Het 'verboden pact' dat Manchester City aan gratis Afrikanen helpt
Door Gijs Freriks
Clausules
De krant Politiken en klokkenluiderswebsite Football Leaks wisten de hand te leggen op de overeenkomst tussen Manchester City en FC Nordsjaelland, die loopt tot 22 april 2020. In het contract staat een aantal interessante clausules. De belangrijkste: als Manchester City een Afrikaanse voetballer van Nordsjaelland wil contracteren, dan is FCN 'verplicht om alles in het werk te stellen om de overdracht te bewerkstelligen'. De Afrikaanse speler in kwestie moet wel een verleden hebben bij de Right to Dream Academy, een voetbalschool in Ghana die in april 1999 werd opgericht door de huidige voorzitter van Nordsjaelland.
Neemt Manchester City zo'n Afrikaan over van FC Nordsjaelland, dan hoeft men daar zoals gezegd niets voor te betalen. De club uit Denemarken krijgt hooguit een doorverkooppercentage. De tweede vermeldenswaardige clausule: FC Nordsjaelland mag geen speler aan een andere club verkopen alvorens men schriftelijke toestemming heeft gekregen van the Citizens. Is de toestemming vanuit Engeland binnen en wordt de transfer afgerond, dan vloeit 25 procent van de transfersom naar de club van manager Josep Guardiola.
De derde clausule die er door Politiken wordt uitgelicht, houdt in dat als FC Nordsjaelland een speler aan een andere club dan Manchester City verkoopt, Manchester City de optie zou moeten krijgen om die voetballer later voor een vastgesteld bedrag te kunnen kopen. "Dit lijkt een duidelijk geval van third-party ownership", vertelt sportrechtadvocaat Dan Chapman als hij de clausules van het 'geheime contract' tussen de twee clubs leest. Ook de Nederlandse VVCS-advocaat Wil van Megen is kritisch: hebben de Afrikaanse voetballers van FC Nordsjaelland zelf eigenlijk nog wel wat te vertellen over hun voetbaltoekomst?
Wat is de Right to Dream Academy?
"Het risico bestaat dat een speler bij deze grote club (Manchester City, GF.) terechtkomt omdat hij wordt gedwongen om daar naartoe te gaan, hoewel er misschien betere opties voorhanden zijn (…) Kennelijk speelt de speler zelf helemaal geen rol meer", aldus Van Megen. Om de achtergronden van de deal te kunnen begrijpen, moeten we terug naar 1999. Tom Vernon is voor Manchester United scout in Afrika en besluit om in Accra een voetbalschool op te richten: de Right to Dream Academy. De academie heeft in het eerste jaar een budget van 50.000 dollar, maar inmiddels bedraagt de begroting twee miljoen dollar.
Ieder jaar krijgen circa negentig talenten de kans om zich te bewijzen, veelal kinderen uit families die niet meer te besteden hebben dan twee dollar per dag. Hiernaast mogen ze gratis aan de Right to Dream Academy studeren. De formule werpt zijn vruchten af, want tientallen spelers maken de oversteek naar Europa. De bekendste namen zijn Abdul Majeed Waris (Nantes), Thomas Agyepong (Hibernian FC en ex-FC Twente- en NAC Breda), Yaw Yeboah (CD Numancia en ex-FC Twente), Emmanuel Boateng (Levante) en Divine Naah (Tubize en ex-NAC). Bedrijven als Nike, Tullow Oil en Caterpillar beginnen de voetbalschool van Vernon te sponsoren en zij krijgen in april 2010 navolging van Manchester City.
Uit de gelekte stukken blijkt dat Manchester City de voetbalschool tot 2020 met ongeveer één miljoen euro per jaar spekt. Daar staat uiteraard wel iets tegenover: als Manchester City een (minimaal achttien jaar oude) speler meteen wil weghalen uit de Right to Dream Academy, dan kan dat zonder enige 'consideratie'. Geen onderhandelingen, dus. Zo maakten meerdere Ghanezen de oversteek naar de Etihad Campus in Manchester: Agyepong, Naah, Yeboah, Godsway Donyoh, Razak Nuhu, Collins Tanor, Ernest en Thomas Agyiri, Dominic Oduro, Enock Kwakwa en Bismark Adjei-Boateng. Hiernaast spraken beide partijen af dat de Right to Dream Academy 'alles in het werk stelt om spelers van tien tot achttien jaar te identificeren en aan te trekken die de potentie hebben om in het eerste van Manchester City te spelen'.
De overname van FC Nordsjaelland
Waarom sloot Vernon deze deal in 2010 voor zijn Right to Dream Academy? Omdat het anders financieel niet mogelijk zou zijn om de Afrikaanse voetballers kosteloos te huisvesten, trainen en onderwijzen, zo reageert de zakenman in Politiken. Fast forward naar december 2015: FC Nordsjaelland maakt bekend dat men een nieuwe grootaandeelhouder krijgt: Allan K. Pedersen besluit om negentig procent van de aandelen te verkopen aan Pathways Group, een groep investeerders met als voorman niemand minder dan Tom Vernon. Sinds 1 januari 2016 mag de Engelsman zich de eigenaar noemen van FC Nordsjaelland.
Vernon nam FC Nordsjaelland naar eigen zeggen over omdat voor veel talenten uit Ghana de stap naar 'de standaardvoetbalcultuur in Europa' te groot is. Dat blijkt wel uit de Ghanezen die direct naar Manchester City gingen, want er is er niet één die is doorgebroken in het eerste. Bij FC Nordsjaelland zouden dit soort voetballers een tussenstap kunnen maken. Vernon wil de Ghanese voetballers ook naar FC Nordsjaelland halen om hen te beschermen, zo vertelde hij in december 2016. Hij wil voorkomen dat de spelers ten prooi vallen aan 'haaien (lees: zaakwaarnemers, GF.) die onze jongens proberen te stelen voor persoonlijk gewin': "In veel gevallen worden ze uitgebuit en begrijpen ze niet wat hen overkomt."
Vernon heeft meerdere keren benadrukt dat al het geld dat hij met de Right to Dream Academy verdient, weer in de voetbalschool wordt geïnvesteerd. "Het gaat om de duurzaamheid en de verspreiding van onze visie. Het gaat er mij niet om dat ik elf Afrikanen in het elftal van Nordsjaelland heb spelen. Het gaat om de uitbreiding van de Right to Dream-filosofie. Ik wil bewijzen dat je de ontwikkeling van spelers ook anders aan kan pakken. Ik wil afgestudeerden opleiden die echt dúrven denken, praten en handelen. Het is mijn allergrootste ambitie om het voetbal op die manier te beïnvloeden, op een positieve manier."
Zorgen bij Manchester City
De overname van FC Nordsjaelland door Vernon baarde Manchester City zorgen, zo blijkt uit een mail die in december 2015 vanaf de Engelse burelen naar de Right to Dream Academy werd verstuurd. De club vreesde dat de talenten voortaan niet meer naar Engeland, maar naar Denemarken zouden gaan. De afzender benadrukte daarom dat Manchester City 'het recht behoudt om elke Right to Dream-speler te contracteren': "En gratis." De zorgen bleken onnodig. Vernon werd met de voetbalschool reeds gesponsord door Manchester City en de overname van Nordsjaelland maakte het volgens hem 'noodzakelijk' om de samenwerking met the Sky Blues in stand te houden. Wat hij daarmee bedoelt, is niet geheel duidelijk.
Volgens Vernon is het verdrag met Manchester City 'al enige tijd niet meer van kracht om redenen die geen verband houden met jullie onderzoek', zo wordt hij geciteerd. Hij ontkent dat spelers worden gedwongen om voor Manchester City te kiezen en spreekt ook tegen dat FC Nordsjaelland ooit een deel van een transfersom heeft moeten afstaan aan Manchester City. Hij geeft toe dat er met Manchester City wordt samengewerkt, maar hoe en in welke mate, dat laat hij in het midden: "We hebben er alle vertrouwen in dat we met de Right to Dream Academy en FC Nordsjaelland aan alle relevante voetbalreglementen voldoen."
