BOURNEMOUTH - Vlak voordat op oudejaarsavond het aftellen naar 2009 begon, rinkelde de telefoon van Eddie Howe. Aan de andere kant van de lijn klonk Bournemouth-voorzitter Jeff Mostyn, die de destijds pas 31-jarige Engelsman een baan als interim-manager aanbood. Ondanks dat the Cherries op dat moment niet eens geld hadden om maandelijks de energierekening te betalen en stijf onderaan stonden in de League Two, twijfelde Howe geen moment. Nu, negen jaar later, is Bournemouth onder Howe uitgegroeid tot een stabiele middenmoter in de Premier League.
Door Chris Meijer
De situatie bij Bournemouth in het seizoen 2008/09 was op z'n zachtst gezegd zorgwekkend te noemen. Een jaar eerder was de club uit het zuiden van Engeland gedegradeerd uit de League One, mede door een puntenstraf wegens ernstige financiële problemen. Het was lang onzeker of Bournemouth wel mocht beginnen aan het seizoen in de League Two. Uiteindelijk kreeg de club groen licht, maar moest men wel starten met maar liefst zeventien punten in mindering. Diverse keren passeert het opheffen van Bournemouth de revue, want geld was er niet. Het betekende dat de spelers lang niet iedere maand konden rekenen op hun salaris, terwijl de huur voor het trainingscomplex en andere rekeningen ook nauwelijks betaald konden worden. Dat was de reden dat voorzitter Mostyn op 31 december 2008 het nummer van Howe intoetste op zijn telefoon. Jimmy Quinn hield het na 121 dagen voor gezien, nadat hij eerder dat seizoen de ontslagen Kevin Bond had opgevolgd. Howe was al in dienst bij Bournemouth en werd gevraagd om het roer tijdelijk over te nemen.
Cricket boven voetbal
Howe zag het levenslicht in Amersham, een plaats iets ten noordwesten van Londen. Daar kwam hij op jonge leeftijd in aanraking met cricket, wat in zijn geboorteplaats de grootste sport is. Na de verhuizing naar Bournemouth, ging hij die sport combineren met voetbal. Howe speelde voor Rossgarth en Parley Sports, alvorens hij in de jeugd van Bournemouth terechtkwam. Op zijn dertiende had hij voetbal al verkozen boven cricket, na een uitnodiging van Dorset County Cricket Club te hebben afgeslagen. "Voetbal leefde veel meer in Bournemouth, waardoor ik ook steeds meer gepassioneerd raakte door het spelletje. Daardoor is de keuze tussen voetbal en cricket niet lastig geweest", zei Howe in een interview met Joe. Op 23 december 1995 maakte de verdediger zijn debuut in het eerste elftal van Bournemouth. In eigen stadion werd er afgerekend met Hull City (2-0) en Howe werd verkozen tot man of the match. Hij was getalenteerd, speelde interlands voor Jong Engeland en maakte deel uit van de Engelse selectie voor het Toulon-toernooi van 1998, met spelers als Frank Lampard, Jamie Carragher en Emile Heskey.
Als speler bleef Howe Bournemouth heel lang trouw, ondanks interesse van grotere clubs. Pas in 2002 maakte hij een transfer naar Portsmouth, dat 450.000 euro voor hem neertelde. Het dienstverband bij Pompey draaide uit op een teleurstelling. In zijn eerste wedstrijd voor Portsmouth liep Howe een knieblessure op, die hem praktisch twee jaar lang aan de kant zou houden. In 2004 wilde Bournemouth Howe dolgraag terughalen, maar toen al had de club geen cent in kas. Supporters zamelden uiteindelijk de 24.000 euro in die nodig was om Howe los te weken bij Portsmouth. Na nog drie jaar in het rood-zwarte shirt te hebben gespeeld, zette hij op 29-jarige leeftijd gedwongen door blessureleed een punt achter zijn loopbaan. Howe had op dat moment al de eerste stappen in zijn trainersloopbaan gezet. In eerste instantie begon hij als jeugdtrainer bij Bournemouth en in december 2006 werd hij als speler reeds gepromoveerd tot assistent.
Het idee van Bournemouth om Howe te promoveren tot assistent, kwam op een enigszins curieuze manier tot stand. Zowel manager Bond als zijn assistent Rob Newman waren kort daarvoor niet in staat om een wedstrijd van de volgende tegenstander te bekijken. Omdat er geen geld aanwezig was voor een scout, werd Howe op pad gestuurd om een analyse te maken van Nottingham Forest. Die analyse bleek zo goed, dat Bournemouth Nottingham Forest versloeg en Howe een plaats in staf kreeg. "Ik hield niet zo van de spotlights, dus ik had niet het idee dat ik een goede manager zou worden. Het is geen rol voor een introvert persoon", vertelde Howe. Helemaal toevallig was het dan ook niet dat voorzitter Mostyn hem halverwege seizoen 2008/09 vroeg om tijdelijk het roer over te nemen. Op het moment dat Howe aantrad als interim-manager, bezette Bournemouth de voorlaatste plaats in de League Two. Na 23 wedstrijden had de club 7 punten verzameld, al was men het seizoen dus wel op min zeventien begonnen. De achterstand op de 'veilige' plaatsen bedroeg zeven punten. De eerste twee wedstrijden onder het bewind van interim-manager Howe, tegen Darlington en Rotherham United, gingen allebei verloren. Toch hield het bestuur vertrouwen en kreeg de oud-verdediger een definitieve aanstelling, waarmee hij met 31 jaar de jongste manager in de Football League werd.
Optimisme
"We zagen iemand die al bij ons werkzaam was en dat kostte niet zoveel geld", gaf voorzitter Mostyn later toe. Het bleek echter een uitstekende keuze te zijn van het bestuur van Bournemouth. Onder het bewind van Howe vond Bournemouth razendsnel de weg omhoog, met acht overwinningen in de eerste dertien wedstrijden. Ondanks dat de financiële situatie nijpend bleef, ontstond er optimisme aan de Engelse zuidkust. "Vechten om wedstrijden te winnen is een stuk makkelijker dan strijden voor het voortbestaan van de club. Het waren een aantal surrealistische maanden, als je ziet waar we mee te maken hadden. Toen is de mentaliteit ontstaan dat we alles konden overwinnen, zolang we in onszelf zouden geloven. We hadden helemaal niets en moesten alles geven. Ik heb zoveel geleerd in die moeilijke maanden, dat zou ik niet willen ruilen", zei Howe. "Ik heb geen idee waarom ze mij gekozen hebben. Dat meen ik. Ik zag mezelf als de laatste persoon die geschikt was voor deze functie, gezien de staat van de club. De spelers kregen maandenlang niet betaald en de club stond op de rand van faillissement, terwijl ik mezelf moest uitvinden als trainer."
Na een ijzersterke tweede seizoenshelft eindigde Bournemouth in seizoen 2008/09 op de 21e plaats, negen punten boven de degradatiestreep. Wat de prestatie van Howe nog bewonderenswaardiger maakte, was het feit dat Bournemouth in zijn periode nauwelijks spelers kon aantrekken. Met een krappe selectie promoveerde de oefenmeester in zijn eerste volledige seizoen direct naar de League One, door als tweede in de League Two te eindigen. "Ik werd gedwongen om met de spelers te werken die ik had. Dat is een enorm goede leerschool. Het heeft me doen realiseren dat je niet altijd naar nieuwe spelers hoeft te kijken", vertelde de oefenmeester tegenover The Independent. In gesprek met de Daily Telegraph vulde hij aan: "Ik weet nog dat ik in het begin van het seizoen gesprekken voerde met de voorzitter en zei: als we geen spelers kunnen halen, degraderen we. De realiteit is dat we dankzij een fantastische teamspirit promotie wisten af te dwingen. Het bewijst dat de oplossing soms onder je neus ligt."
Howe presteerde een niveau hoger ook uitstekend, wat eind 2010 tot aanbiedingen van Burnley, Charlton Athletic en Crystal Palace leidde. De keuze van de oefenmeester viel op Burnley, dat gedegradeerd was uit de Premier League en waar hij de grootste uitdaging zag. Na negentien maanden in dienst van Burnley leverde hij in oktober 2012 plotseling zijn contract in, om terug te keren naar Bournemouth. Na het overlijden van zijn moeder wilde Howe dichterbij zijn familie zijn. "Ik kan me voorstellen dat mensen dat destijds zagen als een gebrek aan ambitie. Maar op dat moment kon het mij niks schelen wat mensen dachten, ik moest voor mezelf en mijn familie gewoon terugkeren." In de tussentijd was de meerderheid van de aandelen in Bournemouth in handen gekomen van de Russische zakenman Maxim Demin. Na zijn terugkeer ging Howe bij the Cherries 'gewoon' verder waar hij gebleven was en loodste hij de club naar de tweede plaats in de League One, waarmee promotie naar de Championship werd bewerkstelligd.
Premier League
"We zijn Demin dankbaar, maar we hebben ons succes niet te danken aan geld. Dat beeld is een beetje ten onrechte ontstaan. Mensen gingen zeggen dat we een ticket richting de Premier League hadden 'gekocht'. In mijn ogen staat dat mijlenver af van de waarheid. Heel veel spelers zijn de hele weg in onze selectie gebleven", aldus Howe in een interview met de BBC. Hij had vervolgens maar twee jaar nodig om geschiedenis te schrijven, want in 2015 promoveerde Bournemouth als kampioen van de Championship voor de eerste keer naar het hoogste niveau. "Het was heel moeilijk om van de League One naar de Championship te gaan. De stap naar de Premier League is natuurlijk alleen maar groter. Het is gemakkelijk om naar al die grote namen te kijken en te denken: we zijn net zo goed als hen. We moesten het idee erin krijgen dat we het verdienden om deel uit te maken van deze competitie. Toen we Manchester United en Chelsea eenmaal verslagen hadden, kwam die boodschap door. Ze hadden het zichzelf bewezen en kregen daardoor het geloof. Na de promotie hebben we ook het een en ander aan het stadion en het trainingscomplex veranderd, waardoor de spelers na de zomer terugkwamen met een andere mindset. Ze moesten het verschil voelen."
Inmiddels heeft Bournemouth zich al drie seizoenen redelijk probleemloos gehandhaafd in de Premier League. Howe is momenteel de langstzittende manager in de Premier League, terwijl slechts twee managers in de hele Football League langer bij hun club actief zijn. Met de 41-jarige oefenmeester aan het roer heeft Bournemouth niet alleen in sportief opzicht waanzinnige stappen gezet. De club bouwt bijvoorbeeld momenteel een hypermodern trainingscomplex, terwijl bij het aantreden van Howe de trainingsaccommodatie nog gehuurd moest worden. Dat the Cherries de zaakjes financieel inmiddels uitstekend voor elkaar hebben, bleek deze maand bijvoorbeeld met het aantrekken van Dominic Solanke. Bournemouth telde 21 miljoen euro neer om de spits over te nemen van Liverpool.
De vraag is hoe lang Bournemouth Howe nog binnenboord kan houden. Hij werd in een eerder stadium reeds gelinkt aan onder meer het bondscoachschap bij Engeland, Manchester United en Tottenham Hotspur. Gary Lineker betitelde Howe als the English Special One, terwijl Jamie Redknapp hem 'een van de beste managers van Engeland' noemde. Het huidige contract van Howe bij Bournemouth loopt nog tot medio 2020. "Bournemouth betekent alles voor me. Ik heb een schuld aan de club, niet andersom. Ik sta bij de club in het krijt. Ik ben Bournemouth enorm dankbaar voor wat men mij gegeven heeft."