Het AZ-talent dat de Eredivisie terroriseerde en nu zijn geld verdient in Qatar
Door: Lars Verhage
In het AFAS Stadion heerst een opperbeste stemming. De fans scanderen luid de naam van Kolbeinn Sightórsson, die met twee doelpunten de wedstrijd tegen het Wit-Russische FK Bate Borisov al lang en breed heeft beslist. Niet dat AZ nog ergens om speelt, want het is al uitgeschakeld in deze editie van de Europa League.
Toch is er na ruim drie kwartier voetballen ruimte voor verdere opwinding in het stadion. Net voordat de IJslandse spits zijn tweede treffer noteert, de assist op naam van huidig coach Maarten Martens, maakt een jonkie zijn officiële debuut in het AZ-shirt. Van het zeventienjarige jochie wordt veel verwacht. Het talentje vervangt de moegestreden Pontus Wernbloom, met bovendien al geel op zak. Zijn naam? Adam Maher.
De zeventienjarige moet zich die bewuste decemberavond in 2010 de protagonist van een jongensvoetbalsprookje hebben gevoeld. De piepjonge debutant krijg direct het publiek op de banken. Zij veren massaal op als de Marokkaanse Nederlander in minuut 86 voor het slotakkoord zorgt: 3-0. Een droomdebuut.
Zo verlaten de AZ'ers - met het hoofd enigszins opgeheven - het Europese strijdtoneel. Maher heeft zijn visitekaartje afgegeven. Hij wordt twee jaar later uitgeroepen tot talent van het jaar in de Eredivisie. Trainer Gertjan Verbeek is lovend over zijn pupil en verwacht dat hij in staat is om hele mooie dingen te laten zien. Niets blijkt minder waar.
Pareltje
Na zijn geboorte in Marokko groeit Maher op in Noord-Holland. Voetballen doet hij al op jonge leeftijd, eerst bij SV Diemen en later bij Zeeburgia. Het talent druipt er vanaf en dat hebben de scouts van AZ al vroeg in de gaten. Elf jaar is de rechtspoot, wanneer hij aansluit in de jeugdopleiding van de Alkmaarders. Hier weet hij al vlug te overtuigen. Met de nodige verbazing wordt er gadegeslagen hoe het jochie over een verbluffende techniek beschikt.
Zijn prestaties vallen ook op bij Oranje. Vanaf jonge leeftijd is het talent te vinden in jeugdteams van het Nederlands Elftal. Hierin weet hij vaak nog te excelleren ook. De geluiden rondom de middenvelder worden bovendien steeds positiever. Het kan haast niet anders dan dat dit een hele grote wordt, denken zij. Nadat hij een uitstekende indruk achterlaat bij Oranje Onder 17 komt Maher dan ook steeds dichter bij een debuut in de hoofdmacht van AZ. Op 15 december 2010 is dat droomdebuut daar, in de Europa League tegen Bate Borisov.
Het jaar erop, tijdens het seizoen 2011/12, breekt de technisch vaardige tien definitief door. Ondanks zijn zeer jonge leeftijd (Maher is nog altijd slechts achttien jaar), speelt de rechtspoot iedere competitiewedstrijd voor AZ. Daarin blinkt hij behoorlijk uit. Zijn fijne techniek en fraaie steekpasses verraden dat dit niet zomaar een talentje is.
Een wonderschoon doelpunt tegen het Heracles van Peter Bosz is tekenend voor de sierlijkheid waarmee Maher voetbalt. Hij is het pareltje van de club, en wordt aan het einde van het seizoen uitgeroepen tot talent van het jaar in de Eredivisie.
In seizoen 2012/13 kent Maher met AZ prachtige successen. De fijnbesnaarde middenvelder leidt zijn ploeg naar de KNVB Bekerfinale. Daarin zou hij zijn kunsten eens te meer etaleren. Met een treffer gidste hij de Alkmaarders langs PSV en naar de vierde bekerwinst in de clubgeschiedenis.
Zijn uitmuntende vorm valt op. Bondscoach Bert van Marwijk kan eigenlijk niet om de middenvelder heen en gunt de jongeling - samen met Luciano Narsingh - zijn officieuze debuut in het Nederlands elftal, in een oefeninterland tegen Bayern München. Na een teleurstellend verlopen EK, met nul punten in een Groep des Doods met Duitsland, Portugal en Denemarken - en dus uitschakeling, diende Van Marwijk zijn ontslag in.
Zijn opvolger, Louis van Gaal, liet Maher een maand of vier later officieel debuteren. Tijdens een oefenduel in en tegen België (4-2 verlies) maakte hij samen met Stefan de Vrij, Bruno Martins Indi, Nick Viergever en Ricardo van Rhijn deel uit van een vijftal aan Oranje-debutanten. Invalbeurten in Hongarije (1-4 winst) en tegen Roemenië volgen, een basisplek tegen Italië (1-1) is een feit, en in WK-kwalificatiewedstrijd tegen Andorra tekent Maher even later voor zijn eerste en enige assist bij Oranje.
Na zijn vijf optredens voor de nationale ploeg blijkt het pareltje Maher onhoudbaar voor AZ. PSV maakt in de zomer van 2013 wereldkundig dat het het toptalent overneemt van de Alkmaarders. De Eindhovenaren tellen een slordige acht miljoen euro neer. In Brabant zijn de verwachtingen torenhoog. Maher krijgt namelijk het rugnummer 6 over van Mark van Bommel, die net daarvoor zijn voetbalschoenen voorgoed aan de wilgen heeft gehangen, en wordt gezien als diens opvolger.
Moeizaam
Zijn eerste seizoen bij de club verloopt moeizaam. Maher lijkt de concurrentiestrijd op het middenveld te verliezen van Jorrit Hendrix. De frivoliteit van de voormalig AZ'er blijkt bovendien te ontbreken bij PSV. Trainer Phillip Cocu probeert van alles met Maher. Waar die bij AZ voornamelijk rendeerde - en uitblonk - als 10 en als 8, staat de middenvelder in Eindhoven soms ook hangend op links.
Dit blijkt niet zijn beste positie te zijn, waardoor zijn eerste seizoen bij de club teleurstellend verloopt. Maher gedijt het best in een spelsysteem met twee controleurs - en hij als 10, zoals bij AZ - maar Cocu opteert voor een andere middenveldindeling, vaak met Georgino Wijnaldum en Anders Guardado in de as.
Zijn tweede jaar in Eindhovense dienst vergaat Maher nog wel stukken beter. De aanvallende middenvelder toont bij flarden weer zijn AZ-vorm. Hij legt, mede dankzij zijn zeven doelpunten en vijf assists, ook beslag op de landstitel. Dat gebeurt het jaar erop ook, maar daar heeft de middenvelder zelf weinig invloed op. Hij speelt nauwelijks, mede door de komst van Davy Pröpper en Marco van Ginkel.
In de zomer wordt gezocht naar de beste oplossing voor beide partijen en die wordt uiteindelijk ook gevonden. Tijdens het seizoen 2016/17 wordt Maher verhuurd aan het Turkse Osmanlispor. Hij doet alle wedstrijden mee, maar van de Maher van weleer is weinig sprake.
Shirtswap
PSV besluit het contract van het voormalige toptalent te ontbinden, waarna de middenvelder zijn oude trainer Gertjan Verbeek opzoekt bij FC Twente. Dit huwelijk was bij AZ zeer succesvol, maar bij de Tukkers allerminst. In de jaren die volgen slijt Maher nog de nodige ploegen. Een tweede dienstverband bij AZ moet licht aan het einde van de tunnel brengen voor de rechtspoot, maar na enkele mindere jaren blijkt dit ook niet waar op gehoopt was.
Hierop volgt een binnenlandse overstap naar FC Utrecht, waar Maher bij vlagen weer mooie dingen laat zien. In een iets meer controlerende rol op het middenveld weet hij redelijk te renderen, maar het speelse, onbevangen zeventienjarige jochie is hij niet meer.
Toch maakt Maher drie seizoenen vol in de Domstad, waarna hij in 2022 ingaat op een lucratief voorstel vanuit het Midden-Oosten. De voormalig international vertrekt naar het Saoedi-Arabische Damac FC.
"Ik had de Eredivisie wel gezien", vertelt Maher destijds over zijn overstap aan Voetbalzone. "Ik heb heel lang in Nederland gespeeld en was toe aan een nieuw buitenlands avontuur. Dat jaar op huurbasis bij Osmanlispor in Turkije vond ik ook heerlijk. Ik heb toen een goed gesprek gehad met de clubleiding van Damac en heb redelijk snel de knoop doorgehakt."
De overstap kwam hem op de nodige kritiek te staan. Dat deert Maher, die de Arabische taal machtig is, niets. "Van buitenaf is het altijd makkelijk oordelen. Op elke keuze die je maakt in het leven hebben mensen wat te zeggen. Als voetballer kun je het in principe nooit goed doen. Ik heb niet lang hoeven nadenken over deze transfer, want ik weet dat het een goede stap is voor mij en mijn familie."
Bij Damac speelt Maher niet altijd tegen onbehoorlijke tegenstanders. "Ik sta op het veld met spelers die ik anders nooit meer was tegengekomen", liet hij in zijn tijd bij Damac optekenen. Zo trof hij in Cristiano Ronaldo iemand die hij in de Eredivisie, want daar kon Maher ook heen - hoogstwaarschijnlijk niet tegen het lijf was gelopen.
Inmiddels vertoeft Maher in Qatar, bij Al-Wakrah SC. Damac leende de inmiddels dertigjarige middenvelder eind januari uit aan die ploeg. In twee wedstrijden deed hij 87 minuten mee. De afgelopen twee duels bleef Maher negentig minuten lang op de reservebank zitten En dus lijkt, een shirtjesruil - of nou ja, ruil, een eenzijdige transactie - met Ronaldo ten spijt, Maher zijn carrière als een nachtkaars te doven.
