Topspeler uit de Premier League is homo: 'Wij moeten steun voelen'
Deeney steekt zijn mening nimmer onder stoelen of banken en ook over homo's in de voetballerij is de 31-jarige aanvaller uitgesproken. "Ik denk dat homo's of mensen van de LHBT-gemeenschap (lesbiennes, homo's, biseksuelen, transgenders) zich zeker zorgen maken om de verantwoordelijkheid te moeten dragen als ze de 'eerste' zijn", aldus Deeney tegenover Louis Theroux voor de BBC. "Als de eerste uit de kast is gekomen, volgen er veel meer, denk ik. Als de eerste zich meldt, geloof ik echt dat er in de eerste week minimaal honderd anderen me too (ik ook) zullen zeggen. Ze willen alleen niet 'het boegbeeld' zijn."
Er waren in het verleden een handvol bekende voetballers die na hun actieve carrière toegaven homo te zijn. Thomas Hitzlsperger, oud-middenvelder van onder meer Aston Villa en VfB Stuttgart, is internationaal gezien de bekendste naam. In 2014 gaf de 53-voudig Duits international in gesprek met Die Zeit te kennen dat hij na een langdurig en zwaar proces kon accepteren dat hij liever met een man door het leven gaat. "Ik kom ervoor uit dat ik homo ben, ook om de discussie over homoseksualiteit onder topatleten op de voorgrond te krijgen", zei Hitzlsperger. Sinds zijn coming-out zijn er echter weinig andere voetballers geweest die openlijk hebben verteld homo te zijn. Het ontbreken van 'de juiste omgeving' wordt doorgaans aangegeven als het grootste probleem. Durven homo's wel uit de kast te komen in deze 'wrede' voetbalwereld? Het levensverhaal van pionier Justin Fashanu wordt vaak als tragisch voorbeeld genomen.
'£1m Football Star: I AM GAY'
Fashanu (1961) maakte vanaf 1979 veel indruk in het shirt van Norwich City. De oud-spits verdiende in 1981 een transfer naar het grote Nottingham Forest, dat hem de eerste zwarte speler maakte die voor een transfersom van minimaal één miljoen pond van club ruilde. De loopbaan van Fashanu ging sindsdien echter bergafwaarts. Fashanu kon zijn draai niet vinden bij zijn nieuwe werkgever, terwijl de hoeveelheid geruchten over bezoekjes aan gaybars toenam. De oud-aanvaller kwam in conflict met trainer Brian Clough, die zich ergerde aan alle wilde verhalen en Fashanu ook niet anders wilde behandelen als de rest. Clough pakte gedurende zijn trainersloopbaan veel van zijn spelers verbaal hard aan en ook Fashanu ontkwam er niet aan. "Ik vroeg hem: waar koop je een stuk brood?", memoreerde Clough in zijn autobiografie uit 1994. "Bij de bakker, antwoordde hij. Ik vroeg toen: waar haal je een stuk lamsbout? Bij de slager, zei hij. Waarom blijf je dan steeds naar die clubs en bars voor 'bloody poofs' (vuile flikkers) gaan?"
Naast zijn worsteling met zijn geaardheid kende Fashanu ook veel blessureleed, waardoor hij nimmer de top zou bereiken. Hij wisselde bijna ieder halfjaar van club en kon zich nergens meer bewijzen als langdurige meerwaarde. In oktober 1990 kwam hij in gesprek met The Sun uit de kast. Noodgedwongen, aangezien diverse kranten al dreigden het nieuws groots te brengen. "£1m Football Star: I AM GAY", zo kopte de tabloid. Hij werd zodoende de eerste Britse voetballer die uitkwam voor zijn homoseksualiteit. Nadien kreeg Fashanu van geen enkele club een full-time contract aangeboden. De voetbalwereld bleek niet voorbereid op een homo. Zelfs zijn familie had moeite met de geaardheid van Fashanu. Zijn broertje John, eveneens profvoetballer, noemde hem regelmatig 'faggot'. Hij had zijn broer zelfs een ton geboden om het geheim te houden, zodat hij zich niet hoefde te schamen.
A petition has been launched calling for the first and only openly gay professional footballer - Norwich City legend Justin Fashanu - to be immortalised in stone at the home of the Canaries. https://t.co/RxqXbbq94D
— The Pink Un (@pinkun) June 11, 2020
Na zijn loopbaan als voetballer ging Fashanu als trainer aan de slag in Maryland, Verenigde Staten. Hij leek zijn leven weer op de rit te hebben, maar in maart 1998 werd hij door een zeventienjarige jongen beschuldigd van seksueel misbruik. Fashanu ontkende en reisde af naar Engeland. Begin mei 1998 belde hij, na zeven jaar zonder contact, zijn broertje John op, maar zei niets. John hing meteen op toen hij doorhad dat hij zijn broer aan de lijn had. Een dag later hing Fashanu zichzelf op in een garagebox in Oost-Londen. Hij liet een brief achter waarin hij aangaf dat hij vanwege zijn geaardheid geen eerlijke rechtszaak verwachtte. "Ik wil zeggen dat ik die jongeman nooit heb misbruikt. Ja, we hadden een seks met wederzijdse toestemming. Maar de volgende dag eiste hij geld. Toen ik 'nee' zei, zei hij: wacht jij maar af. Het eerste wat ik hoorde toen ik de tv aanzette, was dat ik voortvluchtig was. Ik realiseerde me dat ik al als schuldig werd bestempeld."
'In hun ogen zitten ze gevangen'
Het tragische lot van Fashanu is zeker geen voorbode voor homo's die vandaag de dag hun geaardheid zullen delen met de voetbalwereld. De flamboyante oud-spits leefde in een tijd waarin zowel homofobie als racisme weliger tierde dan anno 2020. Toch vindt Amal Fashanu, de nicht van Justin, dat de voetbalinstituten in Engeland meer moeten doen om ervoor te zorgen dat homo's 'gewoon' uit de kast kunnen komen. Namens de Justin Fashanu Foundation begeleidt ze momenteel zeven voetballers in Engeland die overwegen hun geheim te openbaren. "In hun ogen zitten ze gevangen. Ze denken dat ze niet worden geaccepteerd door de fans en de maatschappij. Ze moeten weten hoe ze hulp kunnen verwachten van de branche en of er sprake is van nazorg", aldus de journaliste.
Een 'topspeler uit de Premier League' heeft haar laten weten dat hij 'als de dood' is om uit de kast te komen. De speler zou zijn omgeving en enkele teamgenoten al wel hebben ingelicht. "Er moet veel meer voorlichting komen, onderin en bovenin de piramide", zo wordt de voetballer geciteerd in de Engelse pers. "Je moet praten met fans, zaakwaarnemers, spelers, managers en de beleidsbepalers. We moeten weten dat wij op steun kunnen rekenen als wij de stap zetten. Op dit moment is dat zeker niet het geval." John Fashanu vecht inmiddels ook tegen homofobie. Hij kwam tot het besef dat zijn broer zich volledig vervreemd voelde van zijn (voetbal)omgeving en niet voldoende steun ondervond. "We hebben enkele bekende spelers die homo zijn en niet naar buiten durven te treden. Ze weten dat ze kapot zullen worden gemaakt. Het zijn niet de spelers die weerstand zullen bieden, zij weten meestal wel wie homo is en wie niet. Zij steunen elkaar wel, al kan dat ook nog altijd beter."
Sinds de coming-out van Fashanu in 1990 heeft geen enkele speler in de Premier League aangegeven op mannen te vallen. Op lagere niveau's zijn er steeds meer voetballers die hun geheim wél prijsgeven en vooralsnog weinig hinder ondervinden. In Engeland is Liam Davis de enige (semi-)professionele voetballer die uit de kast is gekomen. "Natuurlijk zijn er wel wat dingetjes voorgevallen, met tegenstanders en vreemde toeschouwers. Maar ik kan eerlijk zeggen dat ik nog nooit iets serieus heb meegemaakt. Ik word vaker belachelijk gemaakt met mijn lengte dan omdat ik homo ben", lachte de middenvelder van FC Cleethorpes Town in 2017 in gesprek met de Daily Telegraph. "Veel mensen, onder wie mijn teamgenoten, vermoeden dat ik precies weet welke profvoetballers homoseksueel zijn. Dat is niet het geval, jullie weten waarschijnlijk meer dan ik. Maar als iemand mijn advies zou vragen, zou ik zeggen: doe het gewoon."
