Het blok aan het been van Feyenoord
De wet stelt dat een voorsprong op een bepaald terrein er vaak toe leidt dat er weinig stimulans is om verdere verbetering of vooruitgang na te sterven, zodat een concurrent je vroeg of laat voorbijstreeft. Schreef Jan Romein over Feyenoord? Nee, maar indirect wel.
Het klassieke voorbeeld dat economen geven is Engeland in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. Doordat de industriële revolutie zich op het eiland had afgespeeld, was het land op en top geïndustrialiseerd. Dat heeft het land aanvankelijk voorspoed gebracht, maar in de twintigste eeuw, toen de machines verouderden en andere Europese grootmachten na de oorlog opnieuw begonnen en voor modernisering kozen, bleef Engeland zitten met een verouderde industrie. De deugd was een ondeugd geworden.
In het jaar dat Romein zijn 'wet van de remmende voorsprong' lanceerde, werd het Stadion Feijenoord in gebruik genomen. Het grootste stadion van Nederland en meteen een begrip in de Nederlandse voetballerij. Veel Europese cupfinales zijn afgewerkt in deze voetbaltempel. Feyenoord kon door De Kuip uitgroeien tot een grootmacht in het Nederlandse voetbal. Er zijn veel lofzangen geweest op De Kuip maar daar gaat deze column niet over. Sterker nog, ik stel voor om het stadion te slopen, hoezeer het mij en mijn mede-Feyenoorders dat ook aan het hart gaat.
Anno 2014 is De Kuip niet meer het grootste stadion van Nederland en belemmert de tempel de groei van de club. Een TNO-rapport uit 2005 concludeerde al pijnlijk dat De Kuip in haar huidige vorm geen lang leven meer is beschoren. Niet zozeer de staalconstructie is het probleem, economisch is de basisconstructie zeer moeilijk exploitabel. Die gebrekkige exploitatie laat zich nu ieder jaar voelen. Feyenoord trekt meer mensen naar haar stadion maar het Philips-Stadion en De Grolsch Veste leveren PSV en FC Twente meer op. Een van de redenen waarom die clubs Feyenoord voorbij zijn gestoken in hun begrotingen.
Laten we er niet om heen draaien, hoezeer sentiment onze gedachten ook beïnvloedt, De Kuip is een blok aan het been van Feyenoord.
De keuze tussen renovatie en nieuwbouw leidt tot felle discussies. Daar werd afgelopen week weer een hoofdstuk aan toegevoegd door het besluit van de trojka (drie wijze heren). De twee renovatievarianten werden voorgedragen als finalisten, nieuwbouw werd afgeserveerd. Daar is niet iedereen tevreden over. Met renovatie groeit het spelersbudget op termijn 10-20 miljoen, bij nieuwbouw ligt de groei tussen de 25 en 30 miljoen. De populairste optie onder het Legioen was de nieuwbouwvariant van VolkerWessels. Draagvlak? Daar horen we de heren nu niet over.
Maakt dit besluit voor renovatie dan niemand blij? Jawel, op Ajax Netwerk staat een veelzeggende post die eindigt met de volgende woorden: 'Ik kan aan al onze supporters vertellen, gefeliciteerd! Dit nieuws wat eigenlijk een glorieuze dag in Rotterdam had moeten worden is eigenlijk heel goed nieuws voor ons. Voor Feyenoord is een renovatie leuk, maar geen structurele verbetering, voor Ajax goed nieuws want wij blijven fier aan kop staan qua inkomsten!'
Hoezeer de discussie op internet ook is uitgelopen op een bloedbad, waar persoonlijke vendetta's de boventoon voeren en niet argumentatie, de voordelen van nieuwbouw blijven staan als een paal boven water. Weliswaar heb je te maken met hogere aanschafkosten maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door lagere onderhoudskosten, meer inkomsten uit recettes, een beter verdienmodel voor zowel voetbal als niet-voetbalgerelateerde activteiten en betere zichtlijnen. Met andere woorden, met een nieuw stadion zit je niet gebonden aan de imperfecties van een ontwerp dat tachtig jaar oud is.
Alles lijkt erop dat de trojka heeft gekeken naar de politieke haalbaarheid van de plannen, en niet naar de waarde voor de BVO Feyenoord. Insiders beweren dat de trojka het niet aandurfde om De Kuip te slopen, uit angst voor de reacties van het fanatiekste deel van de Feyenoord-aanhang. Er werd zelfs gesproken over een absurd investeringsmaximum van 200 miljoen euro. Te bizar voor woorden. Alsof een plan wat je 240 miljoen kost maar waarmee je veel meer kan verdienen niet beter kan zijn voor de club. De cijfers logen niet toen onafhankelijke raadgevers hun oordeel uitspraken: de second opinions lieten verliesgevende cijfers zien voor zes van de zeven scenario's bij renovatie. Nieuwbouw levert de club 't meest op.
Rotterdam en de Rotterdamse politiek houden van De Kuip, zoals de Engelsen hielden van hun achtergebleven industrie. Die liefde maakt, zoals het gezegde al impliceert, blind. Die liefde zorgt er nu ook voor dat het moeilijke maar noodzakelijke besluit om die prachtige Kuip te slopen, niet genomen durft te worden. Een deel van de aanhang ketent zich spreekwoordelijk vast aan de staalconstructie van De Kuip. Zij voelen zich nu gesterkt door een trojka die gekeken heeft naar welk van de plannen politiek verkoopbaar is, niet naar wat het Feyenoord op de lange termijn het meeste oplevert.
Het Feyenoord-bestuur moet haar oren niet laten hangen naar dit advies wat ambitieloosheid uitstraalt. Dan maar een paar jaar wachten op politieke meewind en kiezen voor nieuwbouw. Een keuze voor renovatie zou 40 jaar lang gelimiteerde groei betekenen. Dat wilt niemand die Feyenoord een hart onder de riem wil steken. Laat de deugd van die prachtige Kuip geen ondeugd worden.
