Edwin van der Sar lijkt niet geschikt voor de functie van directeur bij Ajax
Voorlopig krijgt Van der Sar de functie van marketing directeur. Ajax heeft geen haast met het klaarstomen van de 42-jarige oud-doelman. Hij mag, indien nodig, drie tot vijf jaar uittrekken voor het inwerken. De 54-jarige gelouterde zakenman Michael Kinsbergen gaat, tijdelijk, aan de slag als algemeen directeur. Het is de bedoeling dat de recordinternational constant over zijn schouder meekijkt.
De twee beginnen al komende maandag bij de Amsterdamse club. Hans Wijers, die de raad van commissarissen voorzit, looft de bundeling van kunde en capaciteiten in het nu geformeerde directieteam. Ook Johan Cruijff heeft alle vertrouwen in het kwartet, dat samen met het technisch hart op de Toekomst de glorie van weleer moet opgraven. Vreemd genoeg is Tsheu La Ling als ideale kandidaat ineens in de vergetelheid verdwenen. Maanden en maanden poogde Cruijff de eigenaar van AS Trencin door te drukken voor de post van directievoorzitter. De vorige raad van commissarissen blokkeerde dat voornemen stelselmatig, waarbij de onderlinge aversie en wrevel uiteindelijk in de rechtszaal escaleerden.
In oktober bezegelde Ajax wel een intensieve samenwerking met de Slowaakse club. Even doemde weer de herinnering op aan allerlei vetes over Ling, maar daarna loste de naam van de alweer 56-jarige Hagenaar als het ware in het niets op. Terwijl Cruijff inmiddels alle mogelijke tegenwerking grondig had opgeruimd en in alle rust een campagne voor Ling had kunnen opzetten, en zo goed als zeker ook met succes had kunnen afronden.
Maar ineens dook daar Van der Sar op als de gedroomde favoriet. De sensatie van het jaar wekte alom verbazing. In zijn column in de Telegraaf onthulde Cruijff dat veertien insiders bij Ajax liefst twee maanden aan de aanstelling hadden gesnuffeld, eer het nieuws pas was uitgelekt. Hij deelde daarvoor zelfs een compliment uit. Wat verklaart zo'n bekentenis? Dat ook binnen Ajax is getwijfeld aan de potentie van de oud-doelman? Als directeur marketing kan Van der Sar nog profijt hebben van zijn uitgebreide netwerk. Maar ook voor die job zijn meer vaardigheden vereist.
Bijna geen enkele doelman slaagde als trainer. Dat is geen dom toeval. De Italiaan Dino Zoff geldt daarbij als een zeer schaarse uitzondering. Hij gidste de nationale ploeg van de Squadra Azzurri op Euro 2000 naar de tweede plaats. Maar vele collega's strandden ver onder de top: Frans de Munck, Piet Schrijvers, in zeker opzicht ook Stanley Menzo, enz, enz.
Doelverdedigers benen door het voetbal als eenlingen, solisten, pure individualisten, soms ook als zonderlingen. Ze beleven hun sport, logisch zou Cruijff zeggen, vanuit een heel andere optiek dan veldspelers. Toppers als Jan van Beveren, Hans van Breukelen, Van der Sar en noem ze maar op hadden niet eens de behoefte als trainer naam te maken. Ze kenden maar al te goed hun natuurlijke beperkingen. Natuurlijk heeft een oud-doelman het vermogen om maatschappelijk op te klimmen. Denk aan Hans van Breukelen, met zijn achtergrond als onderwijzer. Vergeleken met bijvoorbeeld Van der Sar lijkt hij eerder en meer geschikt voor het pluche in een of ander bestuur, maar die richting heeft hem kennelijk nooit geïnspireerd.
Als keeper werkte Van der Sar zich op naar een bijna hemelse piek. Zijn carrière stopte pas na 21 seizoenen, afgeladen met hoogtepunten. In die lange loopbaan spaarde hij voor een royaal pensioen van naar schatting 33 miljoen euro. Hij is onafhankelijk en dat biedt stellig voordelen, zowel in de keuze van een baan als de juiste invulling. Maar als sluitpost van het Nederlands elftal en Manchester United schuwde hij de schijnwerpers van de publiciteit. Hij verstopte zich liever op de achtergrond. Een sappig interview was bepaald niet zijn liefhebberij. Hij was mondig genoeg , maar uitsluitend in kleine kring. Hij ontbeerde absoluut de uitstraling voor een positie op de voorgrond.
Het zijn toch eigenschappen die uitstekend van pas komen voor de functie van algemeen directeur bij Ajax. Van der Sar haalde het diploma Sport Management op het Johan Cruijff Instituut. Ontegenzeggelijk een gedegen en nuttige cursus, maar niettemin wordt het diploma nergens erkend. Het oogt ook allemaal als een wat iele voorbereiding op zijn toekomstige takenpakket. Daarbij mist hij, rustig van aard, hoe dan ook de ervaring, de vlotte babbel, charmante charisma en het noodzakelijke gogme als voorziene nieuwe ceo van Ajax; veruit de lastigste club van de Eredivisie, met ongeduldige supporters, beursgenoteerd en opgedeeld door tal van tegenstellingen.
Goed geleide clubs als PSV, Feyenoord en FC Twente steunen qua directie op een gezonde mix van voormalige topambtenaren, oud-spelers maar ook deskundige managers uit het bedrijfsleven. Bayern München, waaraan Ajax zich zo graag spiegelt, leunt niet alleen op de oude reputatie van Franz Beckenbauer, de kennis van Uli Hoeness als president en Karl-Heinz Rummenigge als voorzitter, maar ook op een soort controleapparaat van negen uitgelezen supervisors uit het zakenleven.
Naar de mening van Cruijff komt het nu allemaal goed met Ajax. De revolutie is voltooid, hij kan met een gerust hart de voortgang van het proces aan de zorgvuldig geselecteerde oud-voetballers delegeren en zich terugtrekken in Barcelona. Een misvatting, want het eerste elftal kan pas tegen PSV bewijzen of het nog serieus meedoet voor de titel. En in de Champions League rijst een wellicht definitief examen op tegen Borussia Dortmund. Over het vertoonde spel wordt al weken wijselijk gezwegen.
De tijd zal het leren of Van der Sar als algemeen directeur een werkelijke bijdrage zal leveren aan de gewenste revival van Ajax. Wantrouwen is vooralsnog alleszins gerechtvaardigd. Bedenk ook dat Cruijff als wonderdokter dramatisch faalde in Mexico. Chivas Guadalajara riep hem als adviseur te hulp, maar de vele raadgevingen resulteerden in een achtste plaats en een roemloze uitschakeling voor de strijd om het kampioenschap. Vernederd, zo hoonden de media over de pijnlijke afgang ……
LEX MULLER
Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.
