Het wonderkind van weleer rekent af met door Frank de Boer onthulde bijnaam
Door Chris Meijer
Frank de Boer was in de zomer van 2016 net aangesteld als trainer van Inter toen hij te horen kreeg dat hij de beschikking kreeg over ene Gabigol. Zelf wist De Boer niets van het Braziliaanse talent, maar de clubleiding verzekerde dat er een fantastische speler zou arriveren. Zijn naam had de Atlantische Oceaan in de jaren daarvoor al lang en breed overgestoken. Pas zestien was Barbosa toen hij debuteerde in het eerste elftal van Santos, uitgerekend in de laatste wedstrijd van Neymar voor hij voor 88 miljoen euro de overstap naar Barcelona maakte. De vele doelpunten die hij in de jeugd maakte, hadden hem naast de bijnaam Gabigol al een contract met een afkoopclausule van vijftig miljoen euro opgeleverd. De erfgenaam van Neymar was geboren, zeker toen hij ook in het eerste van Santos al snel makkelijk het net bleek te vinden.
De Europese grootmachten stonden in de rij bij de club die ook Pelé en Robinho voortbracht. Uiteindelijk trok Inter met een transfersom van 35 miljoen euro aan het langste eind. Inter liet niet na om de verwachtingen voor zijn komst nog flink op te voeren, door hem op dezelfde manier te presenteren als Ronaldo Luís Nazário de Lima: met een video voor het beeld van Christus de Verlosser in Rio de Janeiro. Maar eenmaal op het veld in Italië zag De Boer daar niks van terug. "Gabigol dacht dat hij nog in Brazilië was en dat hij alles wandelend kon doen in plaats van rennend. Hij wilde de bal hebben zonder dat hij daarvoor de ruimtes opzocht. Hij begreep niet dat hij hard moest trainen", blikte De Boer later terug in gesprek met ESPN. "Ze noemen hem Gabigol, maar wij noemden hem Gabi-no-gol. Hij kwam binnen met twee mensen. Iemand die zijn social media verzorgde en een voedingsdeskundige, die bezig was met zijn lichaam. Maar hij deed niets met ons."
De Boer noemde het om die reden 'geen toeval' dat Barbosa onder hem slechts zestien minuten speelde bij Inter. Die woorden lijken gerechtvaardigd, aangezien zijn opvolgers Stefano Pioli en Stefano Vecchi na het snelle ontslag van De Boer in het restant van het seizoen ook nauwelijks (9 wedstrijden, 167 speelminuten, 1 doelpunt) een beroep deden op de Braziliaan. "Het grappige is dat hij dit nooit in mijn gezicht heeft gezegd. Ik respecteer hem enorm en hij was altijd aardig voor mij. Ik denk dat hij gewoon wat stoom afblies, of misschien is hij slecht vertaald in Brazilië. Daarnaast beschikt hij over meer kennis dan ik: als hij zoiets heeft gezegd, dan moet ik mezelf verbeteren en het als opbouwende kritiek beschouwen", zo reageerde Barbosa later op de woorden van De Boer tegenover Tribuna. "Het is lastig om aan te geven waarom het niet werkte. Misschien had Inter op dat moment wat anders nodig dan dat ik kon brengen."
"Toen ik bij Inter kwam, zei De Boer dat ik een kans zou krijgen in de basiself. Maar Inter versleet dat seizoen totaal drie trainers, het is er nooit van gekomen. De club ging door een lastige periode en wilde het met ervaren spelers doen, dat begrijp ik wel. Maar ze hebben me nooit een reeks wedstrijden de kans gegeven om mijn kwaliteiten te laten zien", zo blikte Gabriel Barbosa terug op zijn eerste seizoen in Europa. Na een jaar maakte hij in de zoektocht naar speelminuten op huurbasis de overstap naar Benfica. "Ik was achttien jaar oud, ik moest spelen. Toen ik de kans kreeg om naar Benfica te gaan, wilde ik daarheen. Het was een enorm goed team. Maar er gebeurde hetzelfde als bij Inter: ik speelde te weinig. Dat is de reden dat ik het besluit heb genomen om terug te gaan naar Brazilië. Ik dacht: als ik terug ga, word ik topscorer van de Braziliaanse competitie."
Die gedachte bleek te kloppen. Na slechts 347 speelminuten in Europa haalde Santos Barbosa op huurbasis terug naar Brazilië. In die vertrouwde omgeving begon het weer te lopen, met totaal 19 doelpunten in 42 wedstrijden. Santos zocht een manier om Barbosa definitief over te nemen van Inter, maar hij verkoos een binnenlandse overstap naar Flamengo boven een langer verblijf bij zijn jeugdliefde. "Ik geloof dat ik geboren ben om voor Flamengo te spelen. Dit is een plek waar ik mezelf lang zie blijven", zei Barbosa recent in gesprek met FlaTV over de club die hem in eerste instantie op huurbasis en een jaar later voor achttien miljoen euro definitief overnam van Inter. De balans na inmiddels drie jaar bij de Braziliaanse grootmacht is bijzonder imposant.
Een Copa Libertadores, de Recopa Sudamericana, twee Braziliaanse landstitels en tweemaal de Braziliaanse Supercup: zijn palmares is sinds de overstap naar Flamengo flink gevuld. Flamengo werd in 2019 de eerste club sinds het Santos van Pelé in 1963 die de dubbel van de Copa Libertadores én de Braziliaanse landstitel in een seizoen veroverde. Hoje tem gol do Gabigol, zo galmt het bij iedere thuiswedstrijd door het Maracanã. Oftewel: vandaag krijgen we een Gabigol. Barbosa was in totaal 123 wedstrijden voor Flamengo goed voor 84 doelpunten en 26 assists. Daarmee was hij sinds januari 2019 betrokken bij meer doelpunten dan onder meer Lionel Messi, Kylian Mbappé, Cristiano Ronaldo en Erling Braut Haaland.
Zijn uitstekende vorm leverde Barbosa in 2019 voor het eerst in drie jaar weer een uitnodiging voor de Braziliaanse nationale ploeg op. Het afgelopen jaar was Gabigol over het algemeen een vaste waarde in de selectie van de Goddelijke Kanaries en mede daardoor valt zijn naam tijdens de transferwindows steeds nadrukkelijker in Europa. West Ham United zou deze maand met Flamengo gesproken hebben over Barbosa. De door de Engelsen voorgestelde constructie - een huurperiode van achttien maanden met een optie tot koop ter waarde van dertig miljoen euro - werd echter door Flamengo van tafel geveegd. De naam van de zeventienvoudig Braziliaans international viel eerder ook bij Newcastle United.
Barbosa - met een jaarsalaris van 3,5 miljoen euro overigens de bestbetaalde speler van de Braziliaanse Série A - heeft zelf nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij zichzelf wel in de Premier League ziet spelen. "Ik houd van de Premier League. Het heeft zijn eigen snelheid en kracht, dat is prachtig om te zien. Ik weet zeker dat ik zonder problemen mijn plek zou kunnen vinden in de Premier League", zei hij bijvoorbeeld ooit in een interview met The Sun. Gabriel Barbosa stelt nu beter voorbereid te zijn op de 'professionele en persoonlijk uitdagingen' die een avontuur in Europa met zich meebrengen. "Ik heb ontdekt dat ik meer dan talent nodig heb om bij zulke clubs te spelen. Mijn slechte ervaringen bij Inter en Benfica hebben me sterker gemaakt. Ik weet dat ik dingen anders had kunnen doen. Dat de ervaringen in Europa zo kort zijn geweest, zorgt nog steeds voor frustratie."
Wat heeft Gabigol nodig om wél te slagen in Europa? "Hij is emotioneel nog niet zo sterk als technisch en tactisch. Hij heeft problemen om zijn emoties onder controle te houden. Maar hij is jong en heeft nog tijd om daaraan te werken. De beste spelers ter wereld hebben die problemen niet", reageerde Jorge Jesus, tussen 2019 en 2020 trainer van Flamengo. Zijn temperament leverde hem met name in zijn eerste seizoen een schrikbarend aantal kaarten (13 gele en 3 rode in 41 wedstrijden) op, maar dit gemiddelde is in de afgelopen twee jaar redelijk stabiel. Een ander punt van twijfel is de specifieke positie van Gabriel Barbosa. Hij is geen pure spits, maar hangt met zijn kwaliteiten wat in tussen de punt van de aanval en de rechterflank. Daardoor kan hij misschien het best uit de voeten als een beweeglijke spits in een 4-4-2-formatie.
"Hij heeft de potentie om uit te groeien tot een fantastische speler", verzekerde De Boer ruim drie jaar geleden. "Hij heeft een geweldige linkervoet, maar het Europese voetbal is niet hetzelfde als in Brazilië. Ik hoop dat hij dat snel kan leren, anders is het een groot verlies voor het Braziliaanse voetbal."
