Demonstratie bij Oranje: 'Hoe de KNVB de klimaatcrisis indirect aanjaagt'
Voetbal is de belangrijkste bijzaak van ons leven. En voor sommige mensen net wat meer. Het voetbal is voor velen, ook voor mij, een manier om te ontsnappen aan de verantwoordelijkheden en serieuze zaken van het leven.
Maar soms kunnen we ook in het voetbal de echte wereld niet buitenhouden. Afgelopen zomer werden niet alleen transferrecords gevestigd, maar ook hitterecords. Daardoor was het vaak te heet om buiten te voetballen. In Nederland, maar al helemaal in Frankrijk, Portugal, Spanje en Italië. Door de extreme hitte en vervuilde lucht door de bosbranden moesten veel kinderen deze zomer binnenblijven, in plaats van op straat te voetballen. Stel dat we deze zomer daar een EK of WK hadden gehad, hoeveel wedstrijden zouden er dan geannuleerd zijn? En dan hebben we het alleen nog maar over Europa, de klimaatcrisis raakt veel voetbalgekke landen in Afrika nu al veel harder.
Je kunt niet voetballen in vervuilde lucht of in extreme hitte, op een uitgedroogd of ondergelopen veld. Zo bedreigt de klimaatcrisis onze geliefde sport, want door de klimaatcrisis komt extreem weer steeds vaker voor.
Fossiele voetbalsponsors
Wat kan voetbal hieraan doen? Natuurlijk moeten vooral de overheid en grote bedrijven actie ondernemen, aangemoedigd door betrokken burgers. Maar, zoals elk deel van de samenleving, heeft ook de sport een verantwoordelijkheid.
Stap 1: de banden met de fossiele industrie en hun vrienden zo snel mogelijk verbreken. Voetbal wordt over de hele wereld gevolgd en bij het internationale voetbal horen geeft status. Voetbalclubs of voetbalbonden sponsoren geeft bedrijven, ook de meest vervuilende, een positief en sportief imago onder een miljoenenpubliek wereldwijd.
Al die Gazprom-reclames voor Champions League wedstrijden, pas gestopt na de Russische inval in Oekraïne dit voorjaar. Al die luchtvaartmaatschappijen, vooral uit de Golf, die ons proberen nog meer te laten vliegen, terwijl we weten hoe vervuilend dat is. Of de bank StandardChartered, de sponsor van Liverpool die enorm veel in fossiele bedrijven investeert. En dan is er nog de Franse olie- en gasgigant TotalEnergies die de Afrika Cup sponsort, terwijl ze een nieuwe oliepijplijn aanleggen door Oost-Afrika, de EACOP. Tegen die pijplijn is veel protest. De mensen in Uganda en Tanzania weten uit eigen ervaring hoe ernstig de klimaatcrisis is; de regio wordt namelijk al geteisterd door droogte, met mislukte oogsten en hongersnood tot gevolg. Voor TotalEnergies is positieve aandacht via het Afrikaanse voetbal dus meer dan welkom. En zo is het ook voor die andere vervuilende sponsoren. Via het populaire voetbal werken ze aan een normaal, acceptabel, misschien zelfs cool imago, terwijl ze ondertussen de fossiele economie in stand houden en zo ons perspectief op een leefbare toekomst verpesten.
Even over Qatar...
Het WK in Qatar kan natuurlijk niet onbenoemd blijven. Dus even kort: het is in Qatar te heet in de zomer, dus we spelen in de winter. In stadions met airco. Waar de arbeiders zo dramatisch slecht behandeld worden en in extreme hitte lange dagen moeten werken, dat velen daarbij zijn omgekomen. Het is allemaal al heel lang bekend...
Een WK in een olie- en gasstaat waar bijna alle sportinfrastructuur nieuw gebouwd moest worden en bijna alle fans van flink ver komen vliegen is sowieso een uitstootfeestje, en de organisatie is ook nog eens niet eerlijk over de klimaatimpact van het toernooi. Ze onderschatten volgens experts de eigen uitstoot en 'compenseren' die met onbetrouwbare 'offsets'. En de FIFA is natuurlijk heel trots op deze carbon-neutral FIFA World Cup.
Door naar de KNVB en ING Bank...
Terug naar de fossiele sponsors, en terug naar Nederland, naar onze eigen KNVB. De KNVB wordt natuurlijk al jaren gesponsord door de ING Bank. Die verbindt zich graag aan het hele Nederlandse voetbal, van de Leeuwinnen tot de amateurs. Een sportief en maatschappelijk betrokken bedrijf dus, zo lijkt het. Maar ING steekt niet alleen geld in voetbal: de bank is Nederlands grootste financier van fossiele bedrijven, met 11 miljard euro aan investeringen in 2021. Dat geld gebruiken bedrijven onder meer om nieuwe olie- en gasprojecten te starten.
Het dwingende advies van experts is juist om geen nieuwe fossiele projecten te starten. Enkel de bestaande projecten uitvoeren leidt al tot desastreuze opwarming van de aarde. Welke experts dan? Nou, de baas van de VN en het van oudsher best conservatieve Internationale Energie Agentschap. Zonder financiering gaan die projecten niet door, de financiële sector is dus van levensbelang. ING blijft desondanks investeren en zo de klimaatcrisis verergeren. Voor de duidelijkheid: duurzame energie is op dit moment ook nog eens de goedkoopste vorm van energie, en dus de beste route uit de energiecrisis. We hebben dus geen fossiele investeringen nodig voor onze energievoorziening.
De KNVB heeft duurzaamheidsplannen, en daar hoort bij dat je fatsoenlijke sponsors kiest. Gisteravond hing de Johan Cruijff ArenA voor de wedstrijd Nederland - België weer vol met ING-reclame - ook onze zuiderburen worden door de bank gesponsord. Daarom waren wij daar vanuit Fossil Free Football ook, met een 'ING Fossielvrij'-spandoek. Helaas mocht het spandoek, vanwege de inhoud, niet mee naar binnen. Vorige week stuurden we de KNVB ook een brief met het verzoek de sponsoring stop te zetten zolang ING de klimaatcrisis blijft aanjagen met het financieren van de fossiele industrie. Soms zie je het pas als je het doorhebt, om met onze allergrootste te spreken. Johan Cruijff maakte ooit reclame voor sigaretten. Jaren later zat hij in een anti-rookreclame. Wanneer zet de KNVB zo'n stap en geeft die de rest van het voetbal het goede voorbeeld? We zijn benieuwd naar hun reactie...
PS: Ik post hieronder nog wat relevante linkjes en ben benieuwd naar jullie reacties, suggesties, vragen en aanmoedigen, en doe graag mee aan de discussie. En natuurlijk top als je Fossil Free Football wilt volgen, we zijn vooral actief op Twitter. Als je mee wilt denken of doen, stuur me daar vooral een berichtje!
Zelf schrijfambities of een mooi verhaal dat een groter publiek verdient? Speelt er iets bij jouw club dat je echt kwijt moet of heb je een mooie anekdote over voetbal? Voetbalzone plaatst wekelijks een inzending. Mail jouw verhaal (max. 1500 woorden) naar [email protected] en wie weet is het binnenkort te lezen op Voetbalzone!
