Assistkoning laat zelfs Sancho achter zich: 'Goals zijn nu minder belangrijk'
Door Robin Bruggeman
"Müller spielt immer", was een jaar of tien geleden een van de gevleugelde uitspraken van Louis van Gaal: Müller speelt altijd. De Duitser beleefde onder de Nederlandse oefenmeester op jonge leeftijd zijn grote doorbraak en was in de seizoenen daarop niet weg te denken uit de basisopstelling van Bayern. In clubverband reeg Müller de landstitels en Duitse bekers aan elkaar en in het seizoen 2012/13 werd, ten koste van competitiegenoot Borussia Dortmund, ook de Champions League gewonnen. In dienst van die Mannschaft ontpopte de veelzijdige aanvaller zich bovendien tot een dragende kracht, die op twintigjarige leeftijd met vijf doelpunten al gedeeld topscorer van het WK 2010 werd. Vier jaar later maakte Müller opnieuw vijf goals op het in Brazilië georganiseerde WK, waarmee hij uiteindelijk alleen James Rodríguez (topscorer met zes treffers) voor zich moest dulden. Müller kon door de winst van de wereldtitel uiteindelijk wel als laatst lachen en hij werd bovendien opgenomen in het Elftal van het Toernooi.
Doordat Müller op jonge leeftijd al zo goed was, ontstonden er in Duitsland echter ook al snel twijfels gedurende de periodes waarin hij wat minder zijn stempel wist te drukken. Bijna twee jaar geleden kwam hij dan ook symbool te staan voor het voor Duitsland zo desastreus verlopen WK in Rusland, waar de titelhouder er niet eens in slaagde om een groep met Mexico, Zweden en Zuid-Korea door te komen. Dit leidde er een jaar geleden uiteindelijk toe dat Müller, samen met Jérôme Boateng en Mats Hummels, op weinig subtiele wijze werd afgedankt door bondscoach Joachim Löw. Eenzelfde ontwikkeling valt ook op clubniveau waar te nemen en Müller is bij Bayern al een aantal keer, onder protest, naar het tweede plan verdwenen. In tegenstelling tot bij de nationale ploeg, krijgt hij in Beieren echter altijd weer de kans om zich op te richten en ook dit seizoen is het de honderdvoudig international van zijn land gelukt om zich te herstellen van de voor hem zo teleurstellend verlopen eerste paar maanden.
'Daar ben ik te ambitieus voor'
Met de komst van Philippe Coutinho en Ivan Perisic kreeg Müller er afgelopen zomer een aantal concurrenten van naam bij en onder Kovac pendelde hij in eerste instantie heen en weer tussen de basis en de bank. Dit leidde in oktober tot de nodige irritatie, waarbij er van beide kanten uitspraken werden gedaan die voor ophef zorgden in de Duitse media. "Als zich vanwege een opeenstapeling van blessures een noodgeval voordoet, komt hij zeker in aanmerking voor speeltijd", liet Kovac bijvoorbeeld niets aan duidelijkheid over. Müller reageerde daar in gesprek met Kicker op door te stellen dat hij deze opmerking 'begreep', maar hintte tegelijkertijd naar een vertrek uit de Allianz Arena. "Er heeft zich in de laatste vijf wedstrijden een ontwikkeling voorgedaan waar ik niet blij van word. Als de coaches mij in de toekomst als invaller zien, moet ik na gaan denken. Daar ben ik te ambitieus voor. Ik ben net dertig geworden, ik ben topfit en hongerig naar succes, zowel met Bayern als persoonlijk. Ik ben er absoluut van overtuigd dat ik het team met mijn kwaliteiten kan helpen."
Begin november kwam er na een serie teleurstellende resultaten, afgesloten met een 5-1 nederlaag tegen zijn oude club Eintracht Frankfurt, een einde aan het dienstverband van Kovac in München en onder diens opvolger Flick is Müller weer de talisman geworden die hij eigenlijk altijd is geweest. Bayern heeft zich inmiddels van een zevende plek op het dieptepunt op weten te werken naar de koppositie en alleen Borussia Dortmund, dat momenteel vier punten minder heeft, kan de regerend landskampioen in de afgelopen maanden enigszins bijhouden. Müller is een van de meest opvallende spelers aan de kant van het opgeleefde Bayern en hij was alleen in zijn laatste drie Bundesliga-wedstrijden al goed voor vier assists. Wat betreft deze statistiek voert hij met zestien assists momenteel zelfs de ranglijst voor de Duitse competitie aan en laat hij onder meer de veelgeprezen Jadon Sancho (goed voor vijftien assists) achter zich. Afgelopen weekend was hij tijdens de met 2-0 gewonnen wedstrijd tegen FC Augsburg eveneens belangrijk met de openingsgoal, al is het maken van doelpunten voor Müller wat meer naar de achtergrond verdwenen. "Misschien ben ik niet echt meer een doelpuntenmaker. Ik probeer meer verantwoordelijkheid te nemen voor de rest van het team, om het elftal structuur, organisatie en kracht te geven en om meer assists te leveren", legde hij eind vorig jaar al eens uit over zijn nieuwe rol onder Flick, die hem wat meer naar achteren laat spelen dan in voorgaande jaren het geval was.
'We konden het gewoon niet eens worden'
"Ik probeer nog wel doelpunten te maken, maar als ik nu de keuze moet maken tussen het opduiken in de zestien, of proberen om in de zone voor de zestien te blijven staan om zo de counter eruit te kunnen halen, kies ik soms voor de verdedigende actie. Ik probeer wedstrijden te winnen, ik probeer belangrijk te zijn voor het elftal, maar het is niet belangrijk meer om topscorer te worden." Mede door het goede spel van Müller wordt het wegvallen van de geblesseerde Robert Lewandowski vooralsnog nauwelijks gemerkt bij Bayern en de routinier fungeert op het veld ook als 'rechterhand' van zijn trainer. "Kovac wedde op andere paarden dan ik. Hansi gaf me meteen vertrouwen, dat moet ik terugbetalen. Zo werkt het", liet hij onlangs optekenen over de manier van werken van Flick. Tijdens de winterstop had hij in Qatar al eens op een cryptische manier de verschillen tussen de twee benoemd: "Wanneer je vrouw je naar de supermarkt stuurt met een lijstje, weet je precies wat je moet doen. Maar ga maar eens naar buiten met alleen de opdracht om voor een lekker maal te zorgen! Dan sta je maar wat voor de schappen met een groot risico dat het maal op niets uitloopt!" Müller koestert echter geen wrok ten opzichte van Kovac, zo maakte hij in februari duidelijk in gesprek met The Athletic: "Onze persoonlijke verstandhouding was goed en is dat nog steeds. Het is de taak van de trainer om beslissingen te nemen. Voor mij was het echter bijzonder om zes weken achter elkaar niet in de basis te staan. Spelers waren moe, ik was fit, heb hard gewerkt en zat er alsnog niet bij. We konden het gewoon niet eens worden op sportief gebied."
Dit is duidelijk niet het geval met Flick en inmiddels beginnen in Duitsland alweer voorzichtig stemmen te klinken of het niet eens tijd wordt voor Löw om Müller in genade aan te nemen. De kans dat de routinier aankomende zomer van de partij zal zijn op het EK is volgens de bondscoach echter 'zeer gering' en Müller lijkt er goed aan te doen om zich te richten op de Olympische Spelen, waar hij als dispensatiespeler aan mee zou kunnen doen. "Ik heb voor de kerstdagen met Stefan Kuntz (bondscoach van Jong Duitsland, red.) gesproken en toen hebben we een aantal dingen besproken. De Olympische Spelen en het EK komen eraan, twee grote evenementen. Hij noemde een aantal namen die een optie voor hem zouden kunnen zijn. De beslissing is aan hem. Er is nog genoeg tijd en al zijn ideeën klonken goed. Müllers naam staat in ieder geval op de dopinglijst die je eerder in moet leveren", vertelde Löw daar eind vorig jaar over. Voor het boegbeeld van Bayern zit er dan ook niets anders op om zich bij de situatie neer te leggen, al sprak hij vorige maand nog wel zijn onvrede uit over de gang van zaken: "Een bondscoach moet sportieve beslissingen nemen, daar twijfel ik niet over. Maar hoe langer ik erover nadenk, des te bozer ik word over de manier waarop dit zich allemaal ontvouwd heeft."
Müller blijft daardoor voorlopig op honderd interlands staan en hij is zich ervan bewust dat hij in eigen land misschien niet door iedereen op waarde wordt geschat. Dit heeft volgens hemzelf deels te maken met de rol die hij op het veld vervult, aangezien het lastig is om een etiket op Müller te plakken. Zelf omschrijft hij zijn manier van spelen als die van een Raumdeuter, een duider of binnendringer van ruimtes: "Ik houd er niet van om een spits genoemd te worden. Ik ben graag actief in de ruimtes achter het middenveld van de tegenstander. Daar kan ik de tegenstander het meest zeer doen. Ik ben een mix tussen een spits en een middenvelder. Ik ben een Raumdeuter. Het is allemaal instinct", legde hij eind vorig jaar al eens uit. "Het komt allemaal neer op positiespel, snel denken en vertrouwen hebben in je eigen kwaliteiten." Met de observatie dat hij een 'ongewone speler' is, is hij het echter niet eens: "Ik zou niet zeggen dat ik 'ongewoon' ben. Het enige 'ongewone' is wat ik te bieden heb, als je kijkt naar mijn technische kwaliteiten. Ik heb een goede techniek, maar ik ben niet echt een dribbelaar. Er zijn spitsen met een beter schot, of met meer snelheid. Het ongewone is dat ik, ondanks die tekortkomingen, de top heb weten te bereiken omdat andere aspecten van mijn spel zo goed zijn. Dat is wat niemand lijkt te begrijpen. In plaats van na te denken over wat voor soort voetballer ik ben, vragen ze zich af hóe deze speler in zo'n succesvol Bundesliga-team kan spelen in plaats van een 'normaal Bundesliga-team', of hoe het kan dat hij de topscorer was op een WK. Ze vragen zich niet af waarom."
