Trainers als McClaren en Rutten horen thuis in Italië, niet in de Eredivisie
Uit een interessante publicatie in de Volkskrant van vorige week blijkt de Eredivisie in het algemeen tot nog toe in dit seizoen minder in trek dan in voorgaande jaren. De stadions stromen niet langer vol. In de eerste tien speelronden bleven in totaal al bijna 300.000 plaatsen onbezet: in geld vertaald een derving van meer dan een miljoen euro. Clubs wijten de recessie in het voetbal aan de huidige crisis. Dat zal zeker kloppen, die conclusie klonk ook al voor de start van de competitie. De verkoop van seizoenkaarten daalde merkbaar en gaf aanleiding tot zorg. Gelet op het rumoer rond het regeerakkoord lijkt een kentering in de stokkende economie nog heel ver weg. Het volk sombert, begrijpelijk, voorlopig lustig door.
Het staatje van de Volkskrant toonde aan dat Vitesse tot op heden de meeste lege stoelen aandraagt. Daarna volgen FC Utrecht en Roda JC. Vitesse klaagde al in het verleden over het beperkte achterland. Arnhem grenst zowat aan Duitsland en het Ruhrgebied met zijn ruim vijf miljoen inwoners supportert eerder Schalke 04, Borussia Dortmund of Bayer Leverkusen, dan een vreemdelingenteam over de grens.
In de krachtmeting met FC Twente, op dat moment nog koploper, kon de dure hobby van Merab Jordania een beetje positieve propaganda uitstekend gebruiken. Maar als zo vaak hadden de trainers weer eens geen boodschap aan de klant. Van enig amusement was geen sprake. De voorstelling verveelde stierlijk tot praktisch aan de slotfase. De laffe opstelling van FC Twente was voorspelbaar en al lang niet meer verrassend. Steve McClaren probeerde al eerder de uitbeurt bij Ajax te verzieken. De Engelsman zadelde zijn team op met een defensieve en door angst geregeerde tactiek. Durf was verboden, risico's uitgesloten, het vermijden van een nederlaag heilig. De opzet in de Arena mislukte gelukkig toch nog door een schaars doelpunt van Ajax.
In Arnhem ging FC Twente, heel vanzelfsprekend, op herhaling. Maar ook collega Fred Rutten sloot zich bij die foute filosofie aan. Hij weigerde bij voorbaat de deur open te zetten voor de lepe counters van de ploeg uit Enschede. Liever 0-0 dan spektakel. De wegblijvers in de Gelredome hadden groot gelijk. Als ze hun geld aan voetbal hadden willen uitgeven, hadden ze aanzienlijk meer te zoeken in Nijmegen, bij NEC - Heracles Almelo. In de Goffert gingen beide trainers ongeremd voor de winst. De uitslag had alle kanten kunnen oprollen. Maar een Vitesse-fan mijdt de buurman als een vuilnisbelt.
In een openhartig gesprek met Ruud Gullit hamerde de tv-analist onlangs weer eens op dat eeuwige breien van veel Nederlandse clubs. Hij loofde op zich de algemene spelopvatting. Het positiespel is bijkans geperfectioneerd, maar het jaagt ook genadeloos toeschouwers weg. Niet voor het eerst en bepaald niet voor het laatst irriteerde dat eindeloze breedtespel ook weer eens in Arnhem. Het tactische schaakspel ontbeerde elke vorm van vermaak. Er gebeurde weer eens helemaal niets in de twee doelgebieden. De opbouw stokte ergens halverwege, waarbij het terugspelen naar eigen helft nog eens overheerste.
Het Nederlands voetbal behoort tactisch tot de top van Europa, maar steeds meer wedstrijden zijn niet meer om aan te gluren. Ze verongelukken en verdwijnen in de drukte op het middenveld. Een supporter kan nog enigszins tevreden zijn met het resultaat, maar de neutrale liefhebber sukkelt onderweg in slaap. Vergelijk eens de vlammende strijd in een topper in de Bundesliga of in de Premier League, en het contrast in beleving schreeuwt om aandacht.
Clubs zouden eens diep moeten nadenken over de kale plekken in de stadions. Het einde van de dalende lijn is nog niet in zicht. De concurrentie van Eredivisie Live zal nog meer potentiele toeschouwers thuis houden. Alle wedstrijden laten zich live bekijken. Ook dat is al lang niet meer een middag of avond vol te houden, maar de huiskamer biedt tenminste voldoende afleiding en verstrooiing. Een krant of een boek lezen valt straffeloos te combineren. De herhaling van een spannend moment of doelpunt volstaat in meer dan voldoende mate.
In dit seizoen presteren de Nederlandse clubs ook opvallend beroerd in het Europese voetbal. Het heeft er alle schijn van dat alleen Ajax doorgaat naar de volgende fase in 2013. PSV en FC Twente zullen zo goed als zeker niet overwinteren in de Europa League. Op de ranglijst zakte Nederland ondertussen weg naar een twintigste plaats. Niet direct alarmerend, maar de malaise zal zich zeker wreken.
Trainers zouden zich eens wat meer bewust moeten zijn van de schade die zij aanrichten met hun onhebbelijke voorliefde voor het eigen belang en ego. Het staat zo goed als vast dat Vitesse noch FC Twente de titel zal overnemen van Ajax. Hooguit de tweede plaats is haalbaar, hoewel dat ook valt te betwijfelen.. Aantrekkelijk vanwege de mogelijke kwalificatie voor de Champions League, maar dat geeft nog geen enkele garantie op plaatsing. Het nationale clubvoetbal zwabbert immers qua sterkte al in de middenmoot op de twintigste plaats. De kans op de groepsfase is fiks geslonken, zoals Feyenoord als laatste weer eens bevestigde.
Spelers moeten ook niet zo gedwee luisteren naar de bevelen van coaches als McClaren en Rutten. Het is gewoon zielig om te zien hoe Dusan Tadic verstrikt raakte in de strikte opdracht van de trainer om vooral niet de eigen helft te verlaten. En Theo Janssen kroop stelselmatig weg achter de linksachter. Twee creatieve spelers, die zich constant moesten inhouden omwille van een funeste tactiek.
Het voetbal was ooit bedoeld als een show, verpozing en recreatie voor de massa. Trainers als McClaren en Rutten horen meer thuis in Italië, waar de stadions gestaag verder leeglopen en waar de sfeer is verjaagd. In Nederland valt de bezetting van de stadions nog wel mee, maar dreigt onder de negentig procent weg te glijden. De crisis laat zich niet zo vlot verdrijven. Juist daarom zouden supporters na de antireclame tussen Vitesse en FC Twente eens massaal in opstand moeten komen, hun geld moeten terugeisen of gewoon een poosje de tribunes boycotten. De macht ligt toch echt niet bij de trainers maar bij het al zo weinig verwende publiek…….
LEX MULLER
Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.
