zit vanaf het begin bovenop de zaak en waarschuwt al ruim vóór de crash voor het schimmige karakter van Xpose. Loupatty stelt direct vragen aan Ajax als bekend wordt dat Overmars betrokken is bij de coin. "De informatie die wij hebben is dat het een adviserende rol betreft, waar hij geen vergoeding voor krijgt. Meer hebben wij er niet over te melden", laten de Amsterdammers op 26 mei, één dag na de toetreding van Overmars, weten. De directeur zelf is niet beschikbaar voor commentaar.
Overmars is dus lid geworden van de zogeheten adviesraad van Xpose. De oud-aanvaller zit in de raad samen met Ralph de Geus (mede-oprichter van kledingmerk BALR en voetbalplatform 433) en Vasco Rouw. Laatstgenoemde werd miljonair door zijn gamingbedrijf te verkopen en runt samen met rapper Boef het bedrijf The Millionaires Club, dat omstreden cursussen aanbiedt 'voor het bereiken van financiële vrijheid'. Rouw maakt eind mei 2021 zéér actief promotie voor Xpose via social media en doet er alles aan om zoveel mogelijk kopers te werven.
De Geus is de man die de marketingmachine verder aanzwengelt. De oprichter van 433 benadert veel influencers en andere bekendheden om reclame te maken voor de coin. Met succes, want De Geus maakt op 26 mei vol trots bekend Ivan Rakitic te hebben gestrikt. De middenvelder van Sevilla, bekend uit zijn tijd als speler van Barcelona, maakt in een videoboodschap reclame voor Xpose. Oleksandr Zinchenko, de linksback van Manchester City die een seizoen voor PSV speelde, volgt kort daarna het voorbeeld van Rakitic.
Terug naar de rol van Overmars. De Ajax-directeur laat zich als adviseur opmerkelijk genoeg nimmer uit over Xpose, terwijl zijn partners het juist van de daken schreeuwen. De rol van de oud-aanvaller lijkt beperkt. Wat ook opvalt is dat Overmars pas op het allerlaatste moment, vlak voor de dump, toetreedt tot het bedrijf. Werd de oud-voetballer alleen aangetrokken vanwege zijn naamsbekendheid? Na zijn komst stijgt de koers in ieder geval explosief. Maar na de complete instorting van Xpose, op 28 mei 2021, blijft het stil rond Overmars. Dagen, weken, maanden verstrijken, totdat de oud-international op 2 november 2021 plotseling met een persmededeling komt. Het Parool krijgt te horen dat Overmars zijn 'onbezoldigde' werkzaamheden bij Xpose neergelegd heeft. "Ik had me er vooraf beter in moeten verdiepen", is de enige quote die Overmars daar via zijn woordvoerder aan toevoegt.
De directeur van Ajax heeft opvallend weinig behoefte om nog over zijn rol bij Xpose te praten. Dat merkt ook Tim Hofman, die deze week in zijn YouTube-programma BOOS aandacht heeft voor Xpose en opkomt voor een gedupeerde. Hofman spoort Vasco Rouw - een van de voormalige collega's van Overmars dus - op en voelt hem stevig aan de tand over zijn aandeel in de 'scam'. Daarmee is het voor Hofman niet klaar, want de presentator eist een reactie van Overmars en Ralph de Geus, de overige adviseurs. "Meld je bij ons, want anders melden wij ons bij jullie", aldus Hofman, die op Instagram toevoegt dat Overmars zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Voorlopig houdt de Ajax-directeur de kaken echter stijf op elkaar.
Overmars speelde op zijn minst een zeer twijfelachtige rol, maar is volgens BNR-journalist Loupatty zeker niet het brein achter de coin. Wie erachter zit? Dat is officieel onbekend. De oprichters van Xpose zouden anoniem willen blijven, zo wordt telkens benadrukt: Xpose heeft alleen publiek bekende 'adviseurs': Rouw, De Geus en Overmars dus. Rouw blijft in de aflevering van BOOS en al zijn andere persoptredens herhalen dat hij niet achter de coin zit en slechts een adviserende rol had. Dat is volgens zijn voormalig zakenpartner Michaël van de Poppe niet waar. Van de Poppe is een bekende naam in de cryptowereld en was als crypto-expert enige tijd verbonden aan The Millionaires Club, het eerder genoemde omstreden cursussenbedrijf van Rouw en Boef. "Zij vertelden mij in februari of maart (2021, red.) al over het project Xpose", zegt Van de Poppe in de BNR-podcast Crypto Cowboys. De crypto-expert verbrak al zijn banden met The Millionaires Club, toen hij zag wat Xpose inhield. "Laten we er vooral niet omheen draaien: Vasco Rouw is gewoon de eigenaar van het project."
Loupatty voegt daar in dezelfde podcast aan toe dat ook De Geus een zeer invloedrijke rol had, zo concludeert de journalist na uitgebreid onderzoek. "Het wordt steeds duidelijker wie de touwtjes echt in handen hadden bij Xpose: aan het eind van elk touwtje staat óf Vasco Rouw, óf Ralph de Geus", zegt de journalist. "Ralph de Geus, gevraagd door Vasco om zich aan te sluiten bij het project, bedient als eigenaar van marketingmachines als 433 wereldwijd tientallen miljoenen volgers. Van iedere transactie van Xpose gaat een bepaald percentage naar de marketingkas. Een marketingkas dus, waar Vasco, maar ook Ralph de Geus allebei geld uit kunnen overmaken, zo krijgen wij te horen." Vanuit die kas werden bijvoorbeeld de peperdure promotievideo's van Rakitic en Zinchenko betaald, waarmee de koers opgedreven werd. "Raar: dat je als 'adviseurs' blijkbaar naar eigen believen marketingbudgetten kan uitgeven", vervolgt Loupatty. "Dat kan toch alleen een eigenaar, of opdrachtgever? Ralph de Geus speelt een cruciale rol in het spektakelstuk van Xpose."
Hoe dit afloopt? Op dit moment loopt er, voor zover bekend, geen strafrechtelijk onderzoek naar Xpose. Er zijn nooit aanhoudingen in de zaak verricht. Vaststaat dat pump & dump illegaal en zeer strafbaar is. Ook justitie is bekend met de truc: op 4 juni 2021 werd in een compleet andere zaak de destijds 39-jarige Nico uit Deventer opgepakt op verdenking van pump & dump-acties met verschillende cryptocoins. Het Openbaar Ministerie eist een gevangenisstraf van vier jaar, zo werd afgelopen dinsdag bekendgemaakt. "De verdachte heeft geprofiteerd van de marktwerking en ontwikkelingen in de cryptocurrency", zegt de officier van justitie in een persbericht. "Daar heeft hij fors geld mee verdiend. Dat is op zich niet strafbaar. Maar wanneer deze enorme verdiensten voortkomen uit valse trucs, het achterhouden van essentiële informatie en opzettelijk verspreiden van valse informatie, dan is er sprake van oplichting."
Rectificatie: In de originele versie van dit artikel stond dat rapper Boef de cryptocoin Xpose actief heeft gepromoot. Dit was gebaseerd op diverse bronnen, maar navraag bij direct betrokkenen leert dat Boef géén directe promotie heeft gemaakt voor Xpose. Wél werd via The Millionaires Club, waar Boef mede-eigenaar van is, promotie gemaakt voor Xpose.
Boef beweert op Instagram in reactie op Voetbalzone: 'Ik heb nog nooit in m'n leven een cryptomunt gepromoot.' Dat is niet waar. Boef plaatste in het verleden meerdere Instagram Stories en Snapchat-posts met screenshots van cryptocoins die hij in zijn bezit heeft. Een logisch effect van het delen van een dergelijke post met 1,5 miljoen volgers kan zijn dat volgelingen die coin óók kopen en dat de koers stijgt: promotie dus. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2017, toen Boef een screenshot van de cryptomunt Gulden postte. Ook plaatste hij in het verleden een screenshot van zijn cryptowallet, waarop te zien was dat hij geïnvesteerd had in ICON en ECOMI. De screenshots zijn onderstaand bijgevoegd.
