Oranje wint de wereldbeker nooit. Waarom?
Dat blijkt wel, want de uitvinders van het 'Totaal Voetbal' hebben tot nog toe één schamel EK gewonnen, terwijl een land als Italië met vier sterren pronkt op het blauwe hemd. De Italianen hebben een schitterend land en een fantastische cultuur, maar hun spelers waren zelden meer getalenteerd dan de onze. Wat is het dan? Waarom zij wel wereldkampioen en wij niet? Zit God erachter? Zijn het de fantastische verdedigers? Nee, het is puur een mentaliteitskwestie. Italianen zijn namelijk 'furbo' en wij niet.
'Furbo' is een Italiaans woord dat zich het beste laat vertalen door 'gehaaid'. In Italië is het juist positief om 'furbo te zijn'. Neem nu een baby. Deze pakt een stuk speelgoed af van een willekeurige andere baby en verstopt dit, om het later zelf te gebruiken. Wanneer ik, als buitenlander, hem dan 'furbo' noem, is dat een groot compliment. Een persoon met die eigenschap gaat het namelijk ver schoppen in het fascinerende land. Als ik een Hollandse baby 'gehaaid' noem, zullen de ouders me eerst vreemd aankijken, vervolgens niks zeggen en me dan nog een beschuit met muisjes aanbieden. Dit verschil in mentaliteit (en de factor geluk) ligt ten grondslag aan het significante verschil in het aantal mondiale voetbalprijzen tussen Nederland en Italië.
In mijn ogen is mentaliteit (naast talent) door de jaren heen belangrijker gebleken dan tactiek, want laat er geen misverstand over bestaan, de Nederlanders waren 'tactische pioniers'. Niet voor niets hebben we nog steeds enkele van de meest hoog aangeschreven oefenmeesters en zijn we (lees Johan Cruijff) de grondleggers van het revolutionaire 'Totaal Voetbal'. Dat 'systeem' was het Italiaanse 'Catenaccio' (overigens bedacht in Zwitserland) volledig de baas in de begin jaren zeventig. Het resulteerde helaas alleen in prijzen op clubniveau (Ajax tussen 1971 en 1973) en niet tijdens de landentoernooien, daar ging Oranje ten onder aan een gebrek aan mentaliteit (en eensgezindheid trouwens).
Voor een Italiaanse topvoetballer is 'mentaliteit' niet alleen negentig minuten lang strijden. Nee, verre van dat. Het is véél meer. Het is: "er in negentig minuten alles aan doen om de wedstrijd tot een optimaal resultaat te brengen". Laten we het woordje 'alles' er uit lichten: daarin zitten voor een 'Azzuro' niet alleen 'hard werken', 'je teamgenoten helpen' en 'de tactiek uitvoeren' (vanaf hier haken onze landgenoten af), maar vooral ook 'het manipuleren van de scheidsrechter' (zoals het uitvoeren van schwalbes) en 'aanvullend, noodzakelijk theater' (zoals het opjutten van tegenstanders).
Vrijwel geen enkele Nederlandse voetballer voldoet aan dit succespakket aan voetbalcompetenties. In de Oranjeselectie zit er welgeteld één en dat is nu juist diegene waarmee de gemiddelde Nederlander zich absoluut niet kan of wil identificeren: Mark van Bommel. In ons land vinden we de Limburger al snel irritant en/of arrogant.
Het Italiaanse voetbal is bezaaid met het type-Van Bommel. Niet bijster getalenteerd, maar wel in bezit van het 'succespakket aan voetbalcompetenties'. Daar is de Van Bommel-mentaliteit niet de uitzondering, maar de norm. Talent komt op de tweede plaats. Een super getalenteerde nationale selectie is geenszins nodig om een WK te winnen, daarvan is het lelijkste eindtoernooi ooit, vier jaar geleden in Duitsland, het pijnlijke bewijs.
'Furbo' heeft in 2006 'het WK van de armoede' gewonnen voor Italië. Al strompelend, bijna angstig en met veel geluk kwamen de Italianen door de groepsfase. Er volgde een heetgebakerde ontmoeting met het Australië van 'Saint Gus'. Daarin was het de linksback, Fabian Grosso genaamd, die een zwak Italië, wat al rood had gezien, erdoorheen loodste met een 'gehaaid' stukje acteerwerk. In 'the dying seconds' ging hij een Australisch verdediger voorbij, zag dat scoren moeilijk werd en haakte zijn been achter dat van de tegenstander. Met een zure grimas viel hij schreeuwend naar het gras. Penalty. Niet veel later liep Francesco Totti met dat irritante duimpje in zijn mond naar de hoekvlag, 1-2; wedstrijd gespeeld.
Grosso had de perfecte schwalbe uitgevoerd en werd er in Italië om bejubeld. Een armoedige tegenstander (Oekraïne) en een loterij (Duitsland) brachten de Italianen toen tot aan de finale. Daar werd er, in de gegeven speeltijd (dit keer 120 minuten), weer alles aan gedaan om een optimaal resultaat te behalen. Marco Materazzi deed dat verdedigend, maar vooral ook verbaal. Dat laatste dan met name aan het adres van de heetgebakerde supervedette van de Fransen. Uiteindelijk bezweek Zinedine Zidane onder de mentale oorlogsvoering en voerde zijn memorabele actie uit. Materazzi is nog nooit zo zelfvoldaan naar de aarde gestort. Resultaat: Frankrijk van slag, Italië wereldkampioen: 'Furbo' in optima forma.
Dan nu de toekomst: kunnen wij net zo 'gehaaid' worden als de Italianen? Nee, absoluut niet. De Italiaanse voetballer is gevormd door zijn unieke vaderland. In de Italiaanse samenleving word je geacht om je niet te veel van de regels aan te trekken. Doe je dat wel? Dan ben je al snel 'hypocriet' of 'naïef'. Zodoende is het omzeilen van regels Italiaans erfgoed geworden. Dat erfgoed leent zich uitstekend voor het voetbalspel en voor spelers om 'alles in werking te stellen voor het optimale resultaat'. Deze opzienbarende denkwijze zit niet in onze spelers en zal er ook nooit inkomen. Onze mentaliteit blijft 'de enige echte splijtzwam' op weg naar de finale.
Toch blijf ik positief: we zijn geen Italianen, we zijn Nederlanders; talentvol en creatief. Dat zijn onze troeven. Alleen vrees ik dat we er de totaal verkeerde bondscoach voor hebben om die troeven uit te spelen. Er is er maar één die het zou kunnen, maar die zit op een berg in Barcelona.
