Twee landstitels, drie TOTO KNVB Bekers, 136 optredens in de Eredivisie, 106 wedstrijden in de Premier League, een promotie vanuit de Championship en drie interlands voor het Nederlands elftal: na ruim veertien jaar profvoetbal kan Vurnon Anita terugvallen op een uitermate indrukwekkende staat van dienst. Na voor Ajax, Newcastle United, Leeds United, Willem II en CSKA Sofia te hebben gespeeld, heeft de 31-jarige middenvelder echter de ambitie om te laten zien dat hij nog beter is dan de jaren hiervoor. Na een korte periode in Bulgarije is het de vraag waar zich de volgende halte in de voetbalreis van Anita bevindt.

Door Chris Meijer

De voetbalreis van Anita startte zo'n 25 jaar geleden op Curaçao. Op zijn kinderkamer, een kleine achtduizend kilometer verwijderd van Amsterdam, hingen verschillende Ajax-postkaarten, van onder meer Jari Litmanen en de selectie na de Champions League-winst in 1995. Ook Patrick Kluivert had een plaatsje aan de muur van Anita, al viel hij niet meer te herkennen. Anita had over het hoofd van de spits van Ajax in de jaren negentig namelijk zijn eigen foto geplakt. "Dat was mijn motivatie, mijn droom", schreef Anita vorige week op Instagram, een bericht dat in de reacties gewaardeerd werd door onder meer Daley Blind ('voorbeeld'), Leroy Fer, Jonathan de Guzman en Ajax. "Ik vroeg mijn ouders laatst naar de fotoboeken, of die nog op Curaçao lagen of in Nederland. Ze bleken in Nederland te liggen, dus ik ben even gaan kijken. Toen kwam ik die foto tegen en dacht ik: het is leuk om te posten, om mensen te laten zien dat ik dat zo had gedaan en altijd bij Ajax wilde voetballen", lacht Anita in gesprek met Voetbalzone. "Dat het uitgekomen is, is fantastisch. Of Patrick Kluivert al gebeld heeft dat hij zijn foto terug wil? Van hem heb ik nog niks gehoord, nee."

Nog geen vijf jaar nadat Anita zichzelf alleen nog op een postkaart met het shirt van Ajax zag, kwam zijn droom uit. Zijn ouders besloten terug te keren naar Nederland, waar hij de eerste jaren van zijn leven al had doorgebracht. Het vormde een redding voor de voetbalcarrière van Anita, want op Curaçao overwoog hij nog het voetbal te verruilen voor het honkbal. Het kostte hem slechts één jaar om zich bij vv Maarssen in de kijker te spelen bij Ajax, waar hij op negenjarige leeftijd in de jeugdopleiding terechtkwam. Ruim zeven jaar later debuteerde hij - 16 jaar en 349 dagen oud - in de hoofdmacht van Ajax, waarmee hij op dat moment de jongste debutant na Clarence Seedorf (16 jaar en 241 dagen) werd. "Inmiddels ben ik wat gezakt op de lijst, want er debuteren nu veel jongens op jonge leeftijd. Ik heb me lekker ontwikkeld bij Ajax, vooral genoten van de tijden daar", klinkt het nuchter. In werkelijkheid hebben alleen Naci Ünüvar en Ryan Gravenberch Anita voorlopig ingehaald en de nu achttienjarige middenvelder werd 2 jaar geleden met 16 jaar en 130 dagen de jongste debutant in de clubgeschiedenis.

Het kostte Anita vervolgens drie jaar om een basisplaats af te dwingen bij Ajax. In het voorjaar van 2010 volgde de ultieme beloning voor zijn ontwikkeling, toen bondscoach Bert van Marwijk hem opnam in de voorselectie voor het WK in Zuid-Afrika. Anita viel uiteindelijk buiten de selectie, maar maakte in de oefeninterland tegen Mexico (2-1 zege) wel zijn debuut in Oranje. "Oranje is het hoogst haalbare, op Curaçao zag ik dat allemaal nog op de televisie. Het was een fantastisch iets, iets dat ik nooit zal vergeten. Zeker omdat het al op jonge leeftijd lukte. Bovendien was het nationale elftal van Curaçao op dat moment nog niet zoals het nu is", vertelt Anita, die in zijn loopbaan drie interlands voor Oranje speelde. "Ik heb vaak op de bank gezeten, zonder in te vallen. Dat was dan weer jammer. Maar het waren echt hele mooie herinneringen. Om tussen spelers als Van Bommel, Van Bronckhorst, Sneijder, Van der Vaart, Robben en Van Nistelrooij te lopen. Ik had misschien een beetje pech dat het net die lichting was, dat Nigel de Jong en Van Bommel op mijn positie speelden."

Na zijn interlanddebuut ontpopte Anita zich tot de stille motor in het Ajax van Frank de Boer, dat uiteindelijk vier keer op rij kampioen zou worden. "Ik kreeg veel waardering op het middenveld. Misschien viel ik niet echt op, maar ik had mijn waarde in het team. Dat is het beste team waar ik in gespeeld heb, toch wel. Zeker als je naar de prijzen kijkt die we gepakt hebben. Mijn beste individuele medespeler kwam niet uit dat team, want dat is Luis Suárez. Ik had een goede band met hem, in Engeland hebben we later nog tegen elkaar gespeeld. Het was leuk om elkaar daarna nog te zien. Op de training bij Ajax stonden we geregeld tegenover elkaar en hij vond dat altijd vervelend, omdat ik een kuitenbijtertje was en nooit opgaf. Het waren altijd mooie duels, later in Engeland konden we ook wel lachen met elkaar op het veld. Ik moet Hatem Ben Arfa, met wie bij Newcastle gespeeld heb, trouwens niet uitvlakken. Hij is misschien mentaal niet de sterkste, maar qua voetbalkwaliteiten zit hij er zeker tussen. Dat is een van de beste spelers met wie ik gespeeld heb. Hij kon een Messi zijn. Echt, je kan niet geloven hoe goed hij was."

Als steunpilaar in de succesformatie van De Boer speelde Anita zich in de kijker. In de zomer van 2012 meldde Newcastle United zich met 8,5 miljoen euro bij Ajax. De vleugelverdediger annex controlerende middenvelder wilde zelf eigenlijk nog minimaal een jaar bij Ajax blijven. "Er zijn mensen geweest die zich afvroegen of ik niet te vroeg naar het buitenland ben gegaan. Maar de prijs die Newcastle wilde betalen was zodanig dat Ajax zei: 'We nemen het liever aan'. Het is een verhaal dat nooit naar buiten is gekomen, maar eigenlijk wilde ik nog niet vertrekken bij Ajax. Als ik zelf had mogen kiezen, was ik nog een jaartje gebleven. Het was zeker niet erg om in die stap te maken, dat was niet verkeerd. Maar misschien was ik als speler wel verder geweest als ik nog een jaar bij Ajax was gebleven. Er was in die tijd ook een grotere club met interesse, alleen waren zij nog niet zo concreet als Newcastle. Misschien waren zij wel concreet geworden als nog een jaar bij Ajax was gebleven. Dat weet je nooit. Het is zo gelopen en daar ben ik blij mee."

Het lukte eigenlijk vrijwel direct om je staande te houden in de Premier League, al groeide je misschien pas in je tweede jaar uit tot echt onbetwiste basisspeler. Heb je daarmee jezelf enigszins verbaasd?
"Ik stond tegenover jongens als Philippe Coutinho, Yaya Touré, David Silva. Je kijkt er tegenop hoe zij hun spel spelen, daar heb ik wel dingen uit meegenomen. Je moet jezelf ook goed vinden, anders ga je onder doen voor hen. Ik was niet verrast dat ik mee kon met dat soort spelers, maar het is natuurlijk wel mooi. Ik kan terugkijken op heel veel gespeelde wedstrijden, mooie momenten. Je droomt als kind van de grootste competitie. Dan kom je er zelf in en speel je tegen clubs als Manchester City, Chelsea, Arsenal en de grootste spelers die er rondliepen. Als je je daartussen staande kan houden, is dat iets speciaals. Je denkt er niet echt aan als je in dat moment staat. Je weet dat het mooi is, maar je bent bezig om jezelf te laten zien. Achteraf denk je wel: hé, dat was wel een prestatie om daartussen te staan."

Desondanks bleef een stap omhoog vanaf Newcastle United uit. Heb je het gevoel dat het in je nadeel is geweest dat je in het team een redelijk onopvallende spelers bent?
"Misschien is dat wel in mijn nadeel geweest, maar zo'n speler ben ik altijd geweest. Ik knapte het vuile werk op en meestal vallen dat soort spelers niet op, maar zijn ze wel hartstikke belangrijk voor een team. Niet dat ik er spijt van heb of een andere speler had willen zijn. Nee, ik ben enorm dankbaar dat ik dit bereikt heb op deze manier. Ik wilde het niet anders. Natuurlijk hoop je op een stap omhoog. Maar als het niet komt en je hebt alles gegeven, moet je je er bij neerleggen. Dat kan ik mezelf niet verwijten, ik heb altijd alles uit mezelf gehaald en liep nooit de kantjes er vanaf. Zelfs de periode dat ik geen club had, trainde ik iedere dag en deed ik extra dingen om klaar te zijn voor het moment dat er een club kwam."

Als je nu terugkijkt, ben je misschien een jaar te lang bij Newcastle United gebleven. Na de degradatie in 2016 was je enkele maanden eerder teruggekeerd bij Oranje en een jaar lang basisspeler in de Premier League geweest.
"Ik voelde me gewoon nog prettig bij Newcastle, ik speelde veel en mijn doel was om weer te promoveren, om van daaruit weer verder te kijken. Dat lukte, het was een topseizoen. Jammer genoeg bleef ik daarna niet."

In hoeverre had dat wat te maken met de komst van Rafael Benítez? Alan Pardew haalde je naar Engeland, waarna John Carver en Steve McClaren nog kort voor zijn komst aan het roer stonden.
"Het was voor mij goed dat Benítez kwam, ik heb veel onder hem gespeeld en we hebben een goede band. De manier hoe hij traint en voetbal ziet, trekt me wel aan. Onder hem speelde ik meer rechtsback, terwijl ik voorheen meer op het middenveld stond. Veel mensen zeggen dat hij te laat kwam in het jaar dat we degradeerden. Het was nog de vraag of hij zou blijven in de Championship, maar uiteindelijk bleef hij en wonnen we dat seizoen bijna alles. Hij is een van de beste trainers met wie ik heb samengewerkt. Frank de Boer was in mijn Ajax-periode ook top. Van hun twee heb ik veel geleerd. Een paar maanden geleden heb ik Benítez nog gesproken. Of hij al een uitnodiging heeft gestuurd om naar China (Benítez is nu trainer van Dalian Professional, red.) te komen? Dat nog net niet, nee. Het was meer een beslissing van Newcastle United dat we uit elkaar gingen."

Ondanks meer belangstelling vanuit Engeland en de Amerikaanse Major League Soccer ('daar voelde ik me nog wat te jong voor') koos Anita voor een transfervrije overstap naar Leeds United. "Ze wilden me heel graag hebben en ik dacht: waarom niet? Ik had vaker tegen Leeds gespeeld en het was altijd een goede club, een moeilijke tegenstander. Het leek me een mooie stap, om met Leeds te promoveren. Natuurlijk had ik gehoopt dat ik veel zou spelen en kampioen zou worden, dat was het doel. Nu is er meer stabiliteit in het team en de club. Toen ik kwam, waren er net nieuwe eigenaren en trainers", legt Anita uit. Zijn periode op Elland Road werd geen doorslaand succes, voornamelijk doordat Anita het hele seizoen te maken had met een slepende enkelblessure. Bovendien versleet Leeds met Thomas Christiansen en Paul Heckingbottom in het met de dertiende plaats in de Championship teleurstellend verlopen seizoen twee managers. Richting het einde van het seizoen liet Anita het littekenweefsel in zijn enkel operatief verwijderen en wachtte hem een revalidatie. Ondertussen moest Heckingbottom plaatsmaken voor Marcelo Bielsa en al vrij snel na de komst van de Argentijn kreeg Anita te horen dat er weinig speeltijd voor hem in het vooruitzicht lag.

Anita vroeg of Leeds hem wilde verhuren en keerde daardoor enigszins verrassend terug naar de Eredivisie. "Ik sprak met Aras (Ozbiliz, red.) en zag ineens dat hij naar Willem II was gegaan. Adrie Koster en Gery Vink kende ik ook nog van Ajax, dus zodoende is het een beetje gaan lopen. Er waren nog een aantal Nederlandse clubs die me wilden huren, maar ik had bij Willem II een vertrouwd gevoel", zo verklaart hij zijn keuze voor Willem II. Met 29 optredens en het behalen van de bekerfinale, die verloren werd van uitgerekend Ajax, kijkt hij met een tevreden terug op het seizoen in Tilburg. "Ik wilde kijken hoe het weer zou gaan na de operatie en Willem II heeft me die kans gegeven. Buiten het veld voelde het ook vertrouwd in Nederland, dat was lekker. Het ging met ups en downs, want ik was nog niet helemaal hersteld van die blessure. Voor mijn gevoel voelde ik me de ene training of wedstrijd lekkerder dan de andere. Ik had die periode nodig om me weer te voelen zoals ik me nu voel, als de oude Vurnon. Het was een soort hersteljaar, om het zo te zeggen."

"Toen ik terugkeerde van Willem II, had ik al gelijk het gevoel dat er weinig perspectief was bij Leeds. Dat is niet erg, dat jaar bij Willem II heeft me sterker gemaakt en ik heb me weer kunnen tonen. Maar helaas heb ik de kans bij Leeds niet meer gekregen", gaat Anita verder. Na het zogenaamde hersteljaar in Nederland duurde het even voor Anita weer onderdak vond. Zijn contract bij Leeds United liep nog door tot medio 2021 en met Maccabi Haifa en Panathinaikos waren er gegadigden om hem over te nemen, maar van een vertrek leek het desondanks lang niet te komen. Pas op de laatste dag van de transerwindow vonden beide partijen een overeenkomst over het ontbinden van zijn doorlopende verbintenis. "In die periode was het ook lastig voor clubs om nog spelers aan te trekken, omdat alles qua bijvoorbeeld begrotingen al vast zit en je er dan moeilijk tussen kan komen. Ik ben voor mezelf gaan trainen en met Jong Ajax gaan meelopen, om fit te blijven voor als er wat zou komen."

Samen met oud-ploeggenoot Lesly de Sa verscheen Anita begin dit seizoen weer op De Toekomst. "Het blijft toch je club en die mogelijkheid was er, dus waarom niet? Ik liep met Jong Ajax mee en trainde af en toe met het eerste, dat is alleen maar goed. Ik kon mezelf meten, kijken of ik nog een beetje mee kon komen. Het beviel hartstikke goed. Mitchell van der Gaag geeft enorm goede trainingen en stoomt die jongens klaar voor het eerste. Het voelde niet raar, maar meer als thuiskomen. Je ziet allemaal bekenden die daar nog rondlopen. Natuurlijk krijg je vragen over Engeland of andere dingen. Niet alleen van jongens van het tweede, maar ook van jongens uit de Onder-19 die ik in de gang tegenkwam." Ondertussen kwamen er nog verschillende aanbiedingen binnen bij Anita, vanuit onder meer Australië. Hij was, in zijn eigen woorden, een beetje kieskeurig, tot het weer begon te 'kriebelen'. In februari zette hij zijn handtekening onder een contract tot het einde van het seizoen bij de Bulgaarse topclub CSKA Sofia. "Ik zag er wel wat in, het was niet ver van Nederland. Ik wilde weer mijn potjes spelen, om wedstrijdfit te worden."

Zoals het er nu naar uitziet, is het dienstverband van Anita bij CSKA Sofia echter beperkt gebleven tot een haast historisch korte periode. Nog geen twee weken nadat hij zijn handtekening had gezet in Bulgarije, brak de coronacrisis uit en werd de competitie voorlopig stilgelegd. "Ik had pas drie wedstrijden gespeeld. Je kon daar helemaal niks meer, alleen de supermarkten waren nog open. De club wilde dat we daar bleven en er zou iets met de salarissen gebeuren, omdat iedereen het moeilijk heeft. Dat is te begrijpen. Maar ik was daar puur gekomen om te voetballen tot de zomer. Dus toen heb ik aangegeven dat ik liever bij mijn familie in Nederland wilde zijn in deze tijd dan daar alleen in een hotel. Met een goede overeenkomst zijn we er uitgekomen en vorige week belden ze me al met de mededeling dat ze weer aan het kijken zijn om de competitie op te hervatten. Of ik zin had om terug te komen, dus wie weet keer ik komende weken of maanden nog terug. Ze proberen iets te regelen, dus het is even afwachten."

Dat Anita in Bulgarije weer een aantal wedstrijden gespeeld heeft, is niet onopgemerkt gebleven. "De MLS vind ik wel interessant. Ik krijg nu ook wel belletjes vanuit die kant en de Verenigde Arabische Emiraten, dus het is afwachten wat er gaat komen. Een hereniging met Frank de Boer? Wie weet, hopelijk gaat hij dit lezen en bellen", lacht Anita. Langzaam maar zeker kruipt het einde van zijn loopbaan dichterbij en voorzichtig denkt hij al na over de jaren na zijn actieve loopbaan. Wordt het dan het trainersvak? "Ik weet eigenlijk nog niet echt zeker of ik trainer of assistent zou willen worden. Op dit moment trekt het me nog niet echt om het trainersvak in te gaan. Ik ben verder wel bezig met bepaalde dingen, ik heb bijvoorbeeld een aantal real estate-projecten op Curaçao en dat ga ik binnenkort in Nederland ook doen. Voorlopig wil ik nog een paar jaartjes voetballen, wat dat betreft sta ik voor alles open. Ik wil laten zien dat ik het nog steeds heb of zelfs beter ben dan de jaren daarvoor."